چطور باید موزیک خودتان را مستر کنید؟

“چرا موزیک هایی که من می سازم مثل آهنگ هایی که می شنوم صدا نمی دهد؟” این سوالی است که بسیار آن را شنیده ایم. پاسخ آن ساده است: چون موزیک های حرفه ای مستر شده اند. مسترینگ آخرین پروسه ای است که پیش از انتشار موسیقی روی آن انجام می شود. برای رسیدن به موزیک های حرفه ای مدنظرتان، چیزی که لازم است یک موسیقی خوب، یک تنظیم فوق العاده و یک میکس بی نقص است و سپس پروسه ی مسترینگ، این قطعه را می تواند به بالاترین حدش برساند.

مهندسان مسترینگ معمولا به عنوان کیمیاگران صوتی شناخته می شوند، کسانی که قدرت هایی جادویی دارند، شنوایی شان بسیار دقیق است و تجهیزات سخت افزاری فراوانی دارند. اما اگر شما پشت پرده را ببینید خواهید فهمید که هیچ جادویی وجود ندارد _ فقط یک مهندس مسترینگ با تجربه با ابزاری که احتمالا اکثر شما با آن ها آشنایی دارید… مسترینگ آنقدری که به نظر می رسد پیچیده نیست، فقط نیاز به تمرین و دانش دارد. همان طور که Arthur C. Clarke بیان کرده “جادو همان علمی است که ما هنوز به آن آگاهی نداریم.”

آیا شما باید موزیک خودتان را مستر کنید؟

آیا می توانید موزیک خودتان را مستر کنید؟ آیا باید چنین کاری بکنید؟ حقیقت تلخ این است که تنها در صورتی که گوش هایی فوق العاده تمرین دیده، اتاقی با آکوستیک بسیار صحیح و سیستم مانیتورینگی در سطح جهانی داشته باشید خواهید توانست نتیجه ای مشابه با یک مهندس مسترینگ با تجربه بدست بیاورید؛ حتی اگر تعداد زیادی پلاگین با کیفیت و تجهیزات آنالوگ سطح بالا داشته باشید هم چنین چیزی ممکن نیست. علاوه بر این، وقتی شما یک نفر دومی را داشته باشید که میکسی که انجام داده اید را ارزیابی کند، چنین چیزی بسیار با ارزش و مفید خواهد بود چرا که پس از این که شما یک پروژه را ضبط و میکس می کنید، به طور احساسی درگیر آن می شوید. شما تمام برداشت هایی که به سختی ضبط شده اند را به خاطر دارید، تمام ویرایش های سخت و تمام تکنیک های میکسی که به کار برده اید را… تا جایی که به شما مربوط می شود، پس از مرحله ی میکس کارتان پایان یافته است. پس از آن یک مهندس مسترینگ حرفه ای می تواند با ارزش باشد؛ کسی که میکس شما را وارد مرحله ی بعد می کند، با گوش هایی تازه آن را می شنود و آن را بهتر می کند.

انجام مسترینگ به وسیله ی خودتان

ما به شما نمی گوییم که موزیک هایتان را خودتان مستر نکنید. مهندسان مسترینگ حرفه ای و با کیفیت قیمت بالایی دارند و هیچ عیبی ندارد که شما خودتان مسترینگ را تجربه کنید و آن را یاد بگیرید. بالاخره Bob Ludwig که یکی از مهمترین مهندسان مسترینگ هست هم از یک جایی کارش را شروع کرده! حال از کجا باید شروع کرد؟ اول از همه این که به خودتان استراحت دهید، هرچه طولانی تر بهتر. دلیلش این است که باید سعی کنید دید بهتر و قضاوت درست تری نسبت به موزیک تان داشته باشید. وقتی آماده ی شروع به کار شدید، نرم افزار آهنگسازی تان را باز کنید و موزیک تان را به عنوان یک فایل استریوی ۲۴bit با فرمت WAV اکسپورت کنید؛ sample rate آن باید مشابه sample rate میکس باشد، بدون انجام پروسه ی dithering. سپس این فایل را به پروژه ی جدیدی که در نرم افزار آهنگسازی تان (یا نرم افزارهای مختص مسترینگ مانند Steinberg WaveLab یا Magix Sound Forge) ایجاد کرده اید import کنید.

چند نکته:

۱- اگر در زمان میکس روی باس اصلی تان لیمیتر قرار داده اید، قبل از اکسپورت گرفتن از میکس نهایی آن را حذف کنید.
۲- حواستان باشد ابتدا و انتهای میکس به اندازه ی کافی برای دنباله ی ریورب ها در انتهای آهنگ و attack های ابتدای آهنگ زمان داشته باشد.

