۵ نکته در رابطه با افکت مجاورت

افکت مجاورت (Proximity effect) در تئوری پیچیده است اما در عمل بسیار ساده می شود.

۱- افکت مجاورت چطور ایجاد می شود

در یک میکروفن جهت دار، سیگنال به واسطه ی اختلاف فشار بین جلو و پشت دیافراگم ایجاد می شود. اگر فشار هر دو طرف یکسان باشد، دیافراگم حرکت نخواهد کرد. چه زمانی فشار مساوی به هر دو طرف کپسول وارد می شود؟ زمانی که صدا کاملا خارج از محور باشد. اگر فشار دو طرف خیلی متفاوت باشد، دیافراگم واکنش نشان می دهد و حرکت می کند. چه زمانی بیشترین اختلاف فشار ایجاد می شود؟ زمانی که صدا مستقیما در جلو یا پشت کپسول باشد. این قضیه مربوط به میکروفن های جهت دار است.
اما آیا فشار کلی روی دیافراگم در طول طیف فرکانسی ثابت می ماند؟ متاسفانه خیر. فاصله ای بین جلوی دیافراگم و پشت آن وجود دارد؛ فضای زیادی نیست اما زمانی که راجع به امواج صوتی صحبت می کنیم که با سرعت بسیار زیادی جابجا می شوند، فاصله های کم هم می توانند تاثیر زیادی داشته باشند. به دلیل این که فرکانس های پایین با سرعت کمتری یک دوره را طی می کنند، تغییر فشار کلی کمتری را در طول این فاصله ایجاد می کنند. در طرف دیگر، فرکانس های بالاتر بسیار سریع تر به لحاظ amplitude (بلندی صدا) تغییر می کنند و تغییر فشار کلی بیشتری را در فواصل کوتاه ایجاد می کنند. این یعنی فرکانس های بالا اختلاف فشار بیشتری روی یک میکروفن جهت دار ایجاد می کنند. پس برای جبران آن، میکروفن ها با مدارهایی ساخته می شوند که فرکانس های بالا را کاهش دهند.
نکته اینجاست که در فاصله های معقول، بیشتر فشار روی دیافراگم از سیستم فشار داخل کپسول می آید. با این حال زمانی که سورس صدا خیلی به کپسول نزدیک باشد، فشار صوتی (SPL) واقعی سورس تاثیر بیشتری بر فشار کلی روی دیافراگم دارد. فشار صوتی رفتار مشابهی با اختلاف فشار کپسول ندارد. پس خیلی ساده می توان گفت صداهای بلند، صرف نظر از فرکانس شان، فشار بیشتری ایجاد می کنند. زمانی که چنین چیزی تاثیرش را بگذارد، مداری که فرکانس های بالا را کاهش می دهد باعث می شود صداها بیش از حد تیره شوند و در این حالت مقدار بیس بیشتر می شود؛ این همان چیزیست که به عنوان افکت مجاورت می شناسیم.

۲- میکروفن های چند جهته = عدم وجود افکت مجاورت

یک میکروفن چند جهته برای ریجکت کردن سیگنال هایی که از کنار میکروفن وارد می شوند به سیستم فشار نیازی ندارد چون اصلا قرار نیست این سیگنال ها ریجکت شوند، در نتیجه نیازی به کاهش پیدا کردن فرکانس های بالا نیست. میکروفن هایی که واقعا چند جهته هستند، افکت مجاورت ایجاد نمی کنند. میکروفن هایی که دارای چند الگوی قطبی هستند، به شکل موثری از دو کپسول برای ایجاد الگوهای قطبی مختلف استفاده می کنند. با فعال بودن هر دو کپسول – در تئوری – فشار جهت دار در یک کپسول باید مستقیما فشار جهت دار کپسول دیگر را خنثی کند. سوییچ کردن این میکروفن ها به الگوی چند جهته همچنین باید سیستم کاهش فرکانس های بالا را غیر فعال کند. اگر کاهش فرکانس های بالا اتفاق نیفتد، افکت مجاورتی هم ایجاد نخواهد شد، البته حرف و حدیث هایی در این رابطه وجود دارد…

۳- افکت مجاورت می تواند مفید باشد

وقتی صدای سورس به لحاظ پوزیشن، نسبتا پایدار است، افکت مجاورت می تواند مانند یک اکولایزر عمل کند. در حقیقت، نتیجه ای که افکت مجاورت در این حالت به شما می دهد شبیه به یک EQ می ماند. با پیدا کردن یک پوزیشن مناسب برای میکروفن در مجاورت سورس صدا، ما می توانیم فرکانس های بالای ناخوشایند را کاهش دهیم و در حقیقت بیس صدا را بیشتر کنیم. این تکنیک برای استفاده روی صداهایی که حجم کمی دارند یا زیادی روشن هستند بسیار مناسب است.

۴- افکت مجاورت می تواند مضر باشد

بعضی سورس های صدا ممکن است خیلی سریع صدای بوم داری تشکیل دهند اگر میکروفن را زیادی نزدیک آن ها قرار دهید. گیتار آکوستیک یکی از این سورس هاست. حفره ی صدای گیتار انرژی زیادی منتشر می کند و تاثیر زیادی روی میکروفنی که نزدیکش قرار گرفته باشد می گذارد. اگر می خواهید میکروفن را در مجاورت حفره ی صدای گیتار قرار دهید، پیشنهاد می کنیم از یک میکروفن چند جهته استفاده کنید – چون هیچ افکت مجاورتی تولید نمی کند و شما بیشتر صدای پیک، سیم ها و بریج را دریافت می کنید.

۵- میکروفن های مختلف = شدت متفاوت افکت

تمام میکروفن ها به شکل متفاوتی به افکت مجاورت واکنش می دهند. به عنوان یک قاعده ی کلی می توان گفت هرچه یک میکروفن جهت دار تر باشد، تاثیر افکت مجاورت برجسته تر می شود. میکروفن های ریبون دردسر سازترین هستند و افکت مجاورت در این میکروفن ها بسیار برجسته می شود. هر میکروفن دو جهته ای می تواند مقاومت مناسبی در برابر این نوع افکت داشته باشد. سپس میکروفن های کاردیود هستند که مقاومت بیشتری دارند و همان طور که پیش تر اشاره کردیم، میکروفن های چند جهته هیچ افکت مجاورتی تولید نمی کنند. هر میکروفنی که دارای چند الگوی قطبی باشد با این واقعیت مواجه خواهد شد: هرچه بیشتر الگوها را به سمت الگوی چند جهته تنظیم کنید، افکت مجاورت کمتری خواهید داشت و هرچه الگوی قطبی شما بسته تر شود، افکت مجاورت هم بیشتر خواهد شد.
به عنوان یک صدابردار، باید تمام جوانب انتخاب میکروفن و جایگذاری آن را بسنجید. شما باید بدانید که بلندی صدای کلی (amplitude) چطور روی زنجیره ی سیگنال شما تاثیر می گذارد. شما باید از این که فضای ضبط شما چقدر ریورب دارد آگاه باشید. شما باید بدانید صدای سورس هایتان چگونه است و چطور کار با آن ها را شروع کنید. و شما باید به خوبی بدانید که افکت مجاورت چطور عمل می کند و چه تاثیری می تواند بگذارد. با در نظر داشتن تمام این موارد می توانید برای هر سورس صدا بهترین الگوی قطبی و بهترین پوزیشن میکروفن را انتخاب کنید.