مستر کلاس | سینتی‌سایزرها و نقش‌شان در تولید موسیقی
در این مقاله از مجموعه مقالات “مستر کلاس” می‌خواهیم در مورد تاریخچه سینتی‌سایزرها، نحوه کار آن‌ها و نقش‌شان در تولید موسیقی صحبت کنیم. در این بحث، به موارد زیر اشاره خواهیم کرد:
سینتی‌سایزر چیست؟
تاریخچه سینتی‌سایزرها
نحوه کار سینتی‌سایزرها
نقش سینتی‌سایزرها در تولید موسیقی
در تاریخ بشریت، موسیقی به روش‌های محدودی تولید می‌شود. مانند:
ارتعاش یا ضربه زدن به سیم‌ها که در سازهایی مانند ویولن، ویولن سل، گیتار، پیانو یا سنتور، شاهد آن هستیم.
ضربه زدن به یک جسم محکم که در سازهایی مانند ماریمبا، زایلوفون و درامز، شاهد آن هستیم.
دمیدن هوا درون یک جسم که در سازهای بادی و برنجی، شاهد آن هستیم.
در قرن بیستم، روش جدیدی برای ساخت موسیقی به وجود آمد که برای تولید صدا، نیازی به هیچ‌یک از روش‌هایی که ذکر کردیم، نداشت. این خانواده جدید از سازها که تا به امروز محبوبیت زیادی بین موزیسین‌ها و شنوندگان به دست آورده، به عنوان خانواده سینتی‌سایزر شناخته می‌شود.
سینتی‌سایزر چیست؟
سینتی‌سایزر، یک ساز الکترونیکی است که از پردازش‌های دیجیتال یا آنالوگ سیگنال جهت تولید صدایی قابل شنیدن، استفاده می‌کند. همان‌طور که از نام آن‌ها می‌توان حدس زد، این سازها بیشتر تلاش می‌کنند که صدای سازهای آکوستیک که در بالا به آن‌ها اشاره کردیم را به شکل مصنوعی، تولید(Synthesize) کنند.
سینتی‌سایزرهایی که سعی در بازسازی صدای سازهای آکوستیک دارند، این کار را هرگز مانند ساز آکوستیک انجام نمی‌دهند. به عنوان نمونه، اکثر سینتی‌سایزرها تنظیماتی دارند به نام “پیانو”. این بدان معناست که با استفاده از آن تنظیمات، دستگاه تلاش می‌کند اصواتی را شبیه به صدای پیانو تولید کند. در واقع فعل و انفعالات فیزیکی و مکانیکی که در سازهای آکوستیک باعث تولید صدا می‌شوند، هرگز در سینتی‌سایزرها رخ نمی‌دهند.
تاریخچه سینتی‌سایزرها
سینتی‌سایزرهای امروزی بیشتر به سمت کامپیوترها متمایل هستند و در واقع برای کارایی بهتر، به کامپیوترها وابسته هستند. این در حالی است که سینتی‌سایزرهای اولیه و قدیمی‌تر، به عنوان یک ساز مستقل عمل می‌کرد و به خودی خود، عملکرد شگفت‌انگیزی داشت. اولین نمونه‌های سینتی‌سایزرها را در زیر معرفی کرده‌ایم:
The Dynamophone که در سال ۱۸۹۷ توسط Thaddeus Cahill اختراع شد.
The theremin که از تعدادی اسیلاتورهای الکترونیکی تشکیل شده بود. این سینتی‌سایزر در سال ۱۹۲۸ توسط Léon Theremin اختراع شد.
The RCA Electronic Music Synthesizer Mark I که در سال ۱۹۵۶ عرضه شد.
بزرگ‌ترین پیشرفت در سینتی‌سایزرهای آنالوگ، توسط رابرت موگ انجام شد. اختراع او که “سینتی‌سایزرهای ماژولار” نامیده شد، می‌توانست به وسیله امواج سینوسی، مربعی و اره‌ای و همچنین اسیلاتورهای با فرکانس پائین، طیف گسترده‌ای از اصوات را تولید کند. نمونه اولیه این سینتی‌سایزر به راحتی می‌توانست تمام فضای یک اتاق را اشغال کند اما با ظهور مینی‌موگ، فناوری و اختراع وی، برای مصرف کنندگان خانگی نیز قابل استفاده شده بود.
سینتی‌سایزرهای دیجیتالی در سال‌های دهه ۷۰ میلادی وارد بازی شدند و در دهه ۸۰، اغلب هنرمندان سبک Pop از این سینتی‌سایزرها برای تولید و اجرای زنده موسیقی‌شان بهره می‌بردند. یکی از مشهورترین مدل‌های این نوع سینتی‌سایزرها، DX7 یاماها است. DX7 یک کیبورد به سبک پیانو بود که نسبت به نسل قبلی خود، سبک وزن به حساب می‌آمد(هر چند طبق استاندارد کیبوردهای مدرن، بسیار سنگین بود).