آیا نمی شود همین طور چند پلاگین را روی باس میکس قرار دارد؟

بسیاری از مهندسان صدا دوست دارند در حین میکس، پلاگین های مسترینگ را روی باس میکس شان قرار دهند. انجام این روش هیچ ایرادی ندارد اما باید بدانید که چنین چیزی مسترینگ نیست. مسترینگ یک پروسه ی جداگانه است که نیاز به توانایی های متفاوتی نسبت به کسی که کار میکس را انجام می دهد دارد. وقتی در حین میکس روی باس تان از پلاگین های مسترینگ استفاده می کنید پروسه ی مجزایی را انجام نداده اید، در عوض انجام چنین کاری تنها بخشی از پروسه ی میکس کردن شماست. باز هم می گوییم که انجام این کار هیچ ایرادی ندارد و حتی می تواند برای مواقعی که قرار نیست پروسه ی مسترینگ به صورت حرفه ای روی کارتان انجام شود مفید هم باشد.

ابزارهایی که یک مهندس مسترینگ استفاده می کند

ابزارهای مسترینگ بسیار زیادی در دسترس ما قرار دارد: نرم افزارهای همه کاره ای مانند iZotope Ozone و IK Multimedia T-RackS، مجموعه پلاگین هایی مانند Waves Grand Masters Collection و FabFilter’s Mastering Bundle و سخت افزارهای گران قیمتی مانند کمپرسور Variable Mu از کمپانی Manley و یا Mastering Equalizer و Mastering Limiter از کمپانی Bettermake.
در حداقل ترین حالت، شما برای مسترینگ نیاز به یک linear-phase EQ، کمپرسور، لیمیتر و یک پروسه ی مسترینگ خوب دارید. همچنین بد نیست ابزارهایی مانند یک اکولایزر که به صدا کاراکتر بدهد، یک stereo widener و یک پلاگین tape saturation هم داشته باشید که باعث جذاب تر شدن ترک خواهند شد. علاوه بر این موارد، سعی کنید با لوازمی که در اختیار دارید آزمون و خطا کنید و ببینید کدامشان صدایی که به دنبالش هستید را شکل می دهند.

منسجم کردن میکس

عمل کامپرشن یکی از اعمال کلیدی و همیشگی مسترینگ است. برخلاف کمپرسورهایی که در هنگام ضبط و میکس استفاده می شوند، کمپرسورهای مسترینگ برای درست کردن خطاهای داینامیک کاربرد ندارند. اگر میکس شما دارای مشکلات داینامیک است باید آن را در خود میکس برطرف کنید، سعی نکنید برطرف کردن آن را به مرحله ی مسترینگ موکول کنید. عمل Compression در مرحله ی مسترینگ کمک می کند که سازها و صداهای مختلفی که در موزیک وجود دارد طوری حس شوند که انگار در یک فضای صوتی مشابه نشسته اند؛ علاوه بر این مورد Compression در مرحله ی مسترینگ برای اضافه کردن پانچ و تحرک در قطعه هم کاربرد دارد. اما آگاه باشید که باید از این افکت بسیار ملایم و کم استفاده شود، در غیر این صورت میکس شما تمام داینامیک هایش را از دست خواهد داد و بی روح خواهد شد. Compression شما باید طوری باشد که فقط روی بلندترین پیک ها اثر کند و به صدا کمی رنگ بدهد ( در مرحله ی مسترینگ gain reduction برابر ۳ دسی بل، ۲:۱ ratio، اتک تایم کُند و یک release متوسط برای شروع مناسب است).

پولیش میکس

linear-phase EQ برای پولیش کردن میکس نهایی عالی است. چرا باید از linear-phase EQ استفاده کنید؟ آیا هر اکولایزری نمی تواند همین کار را انجام دهد؟ پاسخ این سوال ساده است: اکولایزرهای linear-phase خیلی شفاف به صدا شکل می دهند و به صدا کاراکتر اضافه نمی کنند، در طرف دیگر ماجرا اکولایزرهای non-linear-phase به میکس رنگ می دهند و بالانس تونال آن را برهم می زنند. وقتی در پروسه ی مسترینگ از یک EQ استفاده می کنید باید به صورت بسیار ملایم آن را به کار بگیرید. اگر مراقب نباشید ممکن است همین اکولایزر خرابی های زیادی به بار آورد. در این جا شما فقط به دنبال این هستید که بهبودهای خیلی جزئی به وجود بیاورید، نه این که یک تغییر تونال کلی ایجاد کنید. چند دسی بل high shelving برای باز کردن فرکانس های بالا، یک افزایش جزئی در حدود فرکانس ۴kHz برای روشن تر کردن صدا یا یک کات جزئی مابین فرکانس های ۲kHz–۸kHz برای شیرین تر شدن صدا تنها چیزیست که میکس شما در این مرحله نیاز دارد. به خاطر داشته باشید که شما قرار نیست یک میکس غیر بالانس را اصلاح کنید، بلکه تنها قرار است یک میکسی که خوب صدا می دهد را کمی جذاب تر کنید.

بالا بردن ولوم

یکی از کاربردهای مسترینگ که اغلب اوقات مورد بحث قرار می گیرد، بلندتر کردن صدای میکس است. این کار به وسیله یک یک brickwall limiter انجام می شود؛ به بیان ساده تر لیمیتری که سقفی را برای شدت صدا مشخص می کند. این لیمیتر موجب می شود که سیگنال ها از یک مرزی نتوانند بالاتر بروند، چرا که اگر از آن حد بالاتر بروند clipping اتفاق خواهد افتاد. بهتر است این سقف خروجی را به جای ۰dB روی عدد ۰٫۳dBFS- قرار دهید تا احتیاط بیشتری برای جلوگیری از clipping انجام شود؛ این کار مخصوصا برای زمانی که می خواهید موزیکتان را به فرمت MP3 اکسپورت یا روی سرویس های استریم موسیقی آپلود کنید بسیار مهم است. علاوه بر این موارد سعی کنید به گِین ورودی هیچ کاری نداشته باشید. زیاد کردن گِین ورودی شاید صدای میکس شما را بلندتر کند اما قطعا باعث نمی شود صدای آن بهتر شود. هدف شما باید این باشد که افزایش ولوم بدون هیچ تغییری در صدا اتفاق بیفتد. میکسی که loudness level آن در حدود
۱۴LUFS- است صدایش مشابه نسخه ی ماقبل لیمیتر است و تنها بلندی صدای آن بیشتر شده است.

جذاب تر کردن میکس

اگر باز هم می خواهید میکس تان جذاب تر شود، یک اکولایزر دارای کاراکتر، یک stereo widener و یک پلاگین tape saturation انتخاب های فوق العاده ای خواهند بود. اکولایزرهای استایل Pultec برای خاص تر کردن صدای میکس بسیار عالی هستند؛ منحنی های موزیکالی که این نوع اکولایزرها دارند روی هر صدایی منحصر به فرد خواهد بود. Stereo widener ها برای باز کردن صدای میکس ایده آل هستند، اما حواستان باشد اگر بیش از حد از آن ها استفاده کنید imaging میکس تان خراب خواهد شد. پلاگین های Tape saturation کاراکتر آنالوگ به میکس تان می دهند؛ در این مورد هم تنها مقدار کمی از saturation کافی خواهد بود. مرز مشخصی بین یک saturation گوش نواز و یک دیستورشن گوش خراش وجود دارد!

ترتیب افکت ها در زنجیره ی سیگنال

تنها قانونی که در مسترینگ وجود دارد این است که هیچ قانونی وجود ندارد. هرکاری که باعث بهتر شدن صدای میکس می شود را انجام دهید. فقط یک اخطار به شما می دهیم: همیشه لیمیتر باید آخرین افکت در زنجیره ی مسترینگ باشد. در غیر این صورت پیک ها ممکن است از لیمیت خروجی عبور کنند و digital clipping اتفاق بیفتد.

Dithering را فراموش نکنید!

وقتی از مسترینگ کارتان راضی شدید نوبت به اکسپورت گرفتن از محصول نهایی می رسد. فرمت های مختلفی در پلتفرم های مختلف وجود دارد و هرکس بر حسب این که موزیکش قرار است در چه پلتفرمی منتشر شود نوع فرمت را در این مرحله انتخاب می کند. فقط به خاطر داشته باشید که اگر قرار است bit rate نهایی شما یک فایل ۱۶bit باشد حتما پروسه ی Dithering را انجام دهید.

جمع بندی

مسترینگ مبحث پیچیده ای است و ما در این مقاله تنها به شکل سطحی آن را برای شما شرح دادیم. اطلاعاتی که در این مقاله ارائه شد به صورت کلی هستند و در بیشتر مواقع درست جواب می دهند، اما شرایط زیادی هم هست که این طور نخواهد شد. به هر حال هر پروژه ای منحصر به فرد و متفاوت از دیگر پروژه هاست!