MIDI چیست؟

شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که MIDI چیست و این فناوری دقیقا چگونه کار می‌کند؟

موضوعات زیادی در دنیای موسیقی وجود دارند که فهم و یادگیری آن‌ها کمی مشکل است. اما خبر خوب این است که شما به همه‌ی این موضوعات نیازی ندارید و یادگیری خیلی از آن‌ها ممکن است برای شما کاربردی نداشته باشند. به عنوان مثال، اگر موسیقی الکترونیکی تولید می‌کنید، نیازی به یادگیری ساز بانجو نخواهید داشت. قبول دارید؟
البته موضوعات زیادی در رابطه با تولید موسیقی وجود دارند که شما به عنوان تولیدکننده موسیقی، باید آن‌ها را یاد بگیرید و در مورد آن‌ها اطلاعات کسب کنید که یکی از آن‌ها MIDI است.

این ابزار همه‌کاره، قابلیت‌های خیلی زیادی را در استودیو، برای خلق موسیقی در اختیار شما قرار می‌دهد. به کمک این فناوری و با استفاده از پلاگین‌ها و VST ها، می‌توانید میدی کنترلرتان را به هر سازی که دوست دارید تبدیل کنید. فناوری MIDI، قدرت ویرایش فوق‌العاده‌ای را به شما می‌دهد و این تنها بخش کوچکی از مزیت‌های این فناوری است. مسائل و موضوعات زیادی در رابطه با MIDI وجود دارند که شما باید با آن‌ها آشنا شوید. پس، باز هم سوال اول را تکرار می‌کنیم. MIDI دقیقا چیست؟
برای درک بهتر این فناوری، لازم است بدانید که اصلا کلمه MIDI به چه معناست؟ چه زمانی و چگونه می‌توان از آن بهره برد؟ فرقی نمی‌کند شما قبلا هم از فناوری MIDI استفاده کرده باشید یا خیر؛ به هر حال سعی کردیم نکات مفیدی را در مورد MIDI با شما به اشتراک بگذاریم. در واقع در این مقاله می‌خواهیم به طور کامل در مورد MIDI صحبت کنیم. از نحوه کار و اتصالات گرفته تا بهره‌گیری از آن در آهنگ‌سازی. با ما همراه باشید…

MIDI چیست؟

کلمه MIDI مخفف کلمات Musical Instrument Digital Interface به معنای “رابط دیجیتال آلات موسیقی” است. MIDI زبانی‌ست که به کامپیوتر، آلات موسیقی و سخت‌افزارهای مرتبط، امکان تعامل با یکدیگر را می‌دهد. اجزای تشکیل‌دهنده MIDI شامل رابط(کارت صدا)، اتصالات و برنامه‌ای که داده‌های میدیِ ارسال شده، توسط آن قابل خواندن باشد.

چه کسی MIDI را ابداع کرد؟

میدی، اولین بار در اوایل دهه ۸۰ میلادی برای استاندارسازی ارتباط بین تجهیزات موسیقی به وجود آمد.
در سال ۱۹۸۱، Ikutaro Kakehashi بنیان‌گذار کمپانی Roland ، ایده توسعه زبان کامپیوتری استاندارد، مخصوص تجهیزات صوتی را به تولیدکنندگان بزرگی مانند Oberheim ، Dave Smith Instruments و Moog پیشنهاد کرد. طی سال‌های ۱۹۸۱ و ۱۹۸۲، نمایندگانی از کمپانی‌های بزرگ، مشغول ایجاد، اصلاح و تکامل MIDI شدند.
MIDI در سال ۱۹۸۲ رونمایی شد و Kakehashi و Dave Smith بعدا به دلیل نقش کلیدی که در توسعه MIDI داشتند، جایزه بخش فنی جشنواره گرمی را دریافت نمودند. این شرکت‌ها، از منفعت شخصی خودشان به خاطر منفعت عموم مردم، گذشتند. این فناوری درخشان، هنوز هم پایه و اساس موسیقی امروزی است.
اکنون شما می‌دانید که MIDI چگونه به وجود آمد و توسعه یافت. حالا بیایید کمی بیشتر با این فناوری و مزیت‌های استفاده از آن، آشنا شویم.

