حقایقی در مورد اتصالات گیتار که نمی‌دانستید

بعضی گیتاریست‌ها بر این باور-اند که می‌توانند تفاوت صدای خروجی کابل‌های مختلف را تشخیص دهند! همهٔ افراد وقتی اولین بار این جمله را می‌شنوند، تعجب می‌کنند و حتا اگر گیتاریستی چنین ادعایی را مطرح کند، او را مورد تمسخر قرار می‌دهند اما حقیقت این است که کابل‌های مختلف می‌توانند باعث ایجاد تغییرات ظریف صوتی شوند! این موضوع، دلیل منطقی دارد؛ حتمن برای شما هم پیش آمده که یک کابل فقط با بعضی امپلیفایرها و میکسرها خوب کار می‌کند و وقتی همان کابل را به امپلیفایر یا میکسر دیگری وصل می‌کنید، صدای خروجی آن تا حد زیادی دست‌خوش تغییر می‌شود.

در این مقاله، با نگاهی به یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های موسیقی یعنی “How to Record and Mix Great Guitar Tracks” می‌خواهیم در مورد دلیل علمی این موضوع و نحوهٔ جلوگیری از رخ دادن آن صحبت کنیم. پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای مطلب با ما همراه باشید…

آیا می‌دانستید صدای گیتار الکتریک قبل از رسیدن به یونیت‌های افکت، کارت صدا یا هر رابط دیگری، کمی تغییر می‌کند و به صورت خام و دست‌نخورده ارسال نمی‌شود؟ به عبارت دیگر، فارغ از کیفیت سیم‌ها، نوع پیکاپ‌ها و تنظیم آن‌ها، رنگ و شخصیت صوتی گیتار قبل از رسیدن به رابط‌های صوتی، به ۳ عامل زیر بستگی دارد:

1. امپدانس خروجی پیکاپ
2. ظرفیت کابل
3. امپدانس ورودی امپلیفایر

توجه داشته‌باشید که از این‌جا به بعد می‌خواهیم در مورد مطالب تخصصی و دلایل علمی تغییر رنگ و شخصیت صوتی صدای گیتار قبل از رسیدن به یونیت‌ها و رابط‌های صوتی صحبت کنیم. البته مطالبی که در این بخش به آن‌ها اشاره می‌شود، تجربی و قابل فهم هستند اما به هر حال چنان‌چه حوصله و وقت کافی برای دانستن چرایی این موضوع را ندارید، شاید به‌تر باشد به قسمت پایانی مقاله که به ذکر مواردی در بارهٔ نکات و ترفندهای کانکشن‌های گیتار اختصاص یافته، مراجعه نمایید.

بحث را با “ظرفیت کابل” آغاز می‌کنیم که به عنوان یک Tone Control در سراسر پیکاپ عمل می‌کند. همان‌طور که می‌دانید، کار اصلی یک Tone Control استاندارد، اتصال خازن از خط سیگنال Hot به زمین یا همان Ground است (شکل ۱ را ببینید.).

به کمک مدار Tone Control، خازن فرکانس‌های بالا را راحت‌تر از فرکانس‌های پایین عبور می‌دهد. پر واضح‌است با منحرف کردن فرکانس‌های بالا به سمت اتصال زمین(Ground)، اصوات تریبل تا حد زیادی کاهش می‌یابند.

البته از آن‌جا که خازن فرکانس‌های پایین‌تر را عبور نمی‌دهد، اصوات راه‌شان به سمت خروجی(Output) را ادامه می‌دهند. [برای افراد فنی: یک خازن دارای ۲ جسم هادی است که توسط یک عایق از هم جدا شده‌اند.]

اگرچه هر کابل ظرفیت خاص خود را دارد اما این ظرفیت هرگز به اندازهٔ ظرفیت Tone Control نیست. هرچه طول کابل بیش‌تر باشد، طبیعتن ظرفیت بیش‌تری هم داشته و در نتیجه، شاهد خرابی و کدری بیش‌تر در اصوات خروجی خواهیم‌بود. البته میزان تأثیرگذاری این عامل به ۲ فاکتورِ «امپدانس ورودی امپلیفایر یا کارت صدا» و «امپدانس خروجی گیتار» بستگی دارد.

امپدانس ورودی امپلیفایر گیتار

اگر به لوله‌های انتقال مایعات یا گاز توجه کرده‌باشید، متوجه می‌شوید که در طول مسیر، بخش بسیار کمی از محتوای لوله‌ها به بیرون نشت می‌کنند. این موضوع در دنیای الکتریک هم صادق است؛ به عبارت دیگر، برای انتقال سیگنال صوتی از گیتار به امپلیفایر، بایستی از کابل‌ها استفاده کرد. حال، بخش کوچکی از سیگنال ممکن‌است در طول انتقال به امپلیفایر از بین برود یا اصطلاحن Lost شود.

