میکروفن‌های مدادی و موارد کاربرد آن‌ها

امروزه میکروفن‌ها در اشکال و اندازه‌های مختلف تولید می‌شوند که یکی از رایج‌ترین آن‌ها، میکروفن‌های ‘مدادی’ است. اما آیا تا به حال با خودتان فکر کرده‌اید که ساختار میکروفن‌های مدادی به چه شکل است و این نوع میکروفن‌ها برای چه مصارفی مناسب هستند؟ وقتی می‌گوئیم میکروفن‌های مدادی، مقصودمان میکروفن‌های کاندنسر دیافراگم کوچکی است که از لحاظ ظاهری، بلند و Top Address بوده و برای ضبط اصوات دقیقی مانند صدای ساز و یا اندازه‌گیری‌های صوتی خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

ما در این مقاله علاوه بر مطالعه شخصیت صوتی و مشخصات فنی این میکروفن‌ها، تعدادی میکروفن مدادی محبوب را نیز به شما معرفی خواهیم کرد. پس با ما همراه باشید…

وقتی می‌گوئیم ‘میکروفن مدادی’ مقصودمان دقیقا چیست؟

جالب است بدانید اصطلاح ‘میکروفن مدادی’ بیشتر بین عوام رواج یافته و خیلی اصطلاح فنی و رسمی نیست 🙂 دلیل این نام‌گذاری، شکل ظاهری این نوع میکروفن‌هاست که نازک، استوانه‌ای و کشیده هستند.

همان‌طور که اشاره کردیم، میکروفن‌های مدادی، جزو میکروفن‌های Top Address به شمار می‌رود و این بدان‌معناست که کپسول میکروفن دقیقا در قسمت بالایی آن قرار گرفته. به عبارت دیگر، کشیده بودن این نوع میکروفن‌ها و وجود کپسول در قسمت بالایی آن باعث تسهیل میکروفن‌گذاری و ضبط دقیق اصوات می‌شود.

مشخصات میکروفن‌های مدادی

در این بخش می‌خواهیم بیشتر در مورد مشخصات ظاهری و فنی میکروفن‌های مدادی صحبت کنیم. با دانستن این اطلاعات می‌توانیم میکروفن‌های مدادی را از سایر میکروفن‌ها با ظاهر مشابه تمیز دهیم.

میکروفن‌های مدادی دارای ویژگی‌های زیر هستند:

• بدنه باریک و استوانه‌ای
• Top Address بودن
• دیافراگم‌های کوچک
• قرارگیری دیافراگم در قسمت بالایی میکروفن

به عنوان اولین نمونه، می‌توانیم میکروفن DPA 4006A را به شما معرفی کنیم. همان‌طور که اشاره کردیم، این میکروفنِ کاندنسرِ Top Address دارای دیافراگم‌های کوچک، بدنه‌ای استوانه‌ای و نازک است که دیافراگم‌های آن در قسمت بالایی و کانکشن خروجی(XLR) در قسمت زیرین میکروفن تعبیه شده‌اند.

یکی از نکات جالب در مورد میکروفن‌های مدادی، ظاهر منحصربه‌فرد آن‌هاست. این نوع میکروفن‌ها به لطف ظاهر جالبی که دارند، می‌توانند به‌راحتی به صورت ماژولار طراحی شوند. از آن‌جا که مدار اصلی و آمپلیفایر داخلی میکروفن‌های مدادی دقیقا در قسمت کپسول آن‌ها تعبیه شده، خیلی راحت می‌توان آن‌ها را از بدنه میکروفن جدا نمود. امروزه بعضی کمپانی‌ها مانند Audio-Technica میکروفن‌های مدادی ماژولار بسیار باکیفیتی را تولید کرده‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به AT4900B-48 اشاره کرد. این میکروفن از کپسول‌های ماژولار AT4049b-EL ، AT4051b-EL و AT4053b-EL پشتیبانی می‌کند.

میکروفن‌هایی که فقط از لحاظ ظاهری شبیه میکروفن‌های مدادی هستند

اگرچه میکروفن‌های مدادی به واسطه ظاهری که دارند به این نام شناخته می‌شوند اما نمی‌توان هر میکروفنی که ظاهر باریک و استوانه‌ای داشت را ‘مدادی’ نامید 🙂 بیائید با میکروفن‌هایی آشنا شویم که ظاهرشان دقیقا شبیه میکروفن‌های مدادی است اما از لحاظ فنی، در این دسته‌بندی قرار نمی‌گیرند.

میکروفن ریبون Royer R-121

این میکروفن شاید از لحاظ ظاهری شبیه میکروفن‌های مدادی باشد اما با توجه به Side-Address بودن‌اش، نمی‌تواند جزو میکروفن‌های مدادی دسته‌بندی شود.

میکروفن داینامیک Electro-Voice RE20

جالب است بدانید این میکروفن هم بدنه کشیده‌ای دارد و هم به صورت استوانه‌ای طراحی شده اما از یک دیافراگم داینامیک بزرگ که دقیقا در قسمت میانی بدنه آن تعبیه شده، بهره می‌برد.

میکروفن شات‌گان Sennheiser MKH 416

Sennheiser MKH 416 یکی از محبوب‌ترین میکروفن‌های شات‌گان دنیاست اما به هر حال از لحاظ ظاهری، بسیار شبیه میکروفن‌های مدادی طراحی شده. همان‌طور که می‌دانید، میکروفن‌های Lobar یا همان شات‌گان به واسطه تیوب‌های بلندی که جلوی دیافراگم‌شان تعبیه می‌شود، الگوی قطبی کنترل‌شده و دقیقی دارند و اصواتی که ‘دقیقا’ روبه‌روی میکروفن هستند را ضبط می‌کنند. این را می‌توان بزرگ‌ترین تفاوت میکروفن‌های مدادی و شات‌گان برشمرد.

یکی از دلایلی که باعث می‌شود این ۲ میکروفن با هم اشتباه گرفته شوند، ظاهر باریک، کشیده و استوانه‌ای و همچنین Top Address بودن میکروفن‌های شات‌گان است اما همان‌طور که توضیح دادیم، میکروفن‌های شات‌گان، مدادی نیستند 🙂

میکروفن Earthworks M50

Earthworks M50 یک میکروفن Measurement است و میکروفن‌های Measurement عموما به صورت Top Address طراحی می‌شوند و دارای کپسول‌های کاندنسر دیافراگم کوچک هستند. البته بعضی میکروفن‌های Measurement از لحاظ ظاهری با میکروفن‌های مدادی متفاوت‌اند اما اگر ظاهر آن‌ها یکی بود، با دانستن مشخصات فنی که ذکر کردیم، می‌توانید مدادی بودن آن را تشخیص دهید 🙂

مشخصات فنی میکروفن‌های مدادی

اگرچه همه میکروفن‌ها به یک شکل ساخته نمی‌شوند و هر کمپانی طراحی و ساختار منحصربه‌فرد خودش را دارد اما دانستن ویژگی‌های عمومی میکروفن‌های مدادی می‌توانید شناخت ما نسبت به آن‌ها را بیشتر و بهتر کند. یکی از مواردی که باعث تشخیص نادرست میکروفن‌های مدادی از سایر میکروفن‌ها می‌شود، کپسول خازنی دیافراگم کوچک آن‌هاست!

در زیر، ابتدا مشخصات فنی میکروفن‌های مدادی را لیست کرده و سپس هر یک از آن‌ها را به صورت مختصر توضیح داده‌ایم:

• Top Address هستند
• الگوی قطبی ثابت و پایداری دارند
• پاسخ فرکانسی Flat و گسترده‌ای دارند
• هرگز از الگوی قطبی Bi-Directional پیروی نمی‌کنند
• دارای نویز داخلی هستند
• حساسیت بالایی دارند
• Transient Response (پاسخ گذرا) دقیقی دارند
• Top Address بودن میکروفن‌های مدادی

همان‌طور که در قسمت اول اشاره کردیم، میکروفن‌های مدادی به صورت Top Address طراحی می‌شوند و این بدان‌معناست که کپسول آن‌ها در قسمت بالایی میکروفن تعبیه شده و در نتیجه، اصواتی که دقیقا روبه‌رویش قرار دارد را ضبط خواهد کرد.

