راهنمای خرید گیتار بیس

چگونه یک گیتار بیس انتخاب کنیم؟

گیتار بیس که هم مناسب بخش های ریتمیک و هم مناسب بخش های ملودیک موزیک است، عنصر مهمی در موسیقی مدرن به شمار می رود. در این مقاله سعی شده تا اطلاعات مهمی درباره ی این ساز به شما ارائه شود تا بتوانید گیتار بیس مناسبی برای نیازهای خود انتخاب کنید.

مقایسه ی انواع چوب ها

عوامل متعددی هستند که نحوه ی صدا دهی چوب را تعیین می کنند. بیشتر سازندگان ساز معتقدند چوبی که برای قسمت بالