چرا همه عاشق ARP Odyssey هستند؟

ARP Odyssey یکی از سینتی سایزرهای کلاسیک دهه ی هفتاد میلادی است. این سینتی سایزر نه تنها در دهه ی هفتاد رقابت تنگاتنگی با Minimoog داشت، بلکه از آن به عنوان یکی از مهم ترین سینتی سایزرهای کلاسیک یاد می شود.

کمپانی ARP به وسیله ی Alan Robert Pearlman ، Lewis G. Pollock و David Friend در سال 1969 تاسیس شد. Alan Robert Pearlman به عنوان عامل اصلی کمپانی، از حروف ابتدای نام خودش برای نامگذاری برند ARP استفاده کرد. او همچنین خط مشی مشخصی را برای کمپانی تعیین کرد: ساخت سینتی سایزرهایی ارزان قیمت، با دوام و کاربردی؛ این فاکتورها در شرایطی مشخص شده بودند که سیستم های ماژولار دهه ی شصت فاصله ی زیادی با چنین چیزی داشتند.

اولین کاری که باید انجام میشد، تحقیق برای طراحی مولد صدا یا همان oscillator بود که هسته ی اصلی هر سینتی سایزری را شکل می دهد. اولین محصولی که این کمپانی تولید کرد، ARP 2500 بود که در سال 1970 عرضه شد. سینتی سایزر بعدی این برند ARP 2600 که تکنولوژی جدیدی در آن زمان به حساب می آمد. این سینتی سایزر پرتابل بود، سه مولد صدا داشت و از اسپیکرهای داخلی و اسپرینگ ریورب بهره می برد.

این سینتی سایزر بسیار محبوب شد و افراد بسیاری از Stevie Wonder تا گروه Underworld از آن استفاده کردند. ARP 2600 در یک بازه ی ده ساله نزدیک به ده بار تغییر پیدا کرد و تنها حدود سه هزار نسخه از آن به فروش رفت، اما تاثیری که این سنیتی سایزر روی صنعت موسیقی گذاشت به اندازه ای بود که حتی امروزه هم کمپانی Korg و دیگر برندها سخت افزارهای مشابه آن را تولید می کنند و بسیاری از کمپانی ها، نرم افزارهای شبیه ساز آن را تولید کرده اند.

شروع اودیسه

ورود Pearlman به دنیای سینتی سایزرهایی که در دسترس عموم قرار می گرفتند با موفقیت همراه بود، اما در همان زمان سینتی سایزر معروف برند Moog یعنی Minimoog که اولین بار در سال 1969 عرضه شده بود، به موفقیت خارق العاده ای دست پیدا کرده بود. Pearlman می خواست به این رقابت وارد شود و این گونه بود که ARP Odyssey متولد شد.

سینتی سایزر Odyssey دارای دو oscillator می باشد که هر دوی آن ها امواج saw یا square با قابلیت sync را در اختیار کاربر قرار می دهند و اسلایدرهای مربوط به تیونینگ زیر آن ها قرار گرفته است. به شکلی که این روزها رایج است (اما در دهه ی هفتاد این طور نبود) سیگنال مولدهای صدای Odyssey به فیلتر، میکسر، امپ و قسمت های envelope منتقل می شود. البته Odyssey ویژگی های اضافه ی بسیاری دارد که صدای آن را هیجان انگیز می کنند.

ماهیت دوئوفونیک این سینتی سایزر، وجود مولد نویز، ring mod و قابلیت sample and hold کاراکتر منحصر به فردی به آن داده بود، اما این تمام ماجرا نیست. مولدهای صدای این سینتی سایزر آپشن های اضافه ای مانند FM و Pulse Width دارند و قسمت های FM هر کدام قابلیت ماژولیت شدن را دارند: VCO1 به وسیله ی موج های sine یا square، Sample & Hold یا ADSR ماژولیت می شود؛ OSC2 هم با ماژولیشن S/M mixer یا Pedal جایگزین square wave می شود. هر یک از قسمت های Pulse Width امکان ماژولیت شدن به وسیله ی LFO یا ADSR را دارند.

