اصول بنیادین ضبط وکال
صدابرداران در ضبط اصواتی مانند ساز درام یا بعضی سازهای دیگر، تلاش می‌کنند با استفاده از تکنیک‌های خاصی، صدا را به شکلی کاملا متفاوت از آن چیزی که شنیده می‌شود ضبط کنند. در ضبط وکال، دقیقا برعکس ضبط درام و این‌گونه سازها عمل می‌شود. یعنی صدابردار باید بتواند صدایی رسا، شفاف، تمیز و با وضوح بالا را ضبط کند.
در ضبط درام و بعضی اصوات دیگر، “خلاقیت” بسیار تعیین کننده است و صدابردار می‌تواند حتی با تکنیک‌های ابداعی خودش قطعات را ضبط نماید اما در وکال اصلا این‌طور نیست و صدابردار باید تمام تلاشش را بکند تا واقعی‌ترین و دقیق‌ترین صدای ممکن را ضبط نماید.
در این مقاله در مورد اصول کلی و اساسی که برای ضبط وکال باید آن‌ها را مورد توجه قرار دهید، صحبت می‌کنیم. پیشنهاد می‌کنیم این مقاله سودمند را تا انتها مطالعه فرمائید.
مسائل مربوط به آکوستیک محیط
اتاق‌های ضبط بزرگ و پیشرفته ممکن است برای ضبط سازهای گروهی زهی و درام، بسیار جذاب و تحریک‌کننده باشد اما وقتی صحبت از ضبط وکال به میان می‌آید، این اتاق‌های بزرگ یکی از مشکلات اصلی به شمار می‌آیند. به بیان دیگر، این اتاق‌های بزرگ به جای آن که کیفیت ضبط را بهبود دهند، فقط نقاط ضعف آن را دوچندان می‌کنند. همین امر سبب می‌شود هنگام میکس، با مشکلات جدی روبه‌رو شوید.
یکی از اولین افکت‌هایی که موزیسین‌ها یا صدابرداران روی ضبط‌های وکال قرار می‌دهند، کمپرسور است. این افکت، اثرات مخرب آکوستیک بد محیط را تقریبا به طور کامل از بین می‌برد.
افکت بعدی که معمولا اغلب صدابرداران در ضبط سازهای زهی یا وکال از آن استفاده می‌کنند، Reverb است. این افکت، گاهی اوقات خودش مشکل‌آفرین می‌شود و یا مشکلات موجود در صدا را چند برابر می‌کند! تعیین دقیق این مسئله واقعا دشوار است اما به هر حال از افکت Reverb باید بسیار با دقت و هوش‌مندانه استفاده کنید.
دلیل آن که گفتیم بعضی اوقات افکت Reverb مشکل‌زا است این بود که سازهایی مثل گروه سازهای زهی، ذاتا دارای یک Reverb دل‌نشین و گوش‌نواز هستند و همین میزان Reverb باعث شده این ساز، شخصیت و رنگ صوتی منحصر به فردی داشته باشد. بنابراین اگر در چنین سازهایی از افکت Reverb استفاده کنید، نتیجه فاجعه‌آمیز خواهد بود.
نقطه مقابل سازهای زهی، سازهای کوبه‌ای هستند. این‌گونه سازها معمولا Attack بسیار سریع و Release کوتاهی دارند. به بیان دیگر، اصوات این‌گونه سازها سریع ایجاد و محو می‌شوند. بنابراین Reverb این قبیل سازها بسیار جذاب خواهند بود؛ چرا که اصوات آن‌ها را کمی نرم‌تر و ملایم‌تر می‌کنند. تا این‌جا نتیجه می‌گیریم که برای وکال، بهتر است از Reverb ای بین Reverb سازهای زهی(کم و ناچیز) و سازهای کوبه‌ای(زیاد و محسوس) استفاده کنیم.
بی‌شک عدم استفاده از Reverb می‌تواند صدا را مرده یا غیرطبیعی جلوه دهد اما استفاده بیش از حد از Reverb آن هم در یک اثر کوتاه چند دقیقه‌ای می‌تواند واقعا آزاردهنده باشد و حتی جزئیات صدای اصلی را محو کند و از بین ببرد.
با توجه به تمام موارد بالا نتیجه می‌گیریم که ایجاد توازن و تعادل بین Wet و Dry بودن اصوات آن هم در ضبط وکال، واقعا حساس و حیاتی است. توصیه ما به شما این است که صداها را تا حد امکان، تمیز و بدون هیچ افکتی ضبط کنید تا بعدا بتوانید بهترین افکت‌ها را برگزینید و آن را روی صدای‌تان اعمال نمائید.
جایگذاری کامل و درست تجهیزات
در مورد میکروفن، تکنیک‌های مختلفی برای “میکروفن‌گذاری” وجود دارند اما در نهایت شما باید با توجه به خواننده، از تکنیکی که برای کارتان مناسب‌تر است استفاده کنید.
به عنوان مثال، خوانندگان حین اجرای زنده تمایل دارند تا جایی که می‌توانند به میکروفن نزدیک شوند. حتی اگر پای آن‌ها را به استیج قفل کنید، باز هم هر طور که شده خودشان را به میکروفن خواهند رساند 🙂 بگذریم… به طور کلی، فاصله ایده‌آل بین خواننده و میکروفن معمولا ۲۰ الی ۶۰ سانتی‌متر است. شما باید از خواننده بخواهید که این حد فاصل را رعایت کنید تا بتوانید صدای رسا، غنی و واقعی را ضبط کنید.
اگر صدای خواننده خیلی بلند، خیلی زیر یا خیلی بم است، فاصله آن‌ها تا میکروفن را بیشتر در نظر بگیرید و طبیعتا اگر خواننده صدای آرام و ملایمی دارد، میکروفن را با فاصله کمتری نسبت به وی قرار دهید.
به هر حال اگر خواننده شما حرفه‌ای باشد و این مهارت و هنر را خوب فراگرفته باشد، خودش می‌داند که در وقتی صدایش آرام و ملایم است باید به میکروفن نزدیک شود و وقتی هم که صدایش بلند، زیر یا بم می‌شود هم باید از میکروفن فاصله بگیرد.
البته اگر وی از این موضوع اطلاع نداشت هم ایرادی ندارد؛ چرا که بعدا هنگام میکس و مستر می‌توانید تفاوت‌های بلندی و آرامی صدای وی را با کمپرس، برطرف نمائید اما این را به خاطر داشته باشید که هیچ چیز مانند صدای طبیعی ضبط شده نیست. پس بهتر است که خواننده‌تان این تکنیک را یاد گرفته باشد.
حروف هوا دار!
یکی از مشکلات رایج ضبط وکال، اصوات هوادار هستند – اصواتی که با تلفظ آن‌ها، مقدار زیادی هوا از دهان خواننده خارج می‌شود – این اصوات وقتی پدید می‌آیند که خواننده بخواهد حروفی مثل “پ” را تلفظ کند. در این شرایط، بهترین کار، استفاده از یک پاپ شیلد است.
این وسیله تا حد زیادی اصطلاحا “هام” صدای وکال را می‌گیرد. از این گذشته، گاهی اوقات بسته به نوع پروژه(موسیقی، دوبلاژ، نریشن و…) لازم است خواننده یا گوینده، با صدای بلند و با عصبانیت قطعه‌ای را اجرا کند. در این مواقع ممکن است آب دهان آن‌ها به شکل ناخواسته از دهان‌شان به بیرون پرتاب شود. پس به طور کلی، توصیه می‌شود همیشه از پاپ شیلد برای داشتن صدایی تمیز و همچنین مراقبت از میکروفن‌تان استفاده کنید.
این مشکل به دلیل حساسیت بالایی که میکروفن‌های کاندنسر دارند، بیشتر در این نوع میکروفن‌ها رخ می‌دهد اما به هر حال این مشکل بیشتر از آن‌که مربوط به میکروفن خاصی باشد، به وکال بستگی دارد. اگر این مشکل هنوز پابرجا بود، برای حل آن می‌توانید میکروفن به سمت طرفین وکال منتقل کنید.
اگر این کار را انجام دادید، برای آن که وکال به شکل ناخواسته به سمت میکروفن واقعی بازنگردد، می‌توانید یک شئ مانند میکروفن یا حتی یک میکروفن دیگر را به خواننده بدهید تا به صورت فیزیکی بتواند موقعیت و حالتش را حفظ کند. البته این ترفند بیشتر از نظر روان‌شناختی مؤثر است.
زمان‌بندی
تنها ترفند مهم و در عین حال ساده برای ضبط وکال خوب، فقط یک چیز است؛ اطمینان حاصل کنید که هنرمند، اجرای خوب داشته. این یعنی پیدا کردن و استفاده از افراد حرفه‌ای. بگذارید یک مثال بزنیم. اگر هنرمندی را می‌شناسید که برای انجام یک کار کوچک، زمان زیادی را هدر می‌دهد، پس احتمالا برای کار شما مناسب نخواهد بود. بنابراین بهتر است او را کنار بگذارید و از یک هنرمند وقت‌شناس و حرفه‌ای استفاده نمائید.
شاید فرد مورد نظر، دقیقا همانی باشد که شما نیاز دارید و حتی شاید در این حرفه، جزو معدود افراد حرفه‌ای هم باشد اما طبیعتا هیچ‌کس تمایلی ندارد از هنرمندانی همیشه خسته، گرسنه و عصبانی استفاده کند. این‌ها مواردی هستند که می‌توانند به یک اجرای خوب لطمه جدی وارد کنند.
نکات تجربی
اطمینان حاصل کنید که هنرمند قبل از اجرا، حتما تمرین کرده باشد. حتی مسابقات فرمول ۱ هم قبل از شروع، یک یا چند دور برای تمرین و آماده شدن دارند. در مورد موسیقی این موضوع باید جدی‌تر دنبال شود.
در ضبط وکال، کیفیت حرف اول را می‌زند. بنابراین حتما در ضبط وکال از بهترین میکروفن‌هایتان استفاده کنید. مثلا یک میکروفن کاندنسر با الگوی کاردیود و یک تکنیک خوب میکروفن‌گذاری، قطعا نتیجه خوبی هم در بر خواهد داشت.