الگوی قطبی ثابت و پایدار

دیافراگم‌های کوچک و ساختار آکوستیکِ کپسولِ میکروفن‌های مدادی باعث می‌شود این نوع میکروفن‌ها الگوی قطبی کاملا ثابت و پایداری داشته باشند.

البته با افزایش فرکانس صدا، الگوی قطبی اکثر میکروفن‌ها به سمت مستقیم(Directional) شدن می‌رود و در مقابل، با کاهش فرکانس صدا، الگوی قطبی هم به سمت Omni (همه‌جهته) شدن می‌رود. چیزی که میکروفن‌های مدادی را از سایر میکروفن‌ها مجزا می‌کند، پایدار بودن الگوی قطبی آن‌ها در فرکانس‌های صوتی مختلف است.

پاسخ فرکانسی گسترده و Flat

وقتی صحبت از پاسخ فرکانسی Flat به میان می‌آید، میکروفن‌های مدادی همیشه حرف‌های خوبی برای گفتن دارند.

همان‌طور که می‌دانید، میکروفن‌های کاندنسر دیافراگم کوچک حساسیت نسبتا زیادی به فشار صوتی دارند و این بدان‌معناست که دیافراگم‌های آن حتی در فرکانس‌های بالا هم به‌راحتی جابه‌جا خواهند شد. خوش‌بختانه با توجه به محیط و اندازه کپسول می‌توان رزونانس‌های صوتی را به گونه‌ای تنظیم کرد که پاسخ فرکانسی آن کاملا Flat شود.

عدم پیروی از الگوی قطبی Bi-Directional

از آن‌جا که میکروفن‌های مدادی Top Address هستند، عملا نمی‌توان از آن‌ها الگوی قطبی Bi-Directional یا همان Figure-8 را انتظار داشت. پرواضح است که برای دستیابی به الگوهای قطبی نظیر Bi-Directional باید کپسول میکروفن Side Address باشد؛ یعنی ۲ طرف دیافراگم به یک اندازه در معرض فشار صوتی باشد و امواج صوتی بتوانند با ۲ طرف دیافراگم برخورد داشته باشند.

توجه داشته باشید که بعضی میکروفن‌های مدادی ماژولار از الگوهای قطبی نظیر Bi-Directional پشتیبانی می‌کنند اما کپسول آن‌ها به صورت Side Address طراحی شده‌است.

نویز داخلی

به دلیل آن‌که کپسول میکروفن‌های مدادی، از نوع کاندنسر است، این نوع میکروفن‌ها انرژی الکتریکی فعال دارند و در نتیجه، مقداری نویز به سیگنال خروجی اضافه می‌کنند. توجه داشته باشید این مقدار نویز حتی اگر به سختی قابل شنیده شدن باشد، باز هم تأثیر منفی روی نسبت سیگنال به نویز میکروفن‌های مدادی خواهد داشت.

حساسیت بالا

یکی دیگر از ویژگی‌های کپسول‌های کاندنسر، حساسیت بالای آن‌ها نسبت به کپسول‌های داینامیک است. همان‌طور که انرژی الکتریکی فعال(مثلا آمپلیفایر و…) درون میکروفن باعث ایجاد نویز داخلی می‌شد، این انرژی الکتریکی همچنین می‌تواند حساسیت میکروفن‌های کاندنسرِ دیافراگم کوچکِ مدادی را هم افزایش دهد.

پاسخ گذرا دقیق

دیافراگم میکروفن‌های مدادی سبک و نازک هستند و کاملا محکم درون کپسول تعبیه شده‌اند. به همین دلیل، پاسخ گذرا این نوع میکروفن‌ها بسیار خوب بوده و این به معنای دقت بالای آن‌ها نسبت به تغییرات فرکانسی است. این موضوع سبب می‌شود میکروفن‌های مدادی بهترین میکروفن برای ضبط دقیق اصوات گذرا به شمار آیند.

کاربردهای میکروفن مدادی

با مطالعه مشخصات فنی و شخصیت صوتی این نوع میکروفن‌ها در می‌یابیم که میکروفن‌های مدادی تقریبا برای ضبط هر نوع صدایی مناسب هستند اما بر حسب تجربه می‌توانیم بگوئیم در بعضی موارد خاص، فقط میکروفن‌های مدادی می‌توانند کار ما را به‌خوبی انجام دهند. در این بخش می‌خواهیم ۳ مورد از کاربردهای بالقوه میکروفن‌های مدادی را برشماریم.