نحوه کار سینتی‌سایزرها
سینتی‌سایزرها رایج، معمولا از اسیلاتورهای الکترونیکی برای تولید استفاده می‌کنند.
هم اسیلاتورهای دیجیتالی و هم اسیلاتورهای کنترل ولتاژ، امروزه توسط موزیسین‌های زیادی مورد استفاده قرار می‌گیرند. با استفاده از این اسیلاتورها، موزیسین‌ها می‌توانند صداهای مورد نظرشان را با استفاده از اسیلاتورها و یک ترکیب افزایشی شامل ترکیبی از امواج سینوسی، مربعی و اره‌ای یا یک ترکیب کاهشی که شامل یک سری فیلترها برای حذف بعضی فرکانس‌ها از این امواج است، تولید کنند.
یک فیلتر، به معنای واقعی کلمه، فرکانس‌های خاصی از صدا را فیلتر می‌کند. به عنوان نمونه، فیلتر Low Pass به فرکانس‌های پائین، اجازه عبور را می‌دهد و فرکانس‌های بالا را مسدود می‌کند. فیلتر High Pass دقیقا معکوس Low Pass عمل می‌کند. به طور کلی، فیلترها را می‌توان برای هر نقطه در امتداد طیف فرکانسی، تنظیم کرد. از بسیاری جهات، یک فیلتر، نوع شدیدی از افکت EQ به حساب می‌آید.
یک اسیلاتور با فرکانس پائین، سیگنال‌های الکترونیکی را در پائین‌ترین سطح شنوایی انسان(به طور معمول حدود ۲۰ هرتز) تولید می‌کند. این دستگاه‌ها برای خلق افکت‌های ریتمیک مانند Tremolo که ولوم امواج صوتی را به سرعت افزایش می‌دهند، بسیار مفید و پرکاربرد است. ولوم را می‌توان با استفاده از فیلترهای انولوپ نیز دستکاری کرد. این کار با کنترل Attack ، Release ، Sustain و Decay سیگنال صوتی انجام می‌شود. در زیر، به طور مختصر، هر یک از اصطلاحات نام‌برده را شرح داده‌ایم:
Attack میزان زمانی است که طول می‌کشد تا سیگنال صوتی به اوج ولوم خود برسد.
Decay میزان زمانی است که طول می‌کشد تا سیگنال صوتی از اوج ولوم خود به کمترین میزان ولوم خود که با عنوان Sustain شناخته می‌شود، برسد.
Sustain میزان ماندگاری صدا پس از رها شدن کلید(کلاویه) است.
Release میزان زمانی است که طول می‌کشد تا صدا از سطح Sustain به سکوت برسد.
نقش سینتی‌سایزرها در تولید موسیقی
در موسیقی رایج امروزه، سینتی‌سایزرها بر پالت سازها مسلط هستند. به لطف فراگیر شدن کیبوردهای سینتی‌سایزر که توسط کمپانی‌هایی مانند رولند، کرگ، یاماها و… ساخته می‌شوند، ما شاهد حضور این سازهای الکترونیکی روی استیج کنسرت‌های بزرگ، هستیم. دلیل آن هم این است که این سازها توانایی تولید اصواتی را دارند که زمانی صرفا برای سازهای سنتی مانند گیتار، درامز و… تهیه شده بودند.
از طرف دیگر، کتابخانه‌های صوتی نرم‌افزارهایی مانند Ableton ، Logic ، Fruity Loops ، EastWest ، Native Instruments و… ، کامپیوترها را به یک سینتی‌سایزر تمام و کمال تبدیل کرده‌اند که می‌توان از آن‌ها در استودیو یا اجرای زنده، بهره برد.
سبک‌هایی به ویژه با اجزای سینت زیاد و سنگین مانند Top 40 ، Trance ، Club ، Dance ، EDM و Hip Hop و همچنین سبک‌هایی که بیشتر با سازهای سنتی و متداول در ارتباط هستند مانند Rock ، Country و R&B ، در حال حاضر بیشترین استفاده را از سینتی‌سایزرها دارند. حتی هنرمندان سبک‌های کلاسیک و جاز هم وارد بازی سینتی‌سایزرها شده‌اند اما این سبک‌ها هنوز تحت تسلط سازهای آکوستیک قرار دارند.
فرقی نمی‌کند که از یک سینتی‌سایزر ۸۸ کلاویه‌ای پلی‌فونیک استفاده می‌کنید یا یک سینتی‌سایزر ۶۱ کلاویه‌ای مونوفونیک و یا حتی از سینت‌های نرم‌افزاری ورکستیشن‌تان بهره می‌برید. به هر حال سازهای جدید مرتبا ظاهر می‌شوند تا صداهای الکترونیکی را در ذهن مردم حک کنند. قدرت صوتی سینت‌ها به تعریف موسیقی قرن بیست‌ویکم، کمک زیادی کرده است و همچنان در سبک‌های زیادی، یک عنصر اصلی و پایه به حساب می‌آید.
