در دوران کرونا سازها را چطور ضدعفونی کنیم
با گسترش ویروس COVID-19 احساس نیاز به ضدعفونی در بین مردم نیز بیشتر شده است. مردم شدیدا به دنبال ضدعفونی کننده ها، پاک کننده های الکلی و محصولاتی از این دست هستند. سوالی که پیش می آید این است که ضدعفونی کردن سازهای موسیقی چطور باید انجام شود؟
اگرچه بیشتر تمرین ها و اجراهای ما در حال حاضر در خانه انجام می شود، اما همچنان به ضدعفونی کردن نیاز است.
اگرچه ما متخصص کنترل بیماری نیستیم و این مقاله هیچ چیزی را نمی تواند تضمین کند، اما توصیه هایی عمومی را برای شما فراهم کرده ایم تا بتوانید سازهایتان را ضدعفونی کنید و خودتان و ساز مورد علاقه تان را تا جایی ممکن از جرم و آلودگی ها دور نگه دارید.
![]()
چطور سازهای موسیقی را ضدعفونی کنیم
چطور وقتی شما از گیتار یا بیس استفاده می کنید، دست ها و انگشتان شما تقریبا تمام بخش های ساز را لمس می کند؛ پیچ های کوک ساز، سیم ها، بدنه، دکمه ها و نِک گیتار. اگر از پیانو یا کیبورد استفاده می کنید، انگشتان شما بیشتر با کلاویه ها در تماس خواهند بود.
مشکلی که در ضدعفونی کردن سازها وجود دارد این است که شما نمی توانید از یک محصول ضد عفونی کننده ای برای تمام اجزای سازتان استفاده کنید. حتی بین گیتارهای مختلف یا پیانوها و کیبوردهای مختلف محصولات پاک کننده ی متفاوتی توصیه می شود.
استفاده از الکل
ایزوپروپیل الکل که خلوص آن بالای 70% است می توانید ویروس COVID-19 را از بین ببرد اما همیشه تاثیر خوبی روی ساز شما نخواهد داشت. از ایزوپروپیل الکل گاها می توان تنها برای سیم ها و فرت بُردهای فاقد فینیش استفاده کرد اما نباید الکل را روی بدنه یا پشت نِک گیتار اعمال کرد. اگر روی فرت بُرد شما جرم گرفته است، می توانید برای پاک کردن آن از کمی الکل استفاده کنید. برای این کار الکل را روی یک دستمال بریزید و دستمال آغشته به الکل را تنها روی فرت بُرد بکشید؛ در صورت نیاز می توانید از برس هم استفاده کنید. این شیوه تنها برای فرت بُردهای رُزوود و آبنوسی (ابونی) کاربرد دارد و برای نِک های میپل مناسب نیست.
ایزوپروپیل الکل خاصت خشک کنندگی دارد و برای جلوگیری از خشک شدن چوب سازتان می توانید پس از استفاده از این نوع الکل از روغن لیمو استفاده کنید.
اگر گیتار یا بیس شما تماما با فینیش ضخیم و سخت پوشیده شده است، استفاده از ایزوپروپیل الکل مشکلی ایجاد نخواهد کرد اما ممکن است اثرات سفید رنگی روی فینیش برجای بگذارد. پیشنهاد می شود ابتدا الکل را روی بخش کوچکی از گیتارتان امتحان کنید (مثلا زیر پیک گارد) تا مطمئن شوید اثر نامطلوبی برجای نمی گذارد.
اگر از نوع فینیش یا جنس آن مطمئن نیستید، به هیچ وجه از ایزوپروپیل الکل استفاده نکنید. استفاده از این الکل روی فینیش های نیترو که معمولا در گیتارهای وینتج استفاده شده اند و فینیش های فرنچ پولیش که معمولا روی سازهای کلاسیک به کار می روند به هیچ وجه توصیه نمی شود.
برای کیبوردها، اگر کیبورد شما جنس پلاستیکی دارد، ایزوپروپیل الکل احتمالا مشکلی ایجاد نخواهد کرد. با این حال افرادی که پیانوی فیزیکی دارند، هیچوقت نباید از ایزوپروپیل الکل استفاده کنند چرا که به شکل نامطلوبی روی فینیش پیانو اثر خواهد کرد و ممکن است موجب خشک شدن و از بین رفتن چسبی شود که کلاویه ها را به هم می چسباند.
پس:
- سیم ها، فرت بُردهای فاقد فینیش و قطعات پلاستیکی و فلزی را می توانید با ایزوپروپیل الکل تمیز کنید. فینیش های پلی اورتانی را هم می توانید با این الکل تمیز کنید اگر با پاک کردن اثرات سفیدی که برجای میگذارد مشکلی ندارید.
- از ایزوپروپیل الکل روی فینیس های نیترو یا فرنچ پولیش یا کلاویه های پیانو استفاده نکنید چرا که این الکل می تواند فینیش های چوبی را خراب کند و موجب جدا شدن کلاویه های پیانو شود.
آب و صابون
دیگر همه می دانیم که شستن دست ها به مدت بیست ثانیه می تواند ویروس COVID-19 را از بین ببرد. با این حال شستن گیتار، مخصوصا گیتارهایی که فاقد فینیش هستند، با آب و صابون توصیه نمی شود. همچنین مدت زمانی که طول می کشد تا آب و صابون را از روی گیتار پاک کنید، به حدی طولانی هست که بتواند به فینیش گیتار آسیب برساند و استفاده از آب و صابون روی فرت بُرد فاقد فینیش موجب جذب رطوبت چوب می شود و می تواند چوب را متورم کند و pitch نِک گیتار را تغییر دهد. قطعا باید از کارهایی که موجب تغییر ناگهانی رطوبت چوب گیتار می شوند جلوگیری کرد.
برای کلاویه های پیانو و کیبورد استفاده از آب و صابون ایرادی ندارد؛ فقط حواستان باشد از صابون ملایم استفاده کنید، مقدار آب زیاد نباشد و از یک پارچه ی بدون رنگ برای پاک کردن آن استفاده کنید تا به کلاویه ها رنگ ندهد. همچنین در حین پاک کردن باید حرکت دستمال شما از بالا به پایین کلاویه ها باشد، نه چپ به راست و راست به چپ. هر بار یک اکتاو را تمیز کنید و وقتی خشک شد به سراغ اکتو بعدی بروید.
پس:
- کلاویه های کیبورد و پیانو و قطعات پلاستیکی و فلزی ساز را با آب و صابون تمیز کنید.
- به هیچ وجه از آب و صابون برای تمیز کردن بدنه ی گیتار، نِک یا دیگر سطوح چوبی ساز استفاده نکنید.
زمان بدهید
ما هنوز نمی دانیم ویروس COVID-19 تا چه مدتی روی سطوح باقی می ماند (تخیمین های پیشین مدت چند هفته را پیش بینی کرده بودند)؛ با این حال یکی از تحقیقاتی که سازمان بهداشت جهانی در سیزدهم مارس منتشر کرده این گونه بیان می کند که ویروس:
- سه ساعت به صورت قطات ریز در هوا می ماند (مانند قطات ناشی از سرفه)
- چهار ساعت روی سطوح مسی باقی می ماند
- 24 ساعت روی مقوا باقی می ماند
- دو تا سه روز روی پلاستیک و فولاد ضد زنگ (و احتمالا دیگر سطوح سخت) باقی می ماند.
با در نظر داشتن این موضوع، یکی از گزینه های پیش روی ما این است که سازهایمان را برای چند روز قرنطینه کنیم تا مطمئن شویم ویروس از روی سطح آن ها پاک شده است. این کار شاید برایتان سخت باشد اما حداقل می توانید مطمئن باشید که این روش ضدعفونی هیچ آسیبی به سازتان وارد نخواهد کرد. اگر ساز وینتج یا شکننده ای دارید و نمی خواهید برای ضدعفونی کردن آن ریسک کنید، این کار بهترین گزینه برای شماست.
پس:
- بسازهایتان را سه روز به حال خودشان بگذارید از آن ها استفاده نکنید.
- اگر فکر می کنید سازتان به ویروس COVID-19 آلوده شده است، زودتر از سه روز به آن دست نزنید.
