چگونه نت‌های پیانو و کیبورد را تشخیص دهیم؟

اگر برای اولین بار به یک پیانو یا کیبورد نگاه کنید، قطعا وجود این همه کلاویه سفید و مشکی شما را دچار سردرگمی می‌کند اما با گذشت چند دقیقه و کمی وقت گذاشتن، منطق این ساز جذاب را به‌خوبی درک خواهید کرد. در این مطلب نسبتا کوتاه می‌خواهیم شما را بیشتر با این ساز آشنا کنیم. البته این مطلب بیشتر مخصوص مبتدیان نگاشته شده اما به هر حال خواندن آن خالی از لطف نیست. پس تا انتهای این مطلب همراه‌مان باشید…

آشنایی بیشتر با کیبورد و کلاویه‌ها

گام اول:

خوش‌بختانه فرم کلی صفحه کلید(کیبورد) پیانو سال‌هاست که بدون تغییر باقی مانده اما با این حال وقتی برای اولین بار این ساز را می‌بینیم، دچار سردرگمی و نگرانی می‌شویم و با خود فکر می‌کنیم که نوازندگان حرفه‌ای چگونه جای کلیدها را گم نمی‌کنند 🙂 اما جالب است بدانید که صفحه کلید یک پیانو با ۸۸ کلید فول سایز، در واقع شامل یک گروه ۱۲ کلیدی است که ۷ بار تکرار شده. البته ۳ کلاویه اضافه در قسمت سمت چپ و ۱ کلاویه نیز در قسمت سمت راست ساز وجود دارند که مجموع تمام کلاویه‌ها را به عدد ۸۸ می‌رساند.

گام دوم:

اگر با دقت بیشتری به صفحه کلید پیانو نگاه کنید متوجه می‌شوید که کلیدهای مشکی در دسته‌های ۲ تایی و ۳ تایی در سراسر کیبورد قرار داده شده‌اند.

حال اگر دسته‌های ۲ تایی را در نظر بگیریم، اولین کلاویه سفید قبل از اولین کلید مشکی(از سمت چپ) ، نت دو یا همان C است. در یک پیانوی ۸۸ کلاویه‌ای، ما دقیقا ۸ نت دو(C) داریم که C1 در قسمت سمت چپ صفحه کلید و C8 در قسمت سمت راست صفحه کلید قرار گرفته‌اند.

گام سوم:

روشی که در گام دوم به آن اشاره کردیم، کاملا استاندارد است و شما با استفاده از آن می‌توانید به‌راحتی نت دو را در تمامی کیبوردها و پیانوها پیدا کنید.

نکته دیگری که باید به آن توجه کنید، نت دو میانی یا همان Middle C است. دلیل نام‌گذاری این نت آن است که دقیقا در مرکز کلاویه‌ها قرار گرفته و اگر تمام کلاویه‌ها را به ۲ بخش تقسیم کنیم، این نت دقیقا وسط کلاویه‌هاست. حال نوبتی هم که باشد، نوبت دسته‌های ۳ تایی کلاویه‌های مشکی‌رنگ است. اگر اولین کلید مشکی دسته‌های ۳ تایی(از سمت چپ) را در نظر بگیریم، اولین کلاویه سفید قبل از آن، نت فا یا همان F است.

گام چهارم:

اگر از نت C ، تعداد ۲ کلاویه سفید به سمت چپ برگردیم، به نت لا یا همان A می‌رسیم. حالا تنها کاری که باید انجام دهید این است که کلاویه‌های سفید را به‌ترتیب نام‌گذاری کنید.

توجه داشته باشید که وقتی به نت(کلاویه) سل یا همان G می‌رسید، دوباره باید از A شروع کنید و این‌طور نیست که نام کلاویه(نت)های بعدی را بر اساس ادامه حروف الفبا(H و…) انتخاب کنید. در واقع فقط آلمانی‌ها به جای حرف B از حرف H استفاده می‌کنند اما اگر شما انگلیسی‌زبان هستید، باید از سیستم نام‌گذاری که اشاره کردیم استفاده کنید.

نام‌گذاری کلیدهای مشکی

گام اول:

برای نام‌گذاری کلیدهای مشکی، بهتر است از کلید سفید قبل‌شان شروع کنید و تنها یک علامت # به انتهای نام آن نت اضافه کنید. برای مثال، اولین کلید مشکی بعد از نت دو، #C نام دارد. البته باید توجه داشته باشید که هیچ کلید مشکی بعد از نت E وجود ندارد.

پس ما سراغ اولین کلید مشکی بعد از نت فا می‌رویم و متوجه می‌شویم که دسته ۳ تایی کلیدهای مشکی ما به‌ترتیب نت‌های #F و #G و #A خواهند بود.

گام دوم:

صبر کنید! کار هنوز تمام نشده. ما علامت # را فقط در مواقعی استفاده می‌کنیم که در حال پیمایش افزایشی(جلورونده) کلاویه‌ها هستیم. در واقع هر گاه به سمت راست پیانو برویم، از # برای نام‌گذاری کلاویه‌های مشکی استفاده می‌کنیم و اگر پیمایش کاهشی(عقب‌رونده) داشتیم – یعنی به سمت چپ پیانو می‌رفتیم – باید از عبارت b یا همان (flat) در کنار نام نت مربوطه استفاده کنیم.

این را هم در نظر داشته باشید که هیچ کلید مشکی قبل از نت‌های C و F وجود ندارد. پس با این تفاسیر، دسته‌های ۲ تایی کلیدهای مشکی ما نت‌های Db و Eb و دسته‌های ۳ تایی کلیدهای مشکی ما نت‌های Gb ، Ab و Bb خواهند بود.

گام سوم:

تا این‌جا متوجه شدیم که هر کلید مشکی در واقع ۲ اسم دارد و این کاملا بستگی به خود ما دارد که با توجه به قطعه‌ای که اجرا می‌کنیم، آن‌ها را نام‌گذاری کنیم. برای مثال، نت Db و نت #C هر ۲ به یک کلید اشاره می‌کنند؛ کلید مشکی بین کلیدهای سفید C و D.

مواردی که هنگام تمرین باید از آن‌ها دوری کنید…

وقتی الگوی کلی کلاویه‌های پیانو را بشناسید، تشخیص سریع آن‌ها مرحله بعدی تمرینات شما خواهد بود. بهترین کار برای تشخیص سریع مکان نت‌ها روی کلاویه‌ها این است که از دوست‌تان بخواهید نام نت‌ها را به صورت رندوم برای شما بخواند و شما سریعا کلاویه متناظر با نت مربوطه را به وی نشان دهید. فرایند یادگیری پیانو هم مانند هر پروسه یادگیری دیگر، یکسری باید و نباید دارد که توجه به آن‌ها می‌تواند سرعت پیشرفت و رشد شما را دوچندان کند.

نشستن غلط و وضعیت بد جسمانی

وقتی پشت پیانو می‌نشینید، بی‌حال و کسل نباشید. سعی کنید صاف بنشینید و شانه‌هایتان را کاملا آزاد و ریلکس روی پاهایتان قرار دهید. توجه داشته باشید که اندام شما اصلا نباید احساس تنش کنند.

فارغ از نحوه صحیح نشستن پشت پیانو، ارتفاع آن تا زمین نیز بسیار مهم است. با توجه به آن‌که ارتفاع استاندارد پیانوهای امروزی، ۷۲ سانتی‌متر است، بهتر است شما هم همین عدد را به عنوان رفرنس در نظر بگیرید و ارتفاع پیانو/کیبوردتان را با توجه به آن تنظیم کنید. یکی از مشکلات رایج بین نوازندگان کیبورد/پیانو، نزدیک شدن بیش از حد به ساز است. سعی کنید بین فاصله خود و سازتان تعادل ایجاد کنید.

انگشت‌گذاری نامناسب و اشتباه

وقتی تصمیم می‌گیرید قطعه موسیقی را با پیانو/کیبورد اجرا کنید، بایستی از قبل، انگشتان‌تان را برای قرارگیری روی کلاویه‌ها و فشردن آن‌ها آماده کنید.

متأسفانه بعضی نوازندگان هنگام نواختن پیانو، انگشت‌شان را بسیار سفت می‌کنند و انگشت آن‌ها دیگر از حالت عادی و ریلکس خارج می‌شود و به جای آن‌که حالت خمیده و نرم داشته باشد، کاملا صاف و بسیار سفت می‌شود. فرض کنید می‌خواهید یک پرتقال یا سیب را در دست‌تان بگیرید؛ فرم انگشتان شما باید این‌گونه باشد. کاملا ریلکس و بدون تنش.

نوازندگی خیلی سریع

اگر به‌خاطر داشته باشید، در سنین کودکی، همیشه به ما می‌گفتند اول قدم زدن را یاد بگیر و بعد شروع به دویدن کن! این قانون زیبا در تمام امور صادق است؛ من‌جمله در یادگیری یک ساز و تمرین برای نوازندگی با آن ساز. متأسفانه اغلب هنرجویان موسیقی به دلیل علاقه و عشقی که به موسیقی و نوازندگی با سازشان دارند، گاهی اوقات عجول می‌شوند و دوست دارند برای آزمودن توانایی‌هایشان، برخی قطعات را با سرعت بالا اجرا کنند.

این کار نه‌تنها هیچ فایده‌ای ندارد، بلکه می‌تواند میل و رغبت آن‌ها به یادگیری عمیق‌تر را بکاهد! مسلما آرام نواختن قطعات، صبر مضاعفی را می‌طلبد اما با انجام این کار، سرعت رشد و پیشرفت شما واقعا دوچندان می‌شود و در مدت زمان کوتاهی، تسلط شما روی انگشتان، نحوه نشستن و… افزایش می‌یابد.

عدم استفاده از مترونوم

یکی از اصلی‌ترین چیزهایی که هر موزیسین باید آن را رعایت کند، اجرای منظم و دقیق قطعات است. برای دستیابی به این هدف، سعی کنید هنگام تمرینات‌تان حتما از مترونوم یا بیت‌های لوپ از پیش ساخته‌شده استفاده کنید و نت‌ها را دقیقا روی بیت و در زمان درست‌شان اجرا نمائید. این کار فارغ از جنبه آموزشی‌اش، بسیار جذاب و هیجان‌انگیز است.

تمرین نکردن!

برای به ثمر رساندن تلاش‌تان، باید یک زمان‌بندی خوب داشته باشید. بهتر است تمرینات‌تان را در بازه‌های زمانی ۳۰ دقیقه‌ای انجام دهید. شاید این زمان کوتاه و کم به نظر برسد اما اگر در انجام آن، مداومت به خرج دهید، قطعا خروجی و نتیجه رضایت‌بخشی را شاهد خواهید بود.

توجه داشته باشید که تمرینات شما باید جذاب و لذت‌بخش باشند. بنابراین هرگاه احساس کردید خسته شدید یا از تمرینات‌تان لذت نمی‌برید، فورا دست نگه دارید و آن را به زمان دیگری موکول کنید.