Note/Event های MIDI

هنگام استفاده از میدی کنترلر، هر گاه کلید یا کلاویه‌ای را فشار می‌دهید، اصطلاحا یک Note ایجاد می‌شود که گاهی اوقات، به آن، Event هم می‌گویند. هر Event تولید شده، شامل اطلاعات زیر است:

• Key ON and OFF: هنگامی که کلیدی فشرده یا رها می‌شود.
• بم یا زیر بودن نت پخش شده
• Velocity: میزان فشار و سرعت فشردن یک کلید
• After Touch: کلید، به چه میزان فشاری، نگه داشته شده است.
• سرعت(Tempo)
• چپ یا راست بودن صدا(Panning)
• مدولاسیون
• میزان بلندی صدا(Volume)

میدی همچنین می‌تواند اطلاعات را بین ۲ یا چند دستگاه انتقال دهد که این قابلیت، امکان هماهنگ‌سازی تمام تجهیزات را فراهم می‌کند. پالس MIDI به سرعت(Tempo) دستگاه اصلی که معمولا Sequencer است، بستگی دارد. بنابراین اگر شما تمپو اصلی را تغییر دهید، MIDI تنظیمات تمام تجهیزات را با هم هماهنگ می‌کند.

Sequencer ها

اصلی‌ترین جز میدی، Sequencer است. از Sequencer ها برای ضبط، ویرایش، ارسال و پخش داده‌های MIDI در کامپیوتر استفاده می‌شود. حال، این Sequencer می‌تواند به شکل سخت‌افزاری، مانند Akai MPC ، یک ایستگاه صوتی و یا در کامپیوتر به صورت یک ورکستیشن باشد.
Sequencer ، امکان ارسال دستورالعمال‌ها به قسمت‌های مختلف تجهیزات، ضبط اجرای شما و ذخیره تنظیم(Arrangement)های اعمال شده روی هر Track را فراهم می‌کند. بنابراین، Sequencer ، پایه و اساس آهنگ شماست. همه‌ی این‌ها توسط فناوری MIDI امکان‌پذیر شده است.

تصورات اشتباه در مورد MIDI

میدی سیگنال صوتی را منتقل نمی‌کند. میدی، اطلاعات را منتقل می‌کند. این اطلاعات، همان دستورالعمل‌های قابل فهم برای کامپیوتر هستند. بنابراین، Sequencer ها هم اطلاعات را ذخیره می‌کنند نه سیگنال‌های صوتی را.

مانند یک قطعه صوتی، به صورت شکل موج نیست و همین باعث می‌شود MIDI فایده‌های زیادی داشته باشد. فایل‌های میدی، بسیار کم حجم، قابل ویرایش و به راحتی قابل جابجایی هستند. به فایل‌های MIDI که ضبط کرده‌اید، به عنوان اطلاعاتی نگاه کنید که برای کامپیوتر قابل فهم هستند و کامپیوتر با توجه به آن‌ها متوجه می‌شود که چه صدایی را باید پخش کند. آن‌ها، کلیپ صوتی نیستند. بنابراین، بر خلاف فایل‌های صوتی که ضبط می‌کنید و بعدا «به همان شکل» پخش می‌شوند، فایل‌های میدی می‌توانند به واسطه سینتی‌سایزر یا درام ماشین، هر صدایی را که شما علاقه دارید تولید کنند. در نتیجه، شما می‌توانید اجرای خودتان را با صدای هر سازی که دوست دارید، بشنوید. شما در واقع یک بار قطعه‌ای را اجرا و ضبط می‌کنید و [بدون اینکه نیازی به دوباره اجرا کردن داشته باشید] می‌توانید بارها آن را ویرایش و با صدای سازهای مختلف، بشنوید. در پیانوهای Disklavier که قابلیت اجرای آهنگ‌ها را به صورت اتوماتیک و بدون نیاز به نوازنده، دارند، از همین فناوری MIDI استفاده می‌شود.
اکنون، بیایید کمی در مورد اتصالات میدی صحبت کنیم…

اتصالات MIDI

بیشتر اتصالات میدی به صورت یک کابل با استاندارد ۵ پین عرضه شده‌اند و این کابل‌های صوتی، به کابل‌های MIDI مشهور هستند. در حالی که هنوز هم بیشتر اتصالات MIDI از کابل ۵ پینی استفاده می‌کنند، اما بعضی افراد با توجه به سخت‌افزاری که دارند، کابل‌های USB-USB یا USB-MIDI را مورد استفاده قرار می‌دهند.