لامپ های فرابنفش
لامپ های فرابنفش معمولا خارج از فضای لابراتورها و مکان های بهداشتی رایج نیستند، اما قادر هستند جرم ها و ویروس ها را از بین ببرند. رایج ترین لام های فرابنفش تجاری که در دسترس قرار دارند لامپ های UV-C LED هستند که با استفاده از امواج کوتاه نور فرابنفش ویروس ها را غیر فعال می کنند. این دستگاه ها معمولا در قالب قلم های نوری به فروش می رسند و شما می توانید آن را روشن کرده و به سطوح مختلف بتابانید.
این نکته را حتما در ذهن داشته باشید که قرار گرفتن در معرض نور فرابنفش برای ما بسیار مضر است و می تواند موجب بروز سرطان پوست شود، همان طور که قرار گرفتن در معرض نور خورشید به مدت طولانی این کار را با شما می کند. به همین خاطر است که در مکان های پزشکی که از لامپ های UV-C استفاده می شود به کارکنان آموزش می دهند چگونه از اشعه ی فرابنفش در امان بمانند.
اما اگر با کسی آشنا هستید که به لامپ های فرابنفش دسترسی دارد و می داند چگونه به شکل ایمن از آن ها استفاده کند می توانید از او کمک بگیرید. استفاده ی کوتاه مدت از لامپ فرابنفش می تواند ساز شما را از ویروس پاک کند، بدون این که آسیبی به ساز وارد شود؛ با این وجود اگر ساز شما به مدت طولانی تری در معرض نور فرابنفش قرار بگیرد ممن است ظاهر ساز شما تحت تاثیر قرار گرفته و حالت قدیمی تری به خود بگیرد؛ پس پیشنهاد ما این است که در صورت استفاده از لامپ فرابنفش به مدت کوتاهی روی سازتان نور بتابانید.
شاید برایتان سوال پیش آمده باشد که آیا روی اشعه ی فرابنفش نور خورشید می توان برای ضدعفونی اجسام حساب باز کرد یا نه. این روش نمی تواند کرآمد باشد، چرا که با قرار دادن سازتان زیر نور خورشید برای چند ساعت نه از بین رفتن ویروس تضمین می شود و نه این کار برای سلامت ساز شما بی خطر است. لامپ های فرابنفش اشعه های شدید و مشخصی از فرابنفش را تولید می کنند که برای کشتن ویروس COVID-19 در یک محیط کنترل شده ایده آل است. به لطف وجود لایه ی اوزون این اشعه زیاد در نور خورشید وجود ندارد.
پس:
- در استفاده از لامپ های فرابنفش احتیاط کنید و ببینید برای استفاده از آن ها چه توصیه هایی شده است.
- بدون وجود محافظ های مناسب مانند دستکش ها و عینک های مخصوص، از لامپ های فرابنفش استفاده نکنید. سازهایتان را زیر نور خورشید قرار ندهید.
میکروفن ها را چگونه ضدعفونی کنیم
از بین تمام تجهیزاتی که استفاده می کنید، میکروفن ها بیشترین استعداد را در گسترش جرم و ویروس ها دارند. به هرحال ویروس هایی مانند COVID-19 بیشتر از طریق قطرات ریز عطسه، سرفه یا قطرات ریزی که در حین صحبت کردن و آواز خواندن از دهان خارج می شوند منتقل خواهد شد.
تمیز کردن میکروفن های داینامیک
مراحل تمیز کردن میکروفن های داینامیک با سری جداشدنی:
- سری میکروفن را جدا کنید
- آن را با آب گرم و صابونی بشویید
- با استفاده از مسواک آن را به خوبی تمیز کنید
- سپس پنبه ی آغشته به الکل را روی آن بکشید
- آن را خشک کنید
- سری میکروفن را در جای خودش قرار دهید
برای تمیزکاری سریع، کافیست صفحه ی مشبک یا همان سری میکروفن را با پنبه ی آغشته به ایزوپروپیل الکل یا با استفاده از دستمال های آنتی باکتریال پاک کنید. این کار تا زمانی که میکروفن خیس نشود به آن آسیبی نخواهد رساند. همچنین مطمئن شوید در حین انجام این کار میکروفن به برق متصل نباشد.
برای تمیزکاری عمیق تر (پیشنهاد می شود این کار را هر از چند گاهی انجام دهید) صفحه ی مشبک میکروفن را جدا کنید. در میکروفن هایی مانند Shure SM58 این کار به سادگی و با باز کردن پیچ ها انجام می شود.
