الگوی قطبی میکروفن‌های لوبار/شات‌گان

میکروفن‌های لوبار/شات‌گان علی‌رغم محبوبیت و کاربردهای فراوان‌شان، بیش‌تر در صنعت فیلم و سینما مورد استقبال و توجه قرار گرفته‌اند و در استودیوهای ضبط صدا و موسیقی معمولا خبری از آن‌ها نیست. برای شناخت به‌تر میکروفن‌های شات‌گان و استفاده بهینه از آن‌ها، لازم‌است با نحوه کار الگوی قطبی این نوع میکروفن‌ها بیش‌تر آشنا شویم.

همان‌طور که [احتمالا] می‌دانید، الگوی قطبی لوبار/شات‌گان در واقع حاصل توسعه و گسترش الگوهای قطبی سوپر/هایپر کاردیوید است. در الگوی قطبی لوبار، برای به حداکثر رساندن جهت‌گیری میکروفن، تیوب‌های مشبکی را در قسمت جلویی دیافراگم تعبیه می‌کنند. این میکروفن‌های یک‌جهتی، نسبت به اصوات موجود در طرفین دیافراگم، کم‌ترین میزان حساسیت را از خود نشان می‌دهند.

در مقاله حاضر می‌خواهیم به صورت کاملا تخصصی و جدی در مورد میکروفن‌ها و الگوی قطبی لوبار/شات‌گان صحبت کنیم. امید که مطالب موجود در این مقاله بتواند به شما در انتخاب یک میکروفن مناسب، کمک کند. همراه‌مان باشید…

فهرست مطالب:

• الگوی قطبی لوبار
• ویژگی میکروفن‌های شات‌گان
• الگوی قطبی لوبار چگونه شکل می‌گیرد؟
• چه زمان باید از میکروفن‌های شات‌گان استفاده کنید؟
• معرفی چند نمونه از بهترین میکروفن‌های شات‌گان
• مقایسه الگوهای قطبی مختلف با یک‌دیگر
• سوالات متداول
• الگوی قطبی لوبار

از قدیم گفته‌اند یک تصویر، بهتر از هزاران کلمه است. بنابراین ما هم به جای پرگویی، ابتدا تصویری از الگوی قطبی لوبار را آورده‌ایم.

بااطمینان می‌توانیم بگوییم الگوی قطبی لوبار، جذاب‌ترین و شگفت‌انگیزترین الگوی قطبی دنیاست. همان‌طور که در تصویر بالا ملاحظه می‌کنید، لوبار، یک الگوی قطبی یک‌جهته است که به واسطه طراحی و ساختاری که دارد، می‌تواند اصوات موجود در طرفین و قسمت پشتی دیافراگم را به بهترین شکل ممکن حذف کند.

البته این را در نظر داشته باشید که این قسمت‌ها(طرفین و پشت میکروفن) نسبت به اصوات ورودی، حساسیت ‘کم‌تری’ از خود نشان می‌دهند اما به هر حال نسبت به این اصوات، ‘حساس’ هستند. به عبارت دیگر، ۳ جهت از ۴ جهت اصلی میکروفن Lobe Of Sensitivity هستند؛ یعنی اگر منبع صوتیِ موجود در این جهات دقیقا به سمت دیافراگم میکروفن قرار گرفته باشد، میکروفن به طور کامل این اصوات را نادیده نمی‌گیرد بلکه حساسیت ‘کم‌تری’ نسبت به آن‌ها از خود نشان می‌دهد.

یکی دیگر از نکاتی که باید به آن توجه داشته‌باشید این است که الگوی قطبی لوبار، بیش‌تر از لحاظ تئوری جذابیت دارد و وقتی صحبت از مباحث عملی به میان می‌آید، میکروفن‌های شات‌گان بسیار کمی وجود دارند که می‌توانند این الگوی قطبی را به طور کامل پیاده‌سازی کنند.

الگوی قطبی لوبار با استفاده از کپسول‌های سوپر/هایپر کاردیوید و تیوب مشبکی که در قسمت جلویی دیافراگم تعبیه‌می‌شود به دست می‌آید. این تیوب مشبک به مثابه یک هزارتوی آکوستیکی عمل کرده و فقط اصواتی که ‘دقیقا’ در قسمت جلویی میکروفن قرار دارند را از خود عبور می‌دهد. به بیان ساده، شکاف‌های موجود در این تیوبِ مشبک به گونه‌ای طراحی‌شده‌اند که با جذب اصوات زاویه‌دار، اجازه عبور آن‌ها و برخورد با دیافراگم را نمی‌دهند. این تیوبِ مشبک با افزایش جهت‌گیری کپسول‌های هایپر/سوپر کاردیوید، باعث پدیدار شدن الگوی قطبی لوبار می‌شود. این را هم بگوییم که میزان زاویه حساسیت الگوی قطبی لوبار با توجه به فاکتورهایی نظیر “طول تیوب” و “طراحی کپسول” در هر میکروفن، متفاوت است.

ویژگی میکروفن‌های شات‌گان

• فقط با تعبیه تیوب مشبک می‌توان به این الگوی قطبی دست یافت
• این الگوی قطبی را می‌توان نسخه بهبودیافته و توسعه‌یافته الگوهای قطبی سوپر/هایپر کاردیوید دانست
• یک‌جهتی هستند
• روی میکروفن‌های Pressure-Gradient قابل پیاده‌سازی هستند
• در صنعت فیلم و تصویر بسیار پرکاربرد اند
• در بین سایر میکروفن‌ها، جهت‌گیری شدیدتری دارند
• حساسیت کپسول در قسمت پشتی میکروفن حدود ۱۰ دسی‌بل کاهش می‌یابد
• حساسیت کپسول در قسمت‌های طرفین میکروفن حدود ۱۸ دسی‌بل کاهش می‌یابد
• در مواجهه با فرکانس‌های بالا، جهت‌گیری شدیدتر و بسته‌تری دارند
• در مواجهه با فرکانس‌های پائین، جهت‌گیری ملایم‌تر و بازتری دارند

فقط با تعبیه تیوب مشبک می‌توان به این الگوی قطبی دست یافت

تنها راه دستیابی به الگوی قطبی لوبار، تعبیه تیوب مشبک در قسمت جلویی دیافراگم میکروفن‌های جهت‌دار است. این تیوب مشبک به واسطه طراحی و ساختاری که دارد، فقط اصواتی که دقیقا روبه‌روی میکروفن قرار دارند را از خود عبور داده و اصواتِ زاویه‌دار را کاملا ریجکت می‌کنند. پس راز اصلی شکل‌گیری الگوی قطبی لوبار، همین تیوب مشبک است.

این الگوی قطبی را می‌توان نسخه بهبودیافته و توسعه‌یافته الگوهای قطبی سوپر/هایپر کاردیوید دانست

اگرچه برای دستیابی به الگوی قطبی لوبار باید حتما از تیوب مشبک استفاده کنیم اما به هر حال این الگوی قطبی، با استفاده از کپسول‌های سوپر/هایپر کاردیوید به وجود می‌آید. امروزه برای ساخت میکروفن‌های شات‌گان باکیفیت، از کپسول میکروفن‌های سوپر/هایپر کاردیوید استفاده می‌شود. این ۲ الگوی قطبی با جهت‌گیری نسبتا زیادی که دارند، برای ساخت میکروفن‌های شات‌گان، کاملا عالی و ایده‌آل اند.

یک‌جهتی هستند

هرچند میکروفن‌های شات‌گان اصوات را از همه جهات دریافت می‌کنند اما در عمل، قسمت جلویی میکروفن حساسیت بیش‌تری را نسبت به سایر قسمت‌ها از خود نشان می‌دهد. به همین دلیل میکروفن‌های شات‌گان را می‌توان جزو میکروفن‌های یک‌جهتی دسته‌بندی نمود.