استفاده از میکروفن‌های مدادی برای ضبط استریو

وقتی صحبت از ضبط استریو به میان می‌آید، اولین گزینه‌ای که به ذهن‌مان خطور می‌کند، بهره‌گیری از میکروفن‌های مدادی(مخصوصا میکروفن‌های مدادی Pair) است.

این نوع میکروفن‌ها عموما بدنه باریک و دیافراگم کوچکی دارند؛ به همین دلیل می‌توانیم از یک یا چند میکروفن مدادی دقیقا نزدیک منبع صوتی استفاده کنیم.

علاوه بر این، با توجه به آن‌که میکروفن‌های مدادی Top Address هستند، می‌توانیم به‌راحتی زاویه میکروفن نسبت به منبع صوتی را تنظیم کنیم و در نتیجه، صدای استریو بهتری داشته باشیم.

استفاده از میکروفن‌های مدادی برای Overhead درام

اگرچه گاهی اوقات از میکروفن‌های کاندنسر دیافراگم بزرگ برای Overhead درام استفاده می‌شود اما اغلب اوقات، میکروفن‌های باریکی را بالای درام می‌بینیم؛ آن‌ها همان میکروفن‌های مدادی هستند که بسته به شرایط و نیاز موزیسین‌ها، می‌تواند به صورت تک یا Pair مورد استفاده قرار گیرد.

به دلیل بهره‌مندی این نوع میکروفن‌ها از الگوی قطبی مستقیم و ثابت و همچنین پاسخ فرکانسی Flat آن‌ها، می‌توانیم از میکروفن‌های مدادی برای ضبط اصواتی مانند درام که فرازونشیب و تغییرات زیادی دارند، استفاده کنیم.

استفاده از میکروفن‌های مدادی برای ضبط سازهای زهی

همه ما عاشق صدای غنی و پر سازهای زهی هستیم. از طرف دیگر، یکی از دغدغه‌های همیشگی موزیسین‌ها، انتخاب بهترین میکروفن برای ضبط صدای گرم این سازهاست. امروزه مهندسین صوت برای ضبط صدای سازهایی مانند پیانو، گیتار، چنگ، ویولن و… در محیط استودیو، معمولا از میکروفن‌های مدادی استفاده می‌کنند.

معرفی و بررسی ۵ میکروفن مدادی محبوب و پرفروش

یکی از بهترین کارها برای یادگیری یک موضوع جدید، بررسی مثال‌های گوناگون است. بنابراین در این بخش ۵ میکروفن مدادی محبوب و پرفروش با به شما معرفی کرده و هر یک را به صورت مختصر مورد بررسی قرار می‌دهیم.

• Neumann KM 184
• Rode M5
• AKG C 451 B
• Schoeps MK 4 / CMC 6
• Behringer C-2

در ادامه، هر یک از میکروفن‌های بالا را به صورت خلاصه مورد بررسی قرار داده‌ایم:

Neumann KM 184

میکروفن KM 184 را می‌توان محبوب‌ترین میکروفن مدادی دنیا دانست. این محبوبیت وقتی بیشتر می‌شود که بدانیم این میکروفن توسط کمپانی بزرگ و پرآوازه‌ی Neumann طراحی و ساخته شده.

این میکروفن کاندنسر دیافراگم کوچکِ Top Address دارای الگوی قطبی کاردیوید بوده و در واقع آخرین سری از میکروفن‌های سری KM محسوب می‌شود. (داخل پرانتز بگوئیم که KM 183 یک میکروفن مدادی با الگوی قطبی Omni و KM 185 یک میکروفن مدادی با الگوی قطبی هایپرکاردیوید هستند.)

KM 184 دقیقا مانند ۴ میکروفن بعدی، تمام ویژگی‌های فنی یک میکروفن مدادی را داراست. بدنیست یک بار دیگر این ویژگی‌ها را با هم برشماریم:

• Top Address هستند
• الگوی قطبی ثابت و پایداری دارند
• پاسخ فرکانسی Flat و گسترده‌ای دارند
• هرگز از الگوی قطبی Bi-Directional پیروی نمی‌کنند
• دارای نویز داخلی هستند
• حساسیت بالایی دارند
• Transient Response (پاسخ گذرا) دقیقی دارند

Rode M5

Rode M5 یک میکروفن کاندنسر دیافراگم کوچک است که از الگوی قطبی کاردیوید پیروی می‌کند. از آن‌جا که اغلب موزیسین‌ها از میکروفن‌های مدادی برای ضبط استریو استفاده می‌کنند، این میکروفن مانند سایر میکروفن‌های مدادی اغلب به صورت جفت(Pair) به فروش می‌رسد.

AKG C 451 B

این میکروفن که یک میکروفن کاندنسر دیافراگم کوچک است، با توجه به جد قبلی‌اش یعنی C 451 EB و بهره‌مندی از کپسول اختصاصی CK1 طراحی و تولید شده. هنگام معرفی و فروش C 451 B آن را با عناوینی مانند ‘رفتار صوتی یکسان دقیقا مانند نسل قبلی’ تبلیغ می‌کردند. جالب است بدانید C 451 EB هنوز هم یک میکروفن افسانه‌ای و قدرت‌مند است که از زمان تولید اش در سال ۱۹۶۹ تا کنون، پرفروش‌ترین میکروفن مدادی بوده‌است.

از این‌ها گذشته، C 451 B از الگوی قطبی کاردیوید پیروی می‌کند و همچنین برای افزایش بهره‌وری، ۲ فیلتر High-Pass گوناگون را نیز در اختیارتان قرار می‌دهد.

Schoeps MK 4 / CMC 6

Schoeps MK 4 / CMC 6 را می‌توان بهترین نمونه یک میکروفن مدادی ماژولار دانست. شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید کپسول MK 4 تنها یکی از کپسول‌های ماژولارِ پری‌امپ CMC 6 است.

البته MK 4 یک کپسول کاردیوید است و هنگام خرید میکروفن، به صورت پیش‌فرض در جعبه میکروفن وجود دارد اما اگر بخواهید، می‌توانید کپسول‌های متنوع دیگری را با الگوهای قطبی مختلف برای پری‌امپ میکروفن‌تان تهیه نمائید.

نکته جالب توجه آن است که کمپانی Schoeps علاوه بر کپسول‌های ماژولار، قطعات ماژولار دیگری مانند پد و فیلتر High-Pass را نیز مخصوص این میکروفن طراحی و به فروش می‌رساند.

Behringer C-2

Behringer C-2 را می‌توان مقرون‌به‌صرفه‌ترین میکروفن مدادی این لیست دانست. این میکروفن کاندنسر دیافراگم کوچک که معمولا به صورت جفت(Pair) به فروش می‌رسد، همچنین دارای پد و فیلتر High-Pass نیز می‌باشد.

به هر حال اگر بودجه محدودی دارید و می‌خواهید یک میکروفن مدادی تهیه کنید، Behringer C-2 می‌تواند بهترین گزینه ممکن باشد. البته شاید کیفیت ساخت یا ضبط آن مانند سایر میکروفن‌های موجود در این لیست نباشد اما خوش‌بختانه کارش را به‌خوبی انجام می‌دهد.

سوالات متداول

میکروفن‌های داینامیک برای چه مصارفی مناسب‌اند؟

همان‌طور که [احتمالا] می‌دانید، میکروفن‌های داینامیک مصارف بسیار متنوعی دارند و امروزه از آن‌ها در اجراهای زنده یا ضبط اصوات بلند استفاده می‌کنند.

رایج‌ترین نوع میکروفن، کدام است؟

میکروفن‌های کاندنسر الکتریکی با اختلاف رایج‌ترین نوع میکروفن در دنیا هستند. این نوع میکروفن‌ها نه‌تنها در مصارف صنعتی و حرفه‌ای مانند صنعت ضبط یا صنعت فیلم استفاده می‌شوند، بلکه امروزه در مصارف خانگی و دستگاه‌های الکترونیکی نظیر موبایل، تبلت، سمعک‌ها و… نیز کاربرد بسیار زیادی دارند.