پردازش mid/side چیست؟

دلایل زیادی وجود دارد برای این که بخواهید میکس پرحجم و وایدی داشته باشید. میکسی که پر حجم تر و وایدتر باشد، به گوش شنونده خوش صداتر است. ساختن میکسی که بافت صوتی جذابی داشته باشد می تواند به قسمت های مختلف قطعه جذابیت بیشتری بدهد یا حتی تنظیم قطعه را بهبود ببخشد.

ایجاد یک میکس واید با انواع مختلفی از تکنیک های panning و stereo imaging قابل انجام است که یکی از این تکنیک ها پردازش Mid/Side است. Mid/Side راه موثری برای تنظیم فضاسازی در میکس یا مستر است.

کانال Mid مرکز استریو ایمیج است. وقتی کانال mid افزایش شدت پیدا می کند، شنونده صدا را بیشتر در مرکز استریو ایمیج احساس می کند (صدایی مونو).

کانال Side گوشه های استریو ایمیج است. وقتی کانال Side افزایش شدت پیدا می کند، شنونده صدای وایدتری را می شنود.

تنظیمات تُنال یا داینامیک، مانند EQ، Dynamics، Reverb و… معمولا در حالت مونو یا استریو انجام می شوند. هر پردازشی که اعمال شود، تمام سیگنال مونو/استریوی ترک صوتی را تحت تاثیر قرار می دهد، مانند تصویر زیر.

یک ابزار صوتی (مانند یک EQ) که از پردازش M/S پشتیبانی می کند، دو پردازش مجزا انجام می دهد، یکی برای کانال Mid و یکی برای کانال Side، مانند تصویر زیر.

کانسپت پردازش Mid/Side از یک تکنیک میکروفن گذاری که در سال 1934 توسط Alan Blumlein معرفی شد برگرفته شده است. ایده ی اصلی این بود که چگونگی شنیدن استریو ایمیج توسط انسان شبیه سازی شود. Mid/Side در ابتدا به عنوان یک تکنیک ضبط برای تقویت “فضا” استفاده شد، پیش از آن که پلی بک استریو وجود داشته باشد.

در یک ستاپ ساده برای ضبط Mid/Side از یک میکروفن کاردیود (mid) و یک میکروفن دو جهته (فیگر-8) برای side استفاده می شود.

گوش دادن به سیگنال میکروفن Mid به شما ایمیج مونو می دهد. وقتی سیگنال side را اضافه می کنید، استریو ایمیج تغییر می کند. هرچه سیگنال side بلندتر باشد، شما صدای وایدتری را می شنوید. دلیل چنین چیزی ارتباط phase بین دو میکروفن است. این تکنیک ضبط صدای بسیار جذابی دارد، مخصوصا زمانی که می خواهید صدای درامز را ضبط کنید.

برای این که بتوانید پردازش Mid/Side انجام دهید، صدا باید به صورت Mid/Side ضبط شده باشد یا این که سیگنال برای چنین پردازشی انکود شده باشد که در این حالت سیگنال پس از این که برای پلی بک به فرمت رایج L+R برمی گردد، از حالت انکود شده خارج می شود. پلاگین هایی مانند iZotope Ozone می توانند پروسه ی انکود کردن Mid/Side را به صورت realtime انجام دهند.

Mid/Side می تواند صدای وسوسه انگیزی داشته باشد، اما همیشه نتایج بهتری را برای میکس به شما ارائه نمی دهد. مهم است به تنظیماتی که انجام می دهید کاملا دقیق گوش کنید و ببینید چه تاثیری روی میکس می گذارند. پردازش خیلی ملایم Mid/Side در کل می تواند نتیجه ی مطلوبی داشته باشد و به شما کمک می کند از تنظیمات شدیدی که می تواند موجب شیفت شدن phase یا برهم خوردن بالانس میکس شود پرهیز کنید.

در ادامه به بیان چند ترفند و نکته برای انجام پردازش Mid/Side به شکل موثر می پردازیم.

میکس کردن با پردازش Mid/Side

اگر قطعه ی شما دارای چند پارت گیتار است، آن ها را به یک باس هدایت کنید و روی باس گیتار از پردازش Mid/Side استفاده کنید. ابزار Mid/Side را به شکلی automate کنید تا ولوم کانال side در قسمت کورس یا دیگر قسمت هایی که مد نظر دارید boost شود. این کار باعث می شود گیتارها بدون نیاز به تغییر تنظیمات panning صدای پر حجم تری پیدا کنند.

به همین شکل، با کمی افزایش ولوم کانال side روی اُورهِدهای درام می توانید صدای اتاق را تقویت کنید، یا با کمی boost کردن کانال mid می توانید صدای snare و tom را تقویت کنید.

روی هر سازی که به حالت استریو ضبط شده باشد، boost کردن فرکانس های بالا به وسیله ی اکولایزر تنها روی کانال side باعث می شود المان های وایدتر، صدای روشن تری پیدا کنند. برای این کار یک فیلتر Baxandall یا فیلتر high shelf بهترین نتیجه را خواهد داشت. این کار به شما کمک می کند وضوح بیشتری به ریورب بدهید، بدون این که از وضوح سیگنال کاسته شود.

انجام مسترینگ با پردازش mid/side

اگر میکس شما صدای ناواضح و اصطلاحا Muddy دارد، سعی کنید فرکانس های پایین در کانال side را با استفاده از یک فیلتر low shelf کاهش دهید. این کار به عنوان مثال می تواند به شما کمک کند فرکانس های پایین نامطلوب را در گیتارهایی که به سمت چپ یا راست pan شده اند حذف کنید و در عین حال وکال و Kick drum در مرکز میکس دست نخورده باقی بمانند.

اگر با استفاده از کامپرسر مسترینگ نمی توانید داینامیک رنج را بدون ایجاد شدن اثرات مصنوعی کاهش دهید، از یک کامپرسر Mid/Side استفاده کنید و کامپرشن کمتری را روی کانال side اعمال کنید. انرژی زیادی از میکس در مرکز استریو وجود دارد، جایی که kick، snare و بیس در آن قرار می گیرند. این انرژی زیاد، کامپرسر را تحریک می کند و به این ترتیب ممکن است المان های امبینت و وایدتر میکس تحت تاثیر شدید کامپرسر قرار بگیرند. این تکنیک به شما کمک می کند از بروز چنین مشکلی جلوگیری کنید.

با استفاده از ریورب Mid/Side می توانید گرمای بیشتری به یک میکس آکوستیک خشک بدهید. برای این کار، ریورب را به کانال mid اضافه کنید اما بخشی از فرکانس های پایین سیگنال wet و دارای ریورب را فیلتر کنید تا از ناواضح شدن صدای kick و بیس جلوگیری شود. روی کانال side، حدود دو تا چهار درصد ریورب بیشتری نسبت به کانال mid اضافه کنید؛ برای این سیگنال لزومی بر استفاده از فیلتر نیست.