روی میکروفن‌های Pressure-Gradient قابل پیاده‌سازی هستند

همان‌طور که گفته‌شد، میکروفن‌های شات‌گان با کپسول‌های سوپر/هایپر کاردیوید ساخته می‌شوند و این نوع کپسول‌ها هم در ساخت میکروفن‌های Pressure-Gradient – که در آن‌ها هر ۲ طرف دیافراگم در معرض اصوات خارجی قرار دارد – به کار می‌روند.

این را همیشه به خاطر داشته باشید که تمام کپسول‌ها و الگوهای قطبی جهت‌دار فقط روی میکروفن‌های Pressure-Gradient قابل پیاده‌سازی هستند.

در صنعت فیلم و تصویر بسیار پرکاربرد اند

امروزه نمی‌توان در مورد صنعت فیلم و سینما صحبت کرد اما نقش میکروفن‌های شات‌گان را نادیده گرفت. اگر پشت صحنه آثار تلویزیونی و [حتی] سینمایی را تماشا کرده‌باشید، حتما میکروفن‌های بلندی که بالای سرِ بازیگران قرار دارد را دیده‌اید. این میکروفن‌ها همان میکروفن‌های شات‌گان هستند. جالب‌است بدانید این میکروفن‌ها معمولا توسط صدابردار بالای سر بازیگران قرار می‌گیرد اما با این حال بعضی تکنسین‌ها ترجیح می‌دهند این نوع میکروفن‌ها را مستقیما روی دوربین متصل کنند.

در بین سایر میکروفن‌ها، جهت‌گیری شدیدتری دارند

همان‌طور که بارها اشاره کردیم، میکروفن‌های شات‌گان و الگوی قطبی لوبار شدیدترین جهت‌گیری را در بین تمام میکروفن‌ها و الگوهای قطبی دارند و در نتیجه، فقط نسبت به اصواتی که ‘دقیقا’ در قسمت جلویی میکروفن قرار دارند از خود حساسیت نشان می‌دهند.

حساسیت کپسول در قسمت پشتی میکروفن حدود ۱۰ دسی‌بل کاهش می‌یابد

از آن‌جا که میکروفن‌های شات‌گان از کپسول‌های سوپر/هایپر کاردیوید استفاده می‌کنند، این نوع میکروفن‌ها کم‌ترین حساسیت را نسبت به اصوات پشتی میکروفن از خود نشان می‌دهند. از طرف دیگر، هرچند تیوب مشبک تأثیر به‌سزایی در کارایی میکروفن‌های شات‌گان دارد اما به هر حال این تیوب نمی‌تواند اصوات موجود در قسمت پشتی میکروفن را به طور کامل حذف کند.

حساسیت کپسول در قسمت‌های طرفین میکروفن حدود ۱۸ دسی‌بل کاهش می‌یابد

اگر گراف مربوط به الگوی قطبی لوبار را دیده‌باشید، می‌بینید که در حالت ایده‌آل، میکروفن باید نسبت به اصوات موجود در طرفین دیافراگم ‘کمی’ حساس باشد. هرچند بیش‌ترِ میکروفن‌های شات‌گان فاقد این حساسیت هستند اما به طور کلی، میزان حساسیت میکروفن‌های شات‌گان رابطه مستقیمی با طراحی و نحوه اتصال تیوب به بدنه میکروفن دارد.

در مواجهه با فرکانس‌های بالا، جهت‌گیری شدیدتر و بسته‌تری دارند

میکروفن‌های شات‌گان هم مانند هر میکروفن دیگری در مواجهه با اصوات فرکانس بالا، جهت‌گیری شدیدتری از خود نشان می‌دهند. البته با نگاه کردن به پاسخ فرکانسی میکروفن‌های شات‌گان گاها دیده شده که این نوع میکروفن‌ها فقط نسبت به اصوات موجود در قسمت جلویی دیافراگم از خود حساسیت نشان می‌دهند در حالی که سایر میکروفن‌ها معمولا پاسخ فرکانسی Flat و متناوبی دارند.

در مواجهه با فرکانس‌های پائین، جهت‌گیری ملایم‌تر و بازتری دارند

با توجه به توضیحات مذکور در قسمت قبل، میکروفن‌های شات‌گان هنگام مواجهه با اصوات فرکانس بالا، جهت‌گیری شدیدتر و هنگام مواجهه با اصوات فرکانس پائین، جهت‌گیری بازتر و ملایم‌تری را از خود نشان می‌دهند.

الگوی قطبی لوبار چگونه شکل می‌گیرد؟

همان‌طور که بارها در قسمت‌های قبل اشاره کردیم، الگوی قطبی میکروفن‌های شات‌گان به صورت فیزیکی و تنها به کمک تعبیه تیوب مشبک در قسمت جلویی دیافراگم به دست می‌آید. کپسول میکروفن‌های شات‌گان عموما از نوع سوپر/هایپر کاردیوید است و تعبیه تیوب مشبک در قسمت جلویی دیافراگم باعث افزایش جهت‌گیری الگوی قطبی آن می‌شود.

اگر دقت کرده‌باشید، میکروفن‌های شات‌گان شبیه میکروفن‌های مدادی هستند. دلیل اصلی کشیده‌بودن این میکروفن‌ها، تیوب آکوستیکی است که در قسمت جلویی کپسول تعبیه می‌شود. برای دستیابی به الگوی قطبی لوبار، شیارهای باریک و ظریفی روی سطح تیوب طراحی شده‌است.

شیارهای موجود روی سطح جلویی تیوب کمک می‌کنند تا اصوات روبه‌رویی میکروفن، “بدون افزایش امپدانس(شدت)” و به صورت “کاملا طبیعی” ضبط شوند. علاوه بر شیارهای جلویی، شیارهای کناری تیوب با جذب اصوات زاویه‌دار، فقط اصواتی که ‘دقیقا’ روبه‌روی میکروفن قرار دارند را ضبط کرده و سایر اصوات را تا حد زیادی ریجکت می‌کنند. وجود اسلات‌های گوناگون روی تیوب باعث می‌شود میکروفن نسبت به فرکانس‌های صوتی مختلف واکنش دقیق و خوبی از خود نشان دهد.

با توجه به موارد فوق دریافتیم که کمپانی‌ها با تعبیه تیوب مشبک در میکروفن‌های سوپر/هایپر کاردیوید باعث افزایش جهت‌گیری الگوی قطبی آن‌ها و شکل‌گیری الگوی قطبی لوبار و میکروفن‌های شات‌گان می‌شوند.

چه زمان باید از میکروفن‌های شات‌گان استفاده کنید؟

میکروفن‌های شات‌گان جزو میکروفن‌های صنعتی و خاص دسته‌بندی می‌شوند و برخلاف تصور عموم، کاربرد عمومی ندارند. امروزه میکروفن‌های شات‌گان عموما در صنایعی مانند سینما، تلویزیون و… مورد استفاده قرار می‌گیرند.

در این بخش می‌خواهیم در مورد مصارف عام و خاص این نوع میکروفن‌ها صحبت کنیم.

بهترین موارد استفاده میکروفن‌های شات‌گان/لوبار

اگرچه میکروفن‌های شات‌گان عموما در صنعت فیلم‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرند اما گاها بعضی مهندسین صوت و پرودیوسرها هم بسته به نوع پروژه و نیازمندی‌هایشان از این میکروفن‌ها استفاده می‌کنند. به طور کلی، محصولاتی که کاربردهای صنعتی و خاص دارند، توسط عموم مردم ناشناخته اند اما تکنیسین‌ها قدر چنین محصولاتی را خیلی خوب می‌دانند. در زیر، چند نمونه از مصارف میکروفن‌ها شات‌گان را لیست کرده‌ایم:

• صنعت فیلم‌سازی: استفاده به عنوان میکروفن بالای سر بازیگران یا میکروفن متصل به دوربین
• ضبط اصواتی که دقیقا روبه‌روی میکروفن قرار دارند
• ضبط اصوات روبه‌رویی میکروفن و ریجکت سایر اصوات موجود در محیط

فارغ از موارد فوق، در شرایط زیر به هیچ عنوان نباید از میکروفن‌های شات‌گان استفاده کرد:

ضبط اصوات محیط یا اتاق ضبط

• اجراهای زنده و شرایطی که اسپیکرهای مانیتورینگ بزرگ و قدرت‌مند روی استیج قرار گرفته‌اند
• شرایطی که می‌خواهید میکروفن‌ها را تا حد امکان از دیدِ حضار پنهان کنید
• استفاده به عنوان میکروفن ثابت برای ضبط صدای تحرکات کوچک و جزئی در محیط

معرفی چند نمونه از بهترین میکروفن‌های شات‌گان

در این بخش می‌خواهیم چند نمونه از بهترین میکروفن‌های شات‌گان موجود در بازار را به صورت اجمالی مورد بررسی قرار دهیم:

• Schoeps CMIT 5U
• Audio-Technica AT897
• Sennheiser MKH 60
• Rode NTG-2
• Shure VP89L

Schoeps CMIT 5U

Schoeps CMIT 5U یک میکروفن شات‌گانِ Top-Address دیافراگم کوچک است. طول این میکروفن ۲۵۱ میلی‌متر بوده و با کپسول سوپرکاردیویدی که دارد، اصوات موجود در زوایای Off-Axis را به صورت مصنوعی و غیرطبیعی ضبط می‌کند. Schoeps CMIT 5U بسیار سبک‌وزن است؛ به همین دلیل، این میکروفن برای اتصال روی دوربین‌های فیلم‌برداری، گزینه عالی و ایده‌آلی محسوب می‌شود. از طرف دیگر، با توجه به “الگوی قطبی دقیق” و “کیفیت بالای ضبط” این میکروفن، Schoeps CMIT 5U بهترین گزینه برای ضبط صدای ساز یا وکال در محیط‌های پرسروصدا به شمار می‌آید.

همان‌طور که در تصویر بالا هم می‌بینیم، میکروفن Schoeps CMIT 5U جهت‌گیری بسیار دقیقی دارد. علاوه بر این، با مشاهده نواحی خالی در زاویه ۲۳۳ درجه، می‌توانیم حدس بزنیم که کپسول این میکروفن به احتمال زیاد از نوع سوپرکاردیوید است. البته این را هم بگوییم که Schoeps CMIT 5U مانند سایر میکروفن‌های شات‌گان، نمی‌تواند حالت ایده‌آل الگوی قطبی لوبار را ارائه دهد.

[طبق انتظارمان] با افزایش فرکانس صوتی، جهت‌گیری این میکروفن به شکل چشم‌گیری افزایش می‌یابد. نکته مهم دیگر در مورد Schoeps CMIT 5U آن است که این میکروفن در مواجهه با فرکانس‌های صوتی مختلف، پاسخ فرکانسی صاف و ملایمی را ارائه می‌دهد و تنها هنگام مواجهه با فرکانس‌های خیلی بالا(بیش‌تر از ۱۶ کیلوهرتز) جهت‌گیری آن تشدید می‌شود.

Audio-Technica AT897

Audio-Technica AT897 یک میکروفن کاندنسر Line + Gradient [یا همان شات‌گان] است که برای ضبط اصوات، از کپسول‌های هایپرکاردیوید استفاده می‌کند. طول این میکروفن ۲۷۹ میلی‌متر است؛ بنابراین AT897 برای جهت‌گیری دقیق و شدید، به اندازه کافی بلند و برای اتصال روی دوربین‌های فیلم‌برداری به اندازه کافی کوتاه و جمع‌وجور است. با توجه به کیفیت ضبط بالا و ریجکت عالی اصوات طرفین و پشت، AT897 برای مصارفی همچون فیلم‌سازی و تولید برنامه‌های تلویزیونی، انتخاب ایده‌آلی به شمار می‌آید.

با توجه به خطوط بلندی که در الگوی قطبی مربوط به این میکروفن رسم شده، مطالعه و بررسی آن کمی سخت به نظر می‌رسد اما سعی می‌کنیم پاسخ فرکانسی و نحوه مواجهه این میکروفن با فرکانس‌های صوتی مختلف را به بهترین شکل ممکن توصیف کنیم.