علاوه بر دو مولد صدا، یک مولد pink یا white noise هم وجود دارد. قسمت LFO دارای یک اسلایدر Frequency و دو اسلایدر دیگر برای کنترل خروجی VCO1 (با دو سورس) و VCO2 (یا نویزی) که به میکسر S/H وارد می شود وجود دارد.

در قسمت میکسر شما می توانید به راحتی لِول های سورس ها و نحوه ی تعامل فیلتر با پدال/میکسر S/H، LFO یا مودهای envelope را معین کنید. سپس به قسمت مهم فیلترها می رسیم که در آن کنترل های VCF Filter و Resonance برای آپشن low-pass و اسلایدر High Pass Frequency Cutoff Frequency وجود دارد. در طول زمان و با تغییر پیدا کردن Odyssey، این بخش بیشتر از همه دچار تغییر و تحول شد.

ورژن های مختلف Odyssey: سه در یک

Odyssey در حقیقت سه ورژن مختلف داشت که هر کدام با رنگ های منحصر به فردشان شناخته می شوند؛ البته در بازه ای این کد گذاری رنگ ها برای ورژن های مختلف دچار تغییر شد و به همین دلیل نمی توانید برای شناسایی ورژن های مختلف این سینتی سایزر تنها به رنگ ها اعتماد کنید. اما به طور کلی می توان گفت که ورژن MkI دارای رنگ سفید، ورژن MkII دارای رنگ مشکی و طلایی و ورژن MkIII دارای رنگ مشکی و نارنجی است.

ورژن MkI Odyssey در سال 1972 (مدل 2800) عرضه شد و هدفش این بود که ورژن جمع و جورتر ARP 2600 باشد. فیلتر 4023 که روی این مدل وجود داشت از نوع two-pole voltage controlled بود. ورژن MkII دو سال بعد معرفی شد که رنگ بندی آن تغییر پیدا کرده بود و فیلتر جدید 4035 (از نوع four-pole VCF) در آن استفاده شده بود.

پس از درگیری با کمپانی Moog بر سر طراحی فیلتر، کمپانی ARP در بازه ای که ورژن MkII را تولید می کرد، فیلتر 4035 را به 4075 تغییر داد و این فیلتر در ورژن MkIII که در سال 1978 عرضه شد هم مورد استفاده قرار گرفت (4035 MkII کماکان پرطرفدارترین ورژن است). این سینتی سایزر تا سال 1980 تولید شد و مانند نسل قبلی تنها حدود سه هزار نسخه از آن به فروش رفت، اما مانند ARP 2600 تاثیر قابل توجهی روی صنعت موسیقی گذاشت.

آرتیست های معروفی که از این سینتی سایزرها استفاده کرده اند بسیار زیاد و از طیف های مختلف هستند؛ Stevie Wonder یکی از اولین طرفداران محصولات ARP بود اما پس از او هرکسی از گروه ABBA تا Elton John، Human League، Herbie Hancock، Ultravox و Jean-Michel Jarre از سینتی سایزرهای این برند استفاده کرند.

فندر و گیبسون دنیای سینتی سایزرها

محصولات ARP بالاخره موفق شدند هدفی که Pearlman در سر داشت را محقق کنند؛ یعنی رقابت با Minimoog. موفقیت این دو غول سینتی سایزری نوعی رقابت مانند آنچه که میان فندر و گیبسون وجود دارد را برای این دو برند به وجود آورد که تا همین امروز هم ادامه دارد.

بهترین سینتی سایزر مونوی دهه ی هفتاد کدام بود؟ Minimoog یا ARP Odyssey؟ این بحث مانند رقابت میان Roland D-50 و Yamaha DX7 در دهه ی هشتاد وجود دارد، اما واقعا چه اهمیتی دارد؟ هر دوی آن ها فوق العاده هستند.

حقیقت این است که هر دوی این سینتی سایزرها نقاط قوت و ضعف خود را دارند (البته بیشتر نقاط قوت) و به طور کلی می توان گفت که ARP پادشاه لیدهای پرقدرت است و Moog همیشه بهترین بیس ها را ارائه می دهد.