اگر نمی خواهید از ضدعفونی کننده های قوی مانند ایزوپروپیل الکل استفاده کنید (یا اگر نتوانستید آن را پیدا کنید)، آب و صابون برای تمیز کردن و ضدعفونی کردن میکروفن کافی خواهد بود. در تمیز کردن سری میکروفن مانند شستن دست هایتان دقت به خرج دهید. حتی بد نیست برای تمیز کردن بهتر از مسواک های سافت استفاده کنید.
در غیر این صورت استفاده از پنبه ی آغشته به آب گرم و ایزوپروپیل الکل هم همان کار را انجام خواهد داد. فقط مطمئن شوید سری میکروفن خشک شود و بعدا آن را دوباره به میکروفن متصل کنید.
اگر میکروفن شما فاقد سری جداشدنی است:
- آن را به آهستگی با یک مسواک تمیز کنید
- میکروفن را به صورت برعکس بگیرید و بگذارید خشک شود
اگر میکروفن شما فاقد صفحه ی مشبک جداشدنی است (مانند میکروفن Shure SM57)، باید احتیاط بیشتری به خرج دهید. در حین تمیز کردن، میکروفن را به صورت برعکس (از بالا به پایین) نگه دارید تا از ورود رطوبت به داخل میکروفن جلوگیری شود. سپس یک مسواک آغشته به ایزوپروپیل الکل بردارید و به آرامی روی سری میکروفن بکشید.
پس:
- در صورت امکان سری میکروفن را جدا کنید و اگر سری میکروفن قابل جدا شدن نبود، میکروفن را برعکس بگیرید.
- به هیچ وجه نگذارید میکروفن خیس شود.
تمیز کردن میکروفن های کاندنسر
طبق گفته ی کمپانی Shure هیچوقت از آب یا دیگر مایعات برای تمیز کردن میکروفن های کاندنسر استفاده نکنید. این موضوع شامل ایزوپروپیل الکل هم می شود.
اگر میکروفن کاندنسر شما دارای سری جدا شدنی است (مانند میکروفن Beta 87) می توانند مانند میکروفن های داینامیک آن را باز کرده و تمیز کنید. در غیر این صورت، پیشنهاد می شود برای از بین رفتن جرم ها، میکروفن را چند روزی به حال خودش بگذارید. اگر صاحب استودیویی هستید که مشتری های زیادی به شما مراجعه می کنند، پیشنهاد می شود یک فوم بادگیر اکسترنال برای میکروفن های کاندنسرتان تهیه کنید، چرا که این فوم ها به راحتی قابل جدا شدن و شست و شو هستنند.
پس:
- در صورت امکان صفحه ی مشبک میکروفن را جدا کنید و در غیر این صورت فوم بادگیر تهیه نمایید. میکروفنی که مشکوک به آلودگی ویروس COVID-19 است را چند روزی به حال خودش بگذارید تا ویروس از بین برود.
- میکروفن هایی که فاقد سری جداشدنی هستند را به هیچ وجه یا هیچ نوع مایعی تمیز نکنید.
جمع بندی
بیشتر ما، به صورت گاه به گاه گیتارهایمان را تمیز و پولیش می کنیم تا ظاهر و حس خوب آن ها را حفظ کنیم، اما ضدعفونی کردن گیتار پروسه ی راحتی نیست. با این حال اگر به این توصیه ها توجه کنید قادر خواهید بود سازهایتان را بدون آسیب رساندن به آن ها ضدعفونی کنید.
در مورد میکروفن های وکال پیشنهاد می شود ضدعفونی های منظم تری انجام دهید. ضدعفونی کردن بیشتر میکروفن ها راحت است و یک اسپری ساده یا دستمال کشیدن به اکثر میکروفن ها آسیبی نخواهد رساند.
با در نظر داشتن این موضوع، پیشنهاد می کنیم گیتارها و سازهایتان را نزد خودتان نگه دارید و آن ها را با کسی به اشتراک نگذارید. قبل از برداشتن سازتان، دست هایتان را بشویید و پس از استفاده از ساز هم دوباره به شستن دست هایتان بپردازید.