با مشاهده نواحی خالی در زوایای ۱۱۰ و ۲۵۰ می‌توانیم حدس بزنیم که کپسول‌های این میکروفن به احتمال زیاد از نوع هایپرکاردیوید است. در این تصویر می‌بینیم که در صورت پخش صدایی با فرکانس ۲۰۰ هرتز از قسمت پشتی میکروفن(زاویه ۱۸۰ درجه) ، AT897 بیش‌ترین حساسیت را از خود نشان می‌دهد اما در عین حال، امپدانس(شدت) ضبط صدا در این زاویه حدود ۱۰ دسی‌بل کاهش می‌یابد.

این میکروفن هم مانند هر میکروفن شات‌گان دیگری، هنگام مواجهه با فرکانس‌های معمولی، جهت‌گیری بسیار دقیقی را از خود نشان می‌دهد؛ این دقیقا همان چیزی است که از یک میکروفن شات‌گان خوش‌ساخت انتظار داریم.

با افزایش فرکانس از ۱ کیلوهرتز به ۵ و ۸ کیلوهرتز شاهد عملکرد کم‌نظیر AT897 هستیم. این میکروفن هنگام مواجهه با این فرکانس‌ها، جهت‌گیری بسیار شدید و فراتر از استانداردی را از خود نشان داده و از همین رو، اصواتی که در زوایای Off-Axis وجود دارند را به بهترین شکل ممکن ریجکت می‌کند.

Sennheiser MKH 60

جذاب‌ترین شعار بازاریابی میکروفن MKH 60 ، وزن کم و اندازه کوچک آن است. این میکروفن کاندنسر RF دیافراگم کوچک که از کپسول‌های هایپرکاردیوید نیز استفاده می‌کند، ۲۸۰ میلی‌متر طول دارد و مانند بسیاری از رقبایش، برای استفاده در صنعت فیلم‌سازی و ضبط گزارش‌های تلویزیونی، ‘ایده‌آل’ به نظر می‌رسد.

همان‌طور که در تصویر فوق می‌بینیم، با حرکت از فرکانس‌های پائین به سمت فرکانس‌های بالا، شاهد افزایش جهت‌گیری الگوی قطبی MKH 60 هستیم. برای درک بهتر نحوه مواجهه این میکروفن با فرکانس‌های مختلف، بهتر است این‌طور بگوییم که با رسیدن به فرکانس ۲ کیلوهرتز، نواحی خالی کم‌کم از بین می‌روند و جهت‌گیری میکروفن بسته و بسته‌تر می‌شود. در نهایت، با پخش اصواتی با فرکانس ۸ و ۱۶ کیلوهرتز، MKH 60 شدیدترین جهت‌گیری را از خود نشان می‌دهد و اصواتی که از سایر جهات به سمت میکروفن می‌آیند را به بهترین شکل ممکن ریجکت می‌کند.

Rode NTG-2

Rode NTG-2 یک میکروفن شات‌گان دیافراگم کوچک است که از کپسول‌های هایپرکاردیوید استفاده می‌کند. این میکروفن وزن بسیار کمی دارد و طول آن تنها ۱۸۰ میلی‌متر است و همین امر، NTG-2 را به یک میکروفن درجه یک و مقرون‌به‌صرفه برای تولید آثار ویدیویی و تلویزیونی تبدیل کرده‌است. تیوب تعبیه‌شده در این میکروفن به‌حدی باکیفیت است که صدای باد یا اصواتی که از سایر جهات به سمت میکروفن می‌آیند را به شکل باورنکردنی ریجکت می‌کند.

در تصویر مربوط به الگوی قطبی این میکروفن تنها ۳ بازه فرکانسی دیده می‌شود! با توجه به دیاگرام فوق، اطلاعات زیر را به دست آوردیم:

با کاهش فرکانس، هر ۲ طرف این میکروفن دچار کاهش جهت‌گیری و افزایش حساسیت می‌شوند. در مقابل، با افزایش فرکانس، شاهد افزایش جهت‌گیری در قسمت جلویی و کاهش جهت‌گیری در قسمت پشتی میکروفن خواهیم بود.