اگر طرفدار سینتی سایزرهای کلاسیک هستید و قدرت خرید بالایی دارید، می توانید هر دو سینتی سایزر را تهیه کنید. البته این کار ده ها هزار دلار برای شما هزینه خواهد داشت و در عوض می توانید از سخت افزارهای مشابهی که برندهای دیگر تولید کرده اند یا شبیه ساز نرم افزاری آن ها استفاده کنید.

نرم افزارهای شبیه ساز ARP Odyssey

با موفقیت ARP Odyssey در دهه های هفتاد و هشتاد و حضور این سینتی سایزر در بسیاری از قطعات موسیقی موفق، شاید تصور کنید شبیه سازهای نرم افزاری زیادی باید از این سینتی سایزر وجود داشته باشد؛ اما جالب است بدانید که تعداد این نرم افزارها بسیار کم است.

Retro Machines محصول کمپانی Native Instruments به صورت غیر مستقیم سعی در شبیه سازی این سینتی سایزر دارد. همچنین تعدادی پلاگین رایگان قدیمی و همچنین بازسازی نرم افزاری Korg از این سینتی سایزر وجود دارد. اما اولین و شاید بهترین شبیه ساز نرم افزاری از این سینتی سایزر پلاگین Oddity از شرکت GForce است که حالا دومین نسخه ی آن در دسترس قرار دارد.

این نرم افزار که اولین بار در سال 2002 عرضه شد و Mk1 GForce Oddity نام داشت، به خوبی کاراکتر ورژن اول سینتی سایزر ARP را شبیه سازی کرد. Oddity 2 دوازده سال بعد از آن عرضه شد و GForce این بار هم به خوبی کارش را انجام داد. در Oddity 2 امکاناتی مانند پلی فونی و حالت مونو با مُد لگاتو اضافه شد.

در این نسخه همچنین آپشن های ماژولیشن با قسمت های X-LFO و X-ADSR اضافه شد و یک sub oscillator برای اضافه کردن بیس و چندین تغییر دیگر به همراه تعدادی پریست فوق العاده هم در آن قرار گرفت.

این پلاگین حقیقتا شبیه سازی فوق العاده ای از Odyssey انجام می دهد و المان های مدرنی هم به آن اضافه شده است (البته شما می توانید آن را در حالت مونوفونیک یا دوئوفونیک استفاده کنید). یکی دیگر از نکات قابل توجه این پلاگین، استفاده از سه فیلتری است که در سه ورژن Odyssey استفاده شده است. می توانیم بگوییم که GForce در دومین ورژن نرم افزارش فراتر از انتظارها عمل کرده است. نسخه ی اول این پلاگین تقریبا بی نقص بود، اما دومین ورژن آن را نباید از دست داد، چرا که یک شبیه سازی بسیار دقیق از سینتی سایزر ARP Odyssey از تمام جهات می باشد و ویژگی هایی کاربردی نیز به آن اضافه شده است.

اپلیکیشن Odyssei

یکی دیگر از شبیه سازهای فوق العاده ی سینتی سایزر Odyssey، اپلیکیشن iOS Korg/ARP Odyssei است. این اپلیکیشن اواخر سال 2016 عرضه شد و بسیار موفق عمل کرد. در این اپلیکیشن هم ویژگی های جدیدی نسبت به نسخه ی سخت افزاری اضافه شده است.

در iOS Korg/ARP Odyssei شما می توانید از بین سه فیلتری که در ورژن های مختلف Odyssey استفاده شده بود انتخاب کنید و برخلاف سخت افزار دوئوفونیک، این اپلیکیشن دارای مُدهای مونوفونیک، دوئوفونیک و پلی فونیک می باشد. همچنین یک آرپژیاتور 16step، شش افکت و پدهای X/Y برای تغییر در صدا به صورت زنده به این نرم افزار اضافه شده است.

اما در نهایت این صدای سینتی سایزر است که اهمیت دارد و در این بخش Odyssei عملکرد خارق العاده ای دارد و به خوبی مولدهای صدا را شبیه سازی می کند. فیلتر low-pass هم به عنوان یک سورس قدرتمند برای بیس ها، لیدها، پدها و افکت های فضایی عمل می کند.