با گسترش صنعت فناوری، ساخت و اجرای موسیقی نیز امروزه بیش از پیش به تجهیزات الکترونیکی و نرمافزارهای رایانهای وابسته است. یکی از مهمترین تجهیزات ساخت و اجرای موسیقی مدرن، کیبوردهای ورک استیشن هستند. در ادامه به کاربرد این کیبوردها و نحوهی انتخاب آنها میپردازیم.
کیبورد ورک استیشن چیست؟
ورک استیشن، کیبوردی است که برای اجرای صحنه ای و تولید قطعات موسیقی ساخته شده است. این کیبوردها معمولا به جز امکانات کیبوردهای معمولی مجهز به صداهای سینت (Synth)، افکتهای مختلف و امکانات دیگری برای ساخت موسیقی از جمله پچ ادیتینگ پیشرفته و توانایی ساخت و اجرای سکوئنس (Sequence) هستند. امروزه قشر گستردهای از موزیسینها از جمله افرادی که به تنهایی به ساخت موسیقی مشغول هستند، اعضای گروههای بزرگ یا آهنگسازان برجسته از ورکاستیشنها برای ساخت و اجرای موسیقی بهره میگیرند.
انواع Synthesis
ورک استیشنها امکانات بسیاری را برای تولید صداهای جدید و خلاقانه (در مقایسه با سایر کیبوردهای حرفهای) در اختیار شما میگذارند. این کیبوردها از متدهای مختلف ساخت صدا از جمله مدلینگِ آنالوگ (که در ساخت موسیقی الکترونیک کاربرد دارد) و سمپل پلیبک (برای شبیهسازی طبیعی سازهای آکوستیک) بهره میبرند. بسیاری از ورکاستیشنها حتی پا را فراتر گذاشته و امکانی به نام فول سمپلینگ را ارائه میکنند. با استفاده از این امکان میتوانید صدای مورد علاقهی خود را ضبط کنید و گامهای مختلف آن را توسط کیبورد اجرا کنید. اگر میخواهید تمامی امکانات بالا را در اختیار داشته باشید، بهتر است به سراغ کیبوردهای حرفهایتر مانند کرگ Kronos بروید که از چندین موتور سینت استفاده میکند. این کیبورد همچنین مجهز به کنترلهای بسیار قوی است که به شما اجازهی استفاده از صدها پریست و ساخت پچهای مختلف را میدهد. به این ترتیب میتوانید صدای منحصر به فرد خود را با استفاده از ورک استیشن طراحی کنید.
صداهای ترکیبی
احتمالا جالبترین قابلیت ورک استیشنها، توانایی ایجاد چندین صدا به صورت همزمان است. به عنوان مثال اگر درحال ساخت موسیقی فیلم هستید، می توانید صدای سازهای زهی، کوبهای، بادی و پیانو را به شکلی ترکیب کنید که به صدای یک ارکستر دست پیدا کنید یا اینکه یک گروه موسیقی را با صداهایی از جمله بیس، ارگان، درامز و گیتار بازسازی کنید. اگر ورک استیشن شما توانایی ضبط صدا را داشته باشد، با استفاده از آن میتوانید حتی قطعات وکال را به موسیقی خود اضافه کنید. یا اینکه در یک اجرای زنده میتوانید از لایههایی از سینت پد، ویولن، پیانو و اجرای کر برای پدیدآوردن ترکیبی تازه استفاده کنید. توانایی ایجاد چنین ترکیبهایی، منحصر به ورکاستیشنها است و در اکثر کیبوردهای دیگر قابل دستیابی نیست.
ضبط صدا و سکوئنس
میدی سکوئنسینگ یک ابزار ارزشمند برای اجراهای زنده یا ساخت موسیقی در خانه و استودیو است. در ورکاستیشنها با فشردن چند دکمه میتوانید چندین Backing track مختلف را برای همراهی اجراهای زندهی خود ضبط کنید و سپس در زمان اجرا از آنها استفاده کنید. برخی از ورک استیشنها دارای ورودی mic/line هستند که با استفاده از آن میتوان صداهای مختلف را ضبط و در سکوئنس خود استفاده کنید. همچنین اگر به دنبال کاور کردن آهنگهای مشهور هستید، ورکاستیشنها این امکان را به شما میدهند که فایلهای میدی از پیش برنامهریزی شده را به دستگاه وارد و موسیقی موردعلاقهی خود را به بهترین شکل بازسازی کنید.
پردازش افکت
افکتها توانایی تبدیل یک قطعهی معمولی به اجرایی خاص و بی نقص را دارا هستند. تمامی ورک استیشنها مجهز به پردازندهی افکت داخلی هستند. همچنین بسیاری از آنها مجهز به افکتهایی هستند که در کنار قابلیت اضافه شدن به ترکهای مجزا (اینسرت افکت) توانایی تاثیرگذاری بر میکسهای نهایی (مستر افکت) را نیز دارند. در نهایت اینکه ورکاستیشنهایی که توانایی ضبط صدا را دارند، در بسیاری از مواقع به همراه امکانات پردازش صدای مهمی مانند EQ و پردازش دینامیک عرضه میشوند. به این ترتیب میتوانید با استفاده از امکانات ورک استیشن صدا را تا آخرین مرحله پردازش کنید.