Shure VP89L

میکروفن Shure VP89L بزرگ‌ترین و کشیده‌ترین میکروفن در خانواده میکروفن‌های VP89 این کمپانی امریکایی به حساب می‌آید. با توجه به طول ۳۸۶ میلی‌متری این میکروفن، درمی‌یابیم که VP89L در مقایسه با رقبا، بلندترین تیوب مشبک را در خود جای داده. همان‌طور که می‌دانیم، هر چه‌قدر طول تیوب بیش‌تر باشد، الگوی قطبی میکروفن جهت‌گیری شدیدتری خواهد داشت. حساسیت این میکروفن تنها ۳۰ درجه است؛ به عبارت دیگر، VP89L فقط اصواتی که در زاویه ۳۰ درجه نسبت به میکروفن قرار دارند را ضبط می‌کند و سایر اصوات را ‘به طور کامل’ ریجکت می‌کند.

یکی از نکات جالب در مورد میکروفن VP89L ، انتشار ۲ دیاگرام برای توصیف عملکرد الگوی قطبی این میکروفن است 🙂 توجه داشته باشید که در لیست حاضر، VP89L دارای بلندترین تیوب است و بنابراین، شاهد شدیدترین و تنگ‌ترین جهت‌گیری در الگوی قطبی این میکروفن هستیم.

همان‌طور که می‌دانید، میکروفن‌های شات‌گان یا سوپر/هایپر کاردیوید هنگام مواجهه با فرکانس‌های پائین(شکل سمت چپ) تا حد زیادی جهت‌گیری‌شان را از دست می‌دهند اما VP89L به لطف بهره‌مندی از تیوب بلند و خوش‌ساختی که دارد، حتی در مواجهه با فرکانس‌های پائین هم جهت‌گیری‌اش را به‌خوبی حفظ می‌کند. برای مثال، VP89L فقط در مواجهه با اصوات کم‌تر از ۲۵۰ هرتز جهت‌گیری‌اش را از دست می‌دهد و به محض مواجهه با اصوات ۵۰۰ هرتز به بالا، جهت‌گیری‌اش را به شدیدترین حالت ممکن حفظ می‌کند. در شکل سمت راست، شاهد حداکثر جهت‌گیری میکروفن VP89L هستیم.

مقایسه الگوهای قطبی مختلف با یک‌دیگر

در این بخش می‌خواهیم الگوهای قطبی مختلف را با یک‌دیگر مقایسه کنیم.

Omni-Directional

این الگوی قطبی، اصوات را از همه جهات ضبط می‌کند.

Bi-Directional

این الگوی قطبی، اصوات موجود در قسمت جلویی و پشتی میکروفن(زوایای ۰ و ۱۸۰ درجه) را به طور مساوی اما با قطبیت مخالف(جلو مثبت و پشت منفی) ضبط کرده و اصوات موجود در طرفین(زوایای ۹۰ و ۲۷۰ درجه) را ریجکت می‌کند. الگوی قطبی Bi-Directional در فضای ۳ بعدی به صورت یک حلقه و در فضای ۲ بعدی به صورت شکل بی‌نهایت یا عدد ۸ انگلیسی(8) است.

کاردیوید

این الگوی قطبی با ریجکت اصوات موجود در قسمت پشتی میکروفن و کاهش ۶ دسی‌بلی حساسیت نسبت به اصوات موجود در طرفین، جزو الگوهای قطبی یک‌جهتی دسته‌بندی می‌شود.

سوپرکاردیوید

همان‌طور که از نام این الگوی قطبی بر می‌آید، حساسیت الگوی ضبط سوپرکاردیوید در مواجهه با اصوات موجود در زوایای ۹۰ ، ۱۸۰ و ۲۷۰ درجه حدود ۱۰ دسی‌بل کاهش یافته و علاوه بر آن، این الگوی قطبی، اصوات موجود در زوایای ۱۲۷ و ۲۳۳ درجه را نیز به طور کلی ریجکت می‌کند.