برای ارسال و دریافت اطلاعات میدی، به یک رابط میدی(کارت صدا) نیاز دارید. در حقیقت، رابط(کارت صدا)، کار ارسال و دریافت اطلاعات میدی به ورکستیشن، Sequencer یا سخت‌افزارهای دیگر را انجام می‌دهد.

MIDI In/Out/Thru

بیایید کمی در مورد انواع پورت‌های MIDI صحبت کنیم.

• MIDI Out

  داده‌های میدی را از یک دستگاه مانند Sequencer یا سینتی‌سایزر، به دیگر سخت‌افزارها منتقل می‌کند. اگر شما از یک ورکستیشن یا Sequencer برای ارسال اطلاعات میدی استفاده می‌کنید، بایستی یک سر کابل میدی را به پورت MIDI Out سیکوئنسر و سر دیگر کابل را به پورت MIDI In دستگاه مقصد متصل کنید. در اکثر مواقع، تنها در ورکستیشن‌ها یا Sequencer ها از MIDI Out استفاده می‌کنیم. برای مابقی تجهیزات یا سازها، از MIDI In یا MIDI Thru استفاده می‌کنیم.

• MIDI In

  از این پورت برای دریافت داده‌های میدی از Sequencer یا سخت‌افزارهای دیگر استفاده می‌شود.

• MIDI Thru

  این پورت، داده‌های MIDI In را کپی می‌کند و به شما امکان این را می‌دهد که چندین دستگاه را بدون نیاز به پورت‌های بیشتر، به رابط میدی یا Sequencer وصل کنید. با بهره‌گیری از این پورت، می‌توانید تمام تجهیزات‌تان را به Sequencer مرکزی(اصلی) متصل کنید. به این نوع اتصال تجهیزات، زنجیره گل آفتابگردان(Daisy Chaining) می‌گویند.

اکثر تجهیزات امروزی پورت MIDI Thru را دارند اما با این حال، بعضی تجهیزات هم این پورت را ندارند. در این صورت چه کار باید کرد؟ یک راه حل ساده، استفاده از اسپلیترِ میدی(MIDI Splitter) است. این وسیله، چند پورت MIDI Thru را در اختیار شما قرار می‌دهد و از آنجا که پورت MIDI Thru ، اطلاعات پورت MIDI In را کپی می‌کند، بنابراین، شما می‌توانید اطلاعات Thru را به هر دستگاهی که می‌خواهید بفرستید. بنابراین دیگر نیازی نیست که تمام دستگاه‌ها تک به تک، به Sequencer وصل شوند. به واسطه اسپلیتر، می‌توانید تمام دستگاه‌ها را به صورت سینک و کاملا هماهنگ به هم متصل کنید. استفاده از این تکنولوژی به صورت زیر به نظر می‌رسد:

MIDI Out -> MIDI In -> MIDI Thru -> MIDI In -> MIDI Thru -> MIDI In …

و این زنجیره تا زمانی که تمام کانال‌های میدی شما تکمیل شوند، می‌تواند ادامه داشته باشد. در مورد مبحث مهم «کانال‌ها» در ادامه توضیح خواهیم داد.

کانال‌های میدی

داده‌های میدی در کانال‌های میدی منتقل می‌شوند. این بدان معناست که شما می‌توانید تا ۱۶ صدای مختلف از یک ساز را در کانال‌های مختلف، انتقال دهید.
اکثر میدی کنترلرها توانایی ارسال داده در ۱۶ کانال مختلف را دارند. شاید به نظر شما، ۱۶ کانال کم باشد. اما از نظر ما، ۱۶ کانال برای ارسال اطلاعات میدی، بیش از اندازه کافی است. باید دقت کنید که شماره Track ها را با کانال‌ها اشتباه نگیرید. در این صورت متوجه خواهید شد که ۱۶ کانال برای امکان ارائه خلاقیت شما، واقعا کافی است.