کیبورد ارنجر چیست؟
یکی دیگر از انواع کیبوردهای حرفهای، ارنجر (Arranger) نام دارد. ارنجرها تبدیل به یکی از مهمترین ابزارها در اجراهای زنده شدهاند و امروزه راه خود را به استودیوها نیز باز کردهاند. مهمترین تفاوت بین ورکاستیشن و ارنجر این است که ارنجر مجهز به امکانی به نام auto-accompaniment است. با استفاده از این قابلیت میتوانید با فشردن یک دکمه به صورت خودکار به بکینگ ترکی دسترسی پیدا کنید که با سبک، ریتم و تمپوی اجرای شما هماهنگی دارد. این ابزار برای موزیسینهایی مناسب است که نیازمند ساخت سریع موسیقی در سبکهایی هستند که الزاما با آن آشنایی کامل ندارند. همچنین آهنگسازانی که از نحوهی اجرای درامز یا گیتار اطلاعی ندارند، میتوانند از ارنجر برای شنیدن قطعههای خود استفاده کنند. از همه مهمتر موزیسینهایی که به تنهایی به اجرای موسیقی میپردازند، میتوانند از ارنجرها برای اضافه کردن صداهای بیشتر به اجرای خود استفاده کنند.
چند نکتهی مهم پیش از انتخاب ورک استیشن
کلیدهای کیبورد
کیبوردهای حرفهای در اندازههای مختلف و با تعداد کلاویه های مختلف عرضه میشوند. ورک استیشنها معمولا با ۸۸، ۷۶، ۷۳، ۶۱ و حتی ۴۹ کلید عرضه میشوند. همچنین کلاویه ها معمولا به سه دستهی Hammer action (حس و عملکردی مشابه کیبوردهای پیانو)، Semi-weighted (نیمهسنگین) و سینت اکشن (که سبکترین نوع از کلیدها هستند) تقسیم بندی میشوند. باید نسبت به کاربرد شخصی خود انتخاب کنید که چه ترکیبی از تعداد و اکشن کلیدها برای شما مناسبتر است.
RAM و ROM
پیش از خرید ورک استیشن بهتر است متوجه شوید که آیا ROM (Read-Only Memory) دستگاه شما قابل بهروزرسانی است یا نه. اگر ROM قابل بهروزرسانی باشد میتوانید در طول زمان تعداد صداهای آن را افزایش دهید و در نتیجه دستگاه دیرتر قدیمی میشود و اصطلاح RAM (Random-Access Memory) مشخص میکند که چه مقدار زمان برای سمپلینگ در اختیار خواهید داشت.
انواع Synthesis
انتخاب نوع سینتسیس به سبک موسیقی شما و همچنین ابزارهای دیگری که در دسترس دارید برمیگردد. اگر به دنبال بازسازی طبیعی صداهایی از جمله پیانو، سازهای زهی، کوبهای و بادی هستید بهترین انتخاب sample-playback synth است. اگر به دنبال ساخت موسیقی الکترونیک هستید، ورک استیشنهای مجهز به مدلینگ آنالوگ بهترین انتخاب هستند. نوع سینتی سایز، تاثیر بسزایی در انتخاب کیبورد مناسب دارد. هرچند اگر به دنبال استفاده از تمامی امکانات بالا هستید، میتوانید به دنبال خرید ورکاستیشنهای مجهزتر و گرانقیمتتری از جمله Korg Kronos بروید که از چند موتور سینت استفاده میکند.
Sample rate و Bit depth
کیفیت صدای دستگاه معمولا به میزان Sample rate و Bit depth آن بر میگردد. به عنوان مثال یکی از کیفیتهای رایج ۲۴-bit/96kHz است و امروزه اکثر ورکاستیشنها کیفیت صدایی مشابه استودیوهای سطح بالا را ارائه میکنند. در نتیجه بهتر است پیش از هرچیز از خود بپرسید که آیا صدای کیبورد، شما را به عنوان یک نوازنده قانع میکند یا خیر.
کلیدها و کنترلها
اصلیترین کنترلهای مورد نیاز یک ورک استیشن، Pitch wheel و Mod wheel هستند. اگر ورک استیشن انتخابی شما مجهز به کلیدها و اسلایدرهای مختلف است، مطمئن شوید که از کنترلر متوالی میدی (CC) بهره میبرد. این امکان پس از آشنایی بیشتر شما با جهان میدی بسیار کاربردی خواهد بود. میتوانید از این کنترلرها برای اجرای فیلترهای مختلف، از بین بردن FX در موتور صدای کیبورد یا تغییر میزان صدای لایههای مختلف در یک سکوئنس استفاده کنید.
درگاه کارت حافظه
بهتر است به دنبال دستگاههایی باشید که توانایی اجرای کارت حافظه را دارند. از این راه میتوانید قطعههای خود را در هر اندازهای ذخیره و بایگانی کنید. همچنین اگر برای دستگاه مشکلی پیش بیاید به سادگی می توان کارت حافظه را جدا کنید و سپس ورک استیشن را به تعمیرکار تحویل دهید. همچنین با دسترسی به حافظه میتوانید پچهای مختلف خود را به بهترین شکل مرتب و دستهبندی کنید.
اینترفیس رایانه
بسیاری از ورکاستیشنها مجهز به اینترفیس یواسبی برای جابجایی دیتا از دستگاه به رایانه هستند. اگر از یک ورکاستیشن دیجیتال مبتنی بر رایانه استفاده میکنید، ورودی یواسبی به شما این امکان را میدهد که از کیبورد به عنوان مستر کنترلر نرمافزار محبوب خود استفاده کنید یا اینکه با آن به نوازندگی سازهای مجازی بپردازید. کیبوردهای مجهز به Audio interface راهکاری به صرفه و مناسب برای دریافت صداهای با کیفیت بدون نیاز به سرمایهگذاری روی تجهیزات اضافی هستند.