هایپرکاردیوید

این الگوی قطبی، بسیار شبیه الگوی سوپرکاردیوید است؛ با این تفاوت که اصوات موجود در زوایای ۱۱۰ و ۲۵۰ درجه به طور کلی ریجکت شده، اصوات موجود در زوایای ۹۰ و ۲۷۰ درجه با کاهش ۱۲ دسی‌بلی امپلیتیود و اصوات موجود در زاویه ۱۸۰ درجه با کاهش ۶ دسی‌بلی امپلیتیود ضبط می‌شوند.

ساب/واید کاردیوید

الگوی قطبی ساب/واید کاردیوید – که کمی وایدتر از الگوی کاردیویدِ استاندارد است – را می‌توان نقطه میانی الگوهای کاردیوید و Omni-Directional دانست.

شات‌گان/لوبار

الگوی قطبی لوبار که در میکروفن‌های شات‌گان مورد استفاده قرار می‌گیرد، با تعبیه یک تیوب مشبک در قسمت جلویی کپسول‌های سوپر/هایپر کاردیوید به دست می‌آید. همان‌طور که بارها اشاره کردیم، هرچه طول تیوب مذکور بیش‌تر باشد، جهت‌گیری الگوی قطبی نیز بیش‌تر خواهد بود و طبیعتا با کاهش طول تیوب، جهت‌گیری الگوی قطبی نیز کاهش می‌یابد.

Boundary/PZM (نیم‌دایره)

اول از همه این را بگوییم که الگوی قطبی Boundary/PZM در میکروفن‌هایی که روی زمین قرار می‌گیرند و معمولا برای ضبط صدای پرکاشن و… استفاده می‌شوند به کار می‌رود. این الگوی قطبی با تعبیه کپسول روی یک سطح صاف و سپس قرار دادن میکروفن روی یک سطح صاف آکوستیکی به دست می‌آید. نکته جالب در مورد این نوع میکروفن‌ها آن است که کپسول استفاده‌شده در آن‌ها می‌تواند هر الگوی قطبی دل‌خواهی داشته باشد اما امروزه عموما از کپسول‌های Omni-Directional در ساخت این نوع میکروفن‌ها استفاده می‌شود.

سوالات متداول

اگر بخواهیم الگوهای قطبی مختلف را به ۳ دسته کلی تقسیم کنیم، آن ۳ دسته کدام است؟ اگرچه تعداد الگوهای قطبی، محدود است اما با این حال شاید بعضی اوقات نتوانید آن‌ها را کامل به خاطر بسپارید. پس برای به خاطر سپردن الگوهای قطبی مختلف، می‌توانیم آن‌ها را در ۳ دسته کلی کاردیوید، Bi-Directional و همه‌جهته(Omni-Directional) دسته‌بندی کنیم. همان‌طور که از نام الگوهای قطبی می‌توان حدس زد، میکروفن‌هایی که از الگوی قطبی Omni-Directional استفاده می‌کنند، از نوع Pressure و میکروفن‌هایی که از الگوی قطبی Bi-Directional استفاده می‌کنند، از نوع Pressure-Gradient هستند. در این بین، میکروفن‌هایی که از الگوهای قطبی جهت‌داری مانند کاردیوید استفاده می‌کنند، در واقع حاصل سوپرپوزیشن الگوهای قطبی Omni-Directional و Bi-Directional هستند.

میکروفن‌های شات‌گان بیش‌تر در چه موارد و صنایعی کاربرد دارند؟ همان‌طور که گفته‌شد، میکروفن‌های شات‌گان عموما در صنعت فیلم‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرند. از آن‌جا که در استودیوهای فیلم‌سازی نویز بسیار زیادی وجود دارد، استفاده از میکروفن جهت‌داری که بتواند صدای محیط را به حداقل برساند، کاملا ضروری و اساسی است. این نوع میکروفن‌ها با جهت‌گیری شدیدی که دارند، اصوات موجود در طرفین و قسمت پشتی دیافراگم را به بهترین شکل ممکن حذف می‌کنند.