تنظیم کانال میدی

برای برقراری ارتباط صحیح، ورکستیشن، Sequencer و میدی کنترلر شما باید روی یک کانال تنظیم شده باشند. تصور کنید تجهیزات شما می‌خواهند با هم تماس تلفنی بگیرند! آن‌ها برای برقراری ارتباط، باید از شماره درست استفاده کنند. هر Sequencer ، میدی کنترلر یا ورکستیشن، فرآیند خاص خود را برای تنظیم کانال میدی دارد. برای اطلاع از آن، به دفترچه راهنما مراجعه کنید.

مباحث مربوط به کانال‌ها می‌تواند کمی گیج‌کننده باشند. بیایید کمی بیشتر در مورد کانال‌ها صحبت کنیم.

فرض کنید می‌خواهید یک قسمت Lead و یک لاین Bass را با یک سینت/کیبورد ضبط کنید. ورکستیشن یا Sequencer شما قادر به انجام این کار است و هر دو صدا را از یک سینت/کیبورد در کانال‌های مختلف ضبط می‌کند. اگر کانال‌ها به درستی تنظیم شده باشند، صدای ضبط شده به صورت یک ترکیب کامل(Bass و Lead) پخش خواهد شد. شما می‌توانید این کار را برای هر ۱۶ کانال، تکرار کنید و همچنین هر لایه را به صورت مستقل ویرایش کنید. بنابراین، تنظیم، ویرایش و پخش یک آهنگ کامل، با استفاده از «یک» ساز، به لطف میدی، امکان‌پذیر است.
شما اکنون متوجه شدید که چطور از میدی خود، بیشترین استفاده را ببرید و به بهترین شکل، آن را تنظیم کنید. بیایید کمی در مورد مزایای استفاده از فناوری میدی صحبت کنیم…

مزایای استفاده از میدی

شاید با خودتان فکر کنید که ضبط صدا(سیگنال صوتی) هر ساز، راحت‌تر باشد اما حقیقت این است که ضبط Track های صوتی در مقابل ضبط میدی، محدودیت‌های زیادی دارد و در واقع، میدی شما را محدود به چیزی نمی‌کند.
قدرت اصلی میدی در «ویرایش مداوم» است. شما می‌توانید صدای هر Track ضبط شده یا کل اجرای‌تان را بدون نیاز به اجرا و ضبط مجدد، ویرایش و دست‌خوش تغییر کنید.
از صدای پیانو خوشتان نمی‌آید؟ به راحتی از یک صدای دیگر استفاده کنید.
از ترتیب و تسلسل آکوردها راضی نیستید؟ آن‌ها را در زمانی کوتاه ویرایش کنید.
این‌ها فقط دو مزیت استفاده از میدی هستند که روی روند کاری شما تاثیر مثبت می‌گذارند.
به کمک مزیت‌های میدی، اجراهای شما بهتر و در زمان کمتری انجام می‌شوند.

سخت‌افزارها/پیکربندی‌های رایج MIDI

میدی کنترلر و ورکستیشن

پایه و اساس اکثر استودیوهای امروزی و در واقع، رایج‌ترین پیکربندی میدی است. دلیل استقبال از این پیکربندی این است که این ترکیب، بسیار ساده پیاده‌سازی می‌شود، مقرون به صرفه، قابل حمل و حرفه‌ای است. ورک استیشن و میدی کنترلر شما، ابزارهایی هستند که به وسیله آن‌ها می‌توانید به بی‌نهایت ابزارِ خلاقانه دسترسی داشته باشید و صدها آهنگ بسازید.

به لطف پلاگین و VST ها، تنها به وسیله میدی کنترلرتان می‌توانید از میلیون‌ها سینت مختلف، درام ماشین، گیتار، سازهای زهی، سازهای بادی، پیانوها و هر چیز دیگری که بتوانید فکرش را کنید، بهره ببرید. اگر ورکستیشن‌تان از پیانو رول خوبی بهره ببرد، می‌تواند به شما در ویرایش نت‌ها و تکمیل موسیقی، کمک زیادی کند.

علاوه بر این‌ها، اکثر میدی کنترلرهای امروزی، از Knob ها، پدها و اسلایدرهایی بهره می‌برند که از طریق ورکستیشن، قابل تنظیم هستند.
با این پیکربندی، می‌توانید در هر ژانر موسیقی، به آهنگ‌سازی بپردازید. این روزها که تولید موسیقی، بیشتر از هر زمان دیگری در دسترس قرار گرفته، این نوع پیکربندی، روز به روز رایج‌تر خواهد شد.

کامپیوتر، رابط(کارت صدا) میدی و سینتی‌سایزر

این پیکربندی، کمی پیچیده‌تر از مورد اول است. مهم‌ترین مزیت این پیکربندی، ارائه صدا به صورت کاملا آنالوگ، البته با قابلیت ویرایش، تنظیم و Sequence کردن به کمک ورکستیشن است.

صدای آنالوگ غنی، قابلیت ویرایش، تنظیم و Sequence کردن، این پیکربندی را به یک ترکیب عالی و همه‌کاره بدل کرده.
مطمئنا هیچ یک از این‌ها بدون میدی، امکان‌پذیر نیست. در این نوع پیکربندی، ورکستیشن شما به عنوان مرکز اصلی ارسال و توالی داده‌های میدی عمل می‌کند. با استفاده از پیانو رول، می‌توانید قسمت‌های خاصی از نت‌ها، در تمام کانال‌های میدی را برای اجرا، به سخت‌افزارهای مختلف بسپارید.

Sequencer ، درام ماشین و سینتی‌سایزر

نیازی نیست که همیشه در پیکربندی میدی، از کامپیوتر به عنوان پایه و اساس استفاده کنید. گاهی اوقات با تغییر نوع نگاه‌تان برای حل مسائل، می‌توانید محصول جذاب‌تری تولید کنید. ورکستیشن‌ها ابزارهای قدرتمندی هستند اما بدون آن‌ها و با استفاده از ابزارهای دیگر نیز می‌توان یک موسیقی خوب و جذاب ساخت.

استفاده از تجهیزات سخت‌افزاری، بهترین راه برای ضبط صدایی شفاف و خالص است و میدی کمک می‌کند تجهیزات، با هم هماهنگ باشند.
به عنوان مثال، در این نوع پیکربندی، می‌توانید از یک RS7000 یاماها که واقعا ابزاری همه‌کاره است، به عنوان قطب اصلی استفاده کنید. همانند خانواده Akai MPC ، از این ابزار می‌توانید جهت نمونه‌برداری(Sampler) و Sequence کردن، بهره ببرید. RS7000 دارای یک ابزار نمونه‌گیر کامل است. به این معنا که به شما امکان Load و تجزیه سمپل‌ها را می‌دهد. به بیان دیگر، به کمک این ابزار می‌توانید از صداهای داخلی RS7000 هم نمونه جدید بسازید.

قدرت اصلی RS7000 در Sequence کردن است. به کمک میددی، RS7000 قادر به ایجاد، کنترل، Sequence کردن و ارسال داده‌های میدی به هر یک از سخت‌افزارهای دیگر می‌باشد. تمام این‌ها به واسطه اسپلیترِ میدی(MIDI Splitter) قابل انجام است.
از طریق اتصالات میدی، RS7000 امکان اجرای زنده(Real-Time) و ویرایش قطعه ضبط شده(وقتی پخش متوقف باشد) را برای تمام سازها مهیا می‌کند.

هنگامی که تمام قسمت‌های آهنگ‌تان را با سازهای مختلف اجرا و ضبط کردید، حالا به کمک RS7000 می‌توانید سمپل‌ها را به موسیقی‌تان اضافه کنید. همان‌طور که گفته شد، RS7000 ابزاری همه‌کاره است و به لطف قابلیت‌های این دستگاه، می‌توانید بدون نیاز به ورکستیشن، از تمام مزایای میدی، بهره‌مند شوید.

جمع‌بندی

اکنون که با قدرت میدی بیشتر آشنا شدید، از آن در استودیو خودتان استفاده کنید.

میدی به شما امکان دسترسی به هر صدایی که ممکن است در آهنگ‌تان به آن نیاز داشته باشید را می‌دهد. علاوه بر این، جریان کاری شما را یکپارچه و سرعت پیشرفت در پروژه‌تان را تا حد چشم‌گیری افزایش می‌دهد.