حالا این‌که از دست رفتن سیگنال روی صدای خروجی تأثیر بگذارد یا نه، تا حد زیادی به امپدانس ورودی امپلیفایر بستگی دارد. اگر پیکاپ‌ها از نوع پسیو(Passive) باشند، امپدانس پایین ورودی امپلیفایر برای پیکاپ‌ها سنگین بوده و با فشار آوردن به آن، باعث تغییر و کدر شدن اصوات می‌شود.

در نظر داشته‌باشید که مدارهای تیوب عمدتن امپدانس ورودی بالایی دارند و شاید به همین دلیل است که اکثر گیتاریست‌ها ترجیح می‌دهند از امپلیفایرهای تیوب استفاده کنند.

اگرچه امپدانس بالای ورودی امپلیفایر ضمن حفظ ولوم پیکاپ، عمکلرد Tone Control را نرم‌تر و روان‌تر می‌کند اما در عین حال، افکت ظرفیت کابل (یا همان کدر شدن اصوات) را نیز به طرز قابل توجه‌ای برجسته می‌کند. کابلی که با امپدانس بالای ورودی امپلیفایر باعث کاهش اصوات بم می‌شود، ممکن‌است با امپدانس پایین، مقدار کمی افکت‌های قابل شنیده شدن داشته‌باشد.

یکی از بزرگ‌ترین معایب استفاده از امپدانس‌های خیلی بالا در ورودی امپلیفایر، در معرض قرار گرفتن سیگنال صوتی به وسیلهٔ فرکانس‌های رادیویی، نویز و … است. هدف ما به عنوان مهندس صوت و موزیسین، یافتن نقطهٔ طلایی بین امپدانس خیلی پایین و خیلی بالای ورودی امپلیفایر است.

امپدانس ورودی کارت صدا

سازهایی که از پیکاپ‌های پسیو استفاده می‌کنند، با ورودی‌های XLR میکروفن یا ۱/۴ اینچ لاین(مخصوص سازهایی با ولوم خروجی زیاد) تعبیه‌شده روی کارت صدا سازگاری ندارند.

بنابراین، اکثر کارت‌صداها حداقل دارای یک ورودی سازِ ۱/۴ اینچ با امپدانس بالا (همان ورودی معروف Hi-Z) – که مخصوص سازهای الکتریک مثل باس و گیتار الکتریک بهینه شده‌اند – می‌باشند (شکل ۲ را ببینید.).

با استفاده از این ورودی جذاب می‌توان فرکانس‌های بالا و سایر اصوات را به تمیزترین شکل ممکن و بدون کم‌ترین دست‌خوردگی به ورک‌استیشن یا همان DAW فرستاد.

هریک از کارت‌صداهای موجود در تصویر، به ۲ ورودی با امپدانس بالا مجهز شده‌اند.

اگر کارت صدای شما فاقد ورودی‌هایی با امپدانس بالا بود، توصیه می‌کنیم برای جبران آن از افکت‌ها یا Direct Boxهای مخصوص گیتار استفاده کنید. با انجام این کار، گیتار، ورودی امپدانس‌بالای افکت را تغذیه کرده و سپس، خروجی امپدانس پایینِ افکت، ورودی کارت صدا را تغذیه می‌کند.

به بیان ساده، با این کار، ورودی کارت صدا به وسیلهٔ خروجی امپدانس‌پایین افکت – که ورودی امپدانس‌بالای آن توسط گیتار تغذیه شده‌بود – تغذیه می‌شود 🙂
اگرچه ورودی اینسترومنت(ساز) کارت‌صداها به منظور ارائهٔ صدایی شفاف و تمیز طراحی می‌شوند اما از نظر الکتریکی، کارکرد آن‌ها اصلن شبیه ورودی یک امپلیفایر معمولی نیست.

برخی گیتاریست‌ها بر این باور-اند که ورودی امپدانس‌بالای گیتار، فاقد تعامل ظریف بین پیکاپ‌های پسیو و امپلیفایر فیزیکی گیتار است. از این گذشته، بسیاری از گیتاریست‌ها لزومن همیشه دنبال یک صدای شفاف، روشن و واضح نیستند و ممکن‌است گاهی اوقات اصوات کدر و دستکاری‌شده را ترجیح دهند.

برای شبیه‌سازی به‌ترِ ورودی امپلیفایر، برخی کارت‌صداها (نظیر Eleven Rack کمپانی Avid و کارت‌صداهای UA که از فناوری Unison پشتیبانی می‌کنند) دارای یک مدار ورودی تحت عنوان «شبه‌امپ» یا همان Amp-Like هستند. شاید برای‌تان جالب باشد اگر بدانید Direct Boxهای کمپانی کانادایی Radial Engineering دارای کنترل جالبی به نام Drag هستند که افکت کابل و امپدانس‌های پایین را برای وارد کردن بین گیتار و کارت صدا شبیه‌سازی می‌کند.

ZBox کمپانی MOTU – که تصویر آن را در شکل ۳ می‌بینید – یک دیوایس پسیو است که بین گیتار و کارت صدا قرار می‌گیرد. مدار این دستگاه بیش‌تر شبیه ورودی امپلیفایر گیتار است.

استفاده از یک کابل باکیفیت و مناسب برای اتصال گیتار و کارت صدا، دقیقن همان چیزی است که اکثر گیتاریست‌ها به دنبال آن هستند. البته اگر صدای کدر و دست‌خوردهٔ کابل‌های نامناسب را دوست دارید، شاید به‌تر باشد از کابل‌های بلند بین گیتار و کارت صدا استفاده کنید؛ چراکه این کابل‌ها، صدا را بیش از پیش دستکاری خواهندکرد.

افزون بر این، کابل‌های سیم‌پیچ گیتار – که در تصویر آن در شکل ۴ آورده شده‌است – معمولن ظرفیت بیش‌تری نسبت به کابل‌های معمولی و رایج در بازار دارند.

این کابل در ۵ رنگ عرضه می‌شود و شما می‌توانید بسته به دکور استودیو یا تم استیج، هرکدام که مناسب‌تر بودند را خریداری نمایید.

امپدانس خروجی پیکاپ

آخرین عنصر تأثیرگذار در سیگنال صوتی که می‌خواهیم به آن بپردازیم، «امپدانس خروجی پیکاپ» است.

امپدانس خروجی پیکاپ در واقع به قرار دادن یک مقاومت به صورت سریالی در گیتار [که تا حدودی باعث کاهش ولوم اصوات می‌شود] شباهت دارد. امپدانس خروجی پیکاپ دقیقن مانند امپدانس ورودی امپلیفایر به وسیلهٔ تعامل با کابل تلاش می‌کند صدای خروجی را دست‌خوش تغییر کند. در زیر، نکاتی را آورده‌ایم که توجه به آن‌ها خالی از لطف نیست:

اغلب پیکاپ‌های دست‌دوم، خروجی امپدانس‌بالایی دارند و به همین دلیل، بیش‌تر در معرض افکت کابل قرار می‌گیرند.

استفاده از پیکاپ دست‌دوم به همراه ورودی امپدانس‌بالا، از دست رفتن فرکانس‌های بالا و ولوم اصوات را به حداقل میزان ممکن می‌رساند.

پیکاپ‌های اکتیو با خروجی امپدانس‌پایین در مقابل امپدانس ورودی امپلیفایر و افکت حاصل از کابل‌های بلند مصون هستند.

نکات و ترفندهایی راجع به اتصالات گیتار

برای دستیابی به ستاپی که از تأثیر امپلیفایر و ظرفیت کابل مصون باشد، به ۳ گزینهٔ زیر نیازمند خواهیدبود:

• پیکاپ‌های دست‌دوم را با پیکاپ‌های اکتیو جایگزین کنید.
• دقیقن بعد از خروجی گیتار، یک مبدل امپدانس (یا همان Buffer Board) تعبیه کنید.
• خروجی گیتار را به یک افکت مانند کمپرسور، دیستورشن و … که امپدانس ورودی بالا و امپدانس خروجی پایینی دارد متصل کنید.

اگر به هر دلیل نمی‌توانید موارد بالا را رعایت کنید و مجبور-اید گیتار دست‌دوم با پیکاپ‌های پسیو را به یک امپلیفایر با امپدانس ورودی بالا وصل کنید، توصیه می‌کنیم موارد زیر را در مورد کابل‌ها در نظر داشته‌باشید:

• تا حد امکان از کابل‌های کوتاه استفاده کنید؛ کابل‌های بلند، ظرفیت بیش‌تری هم دارند و تبعن افکت بیش‌تری هم روی صدای خروجی اعمال می‌کنند.
• اگر از کابل‌های اختصاصی خودتان استفاده می‌کنید، سعی کنید با توجه به قدرت کابل، از کابل‌هایی با کم‌ترین میزان ظرفیت ممکن استفاده نمایید.
• اگر اصوات به هم نریختند، صدای گیتار را تا جای ممکن زیاد کنید.
• اگر صدای گیتارتان خیلی مناسب و گوش‌نواز نیست، سریعن سراغ امپلیفایرها نروید.

شاید باورتان نشود اما قبل از ورود سیگنال صوتی به امپلیفایر یا سایر تجهیزات صوتی مانند کارت صدا و … ، اتفاقات زیادی روی سیگنال صوتی رخ می‌دهد.

در چنین شرایطی، اگر یک گیتاریست ادعا کند که می‌تواند تفاوت بین ۲ کابل را از یک‌دیگر تشخیص دهد، حالا دیگر می‌دانید که ادعای واهی ندارد و واقعن چنین چیزی امکان‌پذیر است 🙂