راهنمای ضبط وکال برای تنظیم کننده ها و پرودوسرها

“بیشتر وکال هایی که من روی آن ها کار می کنم مربوط به سبک های پاپ، فولک و راک است، به همین دلیل این مقاله روی تکنیک های مناسب برای این استایل ها تمرکز دارد. سلیقه و ترجیح من این است که لید وکال ها قدرتمند، واضح، پر از جزئیات و پرحجم باشند. برای من یک ضبط موفق وکال در ترکیب وکالیست، میکروفن، پری امپ و کامپرشن خلاصه می شود و تمام این ها باید بر اساس تنظیم قطعه صورت بگیرد.”

انتخاب میکروفن

اگر زمان اجازه بدهد، برای وکالی که می خواهم ضبط کنم چندین میکروفن را امتحان می کنم. در نهایت یک میکروفون را انتخاب می کنم و سپس فاصله ی بین وکالیست تا میکروفن، ارتفاع و زاویه ی میکروفن، پاپ فیلتر، نوع پری امپ، کامپرسر و تنظیمات آن ها را بر اساس پروداکشن و تنظیم قطعه تعیین می کنم. در ادامه ی این مقاله ضبط آلبوم Seven Hour Storm از Misner & Smith را بررسی می کنیم که گروهی وکال محور هستند.

بارها این موضوع به من ثابت شده که بهتر است هیچ پیش فرضی در انتخاب میکروفن برای ضبط های مختلف نداشته باشم. من در طول دهه های گذشته تجهیزات استودیویی مختلفی جمع آوری کرده ام و حالا چند میکروفن وکال بسیار خوب دارم، شاید بتوان گفت پنج نمونه از بهترین ها: Neumann U 47، U 67 و M 49، AKG C 12 و میکروفن Telefunken ELA M 251.

با در نظر داشتن این موضوع، ما کار را با امتحان کردن میکروفن های مختلف روی صدای دو وکالیست گروه شروع کردیم – در حقیقت میکروفن ها را طوری کنار هم قرار دادیم که تمام آن ها صدای وکالیست ها را به صورت همزمان ضبط کنند و ما به سرعت بتوانیم بفهمیم کدام یک از میکروفن های ما برای این وکالیست ها ایده آل هستند.

خیلی زود متوجه شدیم که میکروفن های M 249 و C12 نه برای این آلبوم و نه برای وکالیست ها انتخاب ایده آلی نیستند. پس از بررسی هایی که کردیم چندین میکروفن را برای لید وکال این آلبوم انتخاب کردیم و در بیشتر مواقع از میکروفن AKG C 414 EB (با یک کپسول CK 12) برای وکالیست آقا و از میکروفن Sanken CU-41 برای وکالیست خانوم بهره بردیم. در این آلبوم قطعات خاصی هم بود که نیاز به صدای متفاوتی داشتند؛ برای این قطعات، هم از میکروفن های داینامیک استفاده کردیم (میکروفن های Shure SM7 و Shure SM54) و هم از میکروفن های ریبون (میکروفن Coles STC4038 و Royer R-121).

تعیین پوزیشن میکروفن

پوزیشن نسبی وکالیست و میکروفن به چندین عامل بستگی دارد، مثلا این که آیا وکالیست همزمان با خواندن ساز هم می زند یا نه، یا مثلا آیا وکالیست از دیگر وکالیست ها یا نوازنده ها ایزوله شده یا نه؛ عواملی مثل بلندی صدای وکالیست، تعداد و کاراکتر حروف مشدد (پاپ ها) در متن ترانه، صمیمیت مد نظری که اجرا باید ایجاد کند و توانایی وکالیست در گرفتن بهترین عملکرد از میکروفن از جمله ی این عوامل هستند. من همچنین به کاراکتر افکت مجاورت (proximity effect) میکروفن هم توجه می کنم و یا از آن جلوگیری می کنم تا بیس اضافه ای در صدا ایجاد نشود و یا این که از آن استفاده می کنم تا کمبودهایی که صدای وکالیست در بخش فرکانس های بیس دارد را جبران کنم. برای وقت هایی که می خواهم لید وکال های ایزوله شده را روی هم بیندازم (تکنیک overdub) از وکالیست می خواهم که فاصله ای حدودا 20 سانتی متری از میکروفن بگیرد، در جاهایی که باید آرام بخواند کمی به میکروفن نزدیک شود و در لحظاتی که باید صدایش را بالا ببرد کمی از میکروفن بیشتر فاصله بگیرد.

از آنجایی که میکروفن های ریبون و کاندنسر نسبت به پاپ ها (حروف ب، پ و ن) و به طور کلی به فشار صوتی حساس هستند، من سعی می کنم زاویه ی دهان خواننده با میکروفن کاملا مستقیم نباشد. به همین دلیل کمتر پیش می آید که کپسول (یا ریبون) میکروفن را هم ارتفاع با دهان خواننده قرار دهم؛ در عوض یا میکروفن را حدود دو سانتی متر بالای دهان خواننده قرار می دهم (در صورتی که از یک استند بلند استفاده کنم که میکروفن از آن آویزان می شود)، یا این که اگر قرار است میکروفن بالای استند قرار بگیرد آن را دو سانتی متر پایین تر از دهان خواننده قرار می دهم.

تصمیم گیری در رابطه با این که آیا میکروفن را از استند آویزان کنید یا آن را روی استند قرار دهید به چند عامل بستگی دارد، مثلا این که آیا وکالیست در حین خواندن ساز هم می زند یا نه، آیا قرار است در حین ضبط از وکالیست فیلمبرداری و عکاسی شود یا نه و همچنین این مورد که آیا میکروفن ما تیوب است یا نه. معمولا توصیه می شود میکروفن های تیوب را از استند آویزان کنید، به علت گرمایی که تیوب میکروفن تولید می کند. وقتی میکروفن از استند آویزان شود به صورت برعکس قرار بگیرد، کپسول در پایین تیوب آویزان می شود و گرمای تیوب از کپسول دور می شود، به این صورت پاسخگویی کپسول در تمام طول جلسه ی ضبط پایدارتر خواهد بود (در طول ضبط، میکروفن تیوب گرم می شود).

برای تصمیم گیری درباره ی زاویه ی میکروفن های کاندنسر و تیوب، من تقریبا همیشه به بالای کپسول یا ریبون تقریبا 15 درجه نسبت به وکالیست زاویه می دهم تا از دیستورشنی که ممکن است در اثر اصابت مستقیم فشار صوتی به کپسول ایجاد شود جلوگیری کنم. علاوه بر این، تعداد حروف مشدد (پاپ ها) در متن ترانه و نحوه ای که خواننده آن ها را ادا می کند را هم در نظر می گیرم؛ اگر لازم باشد بالای کپسول را تا 30 درجه نسبت به وکالیست زاویه خواهم داد.

میکروفن های داینامیک

معمولا برای ضبط لید وکال از میکروفن های داینامیک استفاده نمی کنم، اما این میکروفن ها در بعضی شرایط خاص مفید واقع می شوند. من اکثر مواقع برای گرفتن حس زنده تر و پرخاشگرانه تر از میکروفن های داینامیک استفاده می کنم، یا مواقعی که خواننده قرار است میان گروهی از نوازنده ها بخواند و ایزولاسیون اهمیت زیادی دارد.
من تقریبا همیشه دیافراگم میکروفن داینامیک را هم ارتفاع با دهان خواننده قرار می دهم و از آن ها می خواهم فاصله ی دو سه سانتی متری یا حتی نزدیک تر با میکروفن داشته باشند، چرا که میکروفن های داینامیک کمتر به فشار صوتی حساس هستند. اگر وکالیست در اجراهای زنده اش عادت دارد میکروفن را کاملا به دهانش بچسباند شما می توانید همین حس و پوزیشن میکروفن را در استودیو هم داشته باشید.

جلوگیری از پاپ ها

وقتی میکروفن انتخاب شد و ارتفاع و زاویه ی مناسب را برای آن مشخص کردم، معمولا حداقل از یک پاپ فیلتر روی استند میکروفن استفاده می کنم. این روزها پاپ فیلتر مورد علاقه ی من Audix PD133 است، چون بجز جلوگیری از پاپ ها تاثیری روی صدا نمی گذارد. گاهی اوقات از یک پاپ فیلتر ثانویه هم استفاده می کنم و حتی بنابر نیاز وکالیست و آهنگ، گاهی اوقات از سه پاپ فیلتر استفاده می کنم.
تقریبا همیشه پاپ فیلترها را با فاصله ای تقریبا 7 تا 13 سانتی متری از میکروفن قرار می دهم، که این موضوع بستگی به قدرت وکالیست دارد. این کار را هم برای جلوگیری از پاپ ها انجام می دهم و هم برای این که نزدیک ترین فاصله ی مجاز به میکروفن را برای خواننده معین کنم. اگر بخواهم وکالیست در بخش های آرام به میکروفن نزدیک شود از او می خواهم کاملا دهانش را نزدیک به پاپ فیلتر قرار دهد.

زنجیره ی سیگنال

با در نظر داشتن فضای تنظیم قطعه، باقی زنجیره ی سیگنال را بر اساس کاراکتر صوتی مطلوبی که مد نظر دارم انتخاب می کنم. برای من این بخش انتخابی بین تکنولوژی های مختلف است – مدارهای تیوب، مدارهای سالید استیت یا مدارهای یکپارچه. این که چطور باید پری امپی را انتخاب کنیم که مناسب میکروفنی که استفاده می کنیم باشد موضوع گسترده ایست که یک مقاله ی کامل را طلب می کند؛ همچنین با آزمون و خطا و امتحان کردن آپشن های مختلفی که دارید می توانید به بهترین نتایج دست پیدا کنید.

من همیشه مقداری کامپرشن روی وکال انجام می دهم، معمولا مقدار بسیار ملایمی از یک کامپرسر opto (برای این کار بیشتر از Pendulum OCL-2 استفاده می کنم) و به ندرت مقداری لیمیتینگ را به کامپرسر اضافه می کنم. از آنجایی که همیشه می شود صدا را پس از ضبط هم کامپرس کرد و غیر ممکن است کامپرشنی که هنگام ضبط روی صدا اعمال شده را حذف کرد، در حین ضبط کامپرشن شدیدی روی وکال اعمال نمی کنم مگر این که استایل خاصی را بخواهم در وکال ایجاد کنم. وقتی که هنگام ضبط کامپرشن ملایمی روی وکال ایجاد می کنم، پارامتر attack time را کمی آهسته تر از مقدار زمانی که طول می کشد پیک های ترانزینت محو شوند قرار می دهم.

با توجه به این مطالب می توانید وکال ها را به خوبی ضبط کنید، به شکلی که ضبط شما در خدمت تنظیم قطعه باشد. البته برای هر جلسه ی ضبطی می توانید این نکات را بنابر نیازهایتان تغییر دهید. این که بتوانید ترک های وکال ایده آلی خلق کنید نیاز به آزمون و خطا در طول جلسه ی ضبط دارد اما حواستان باشد که وکالیست را خسته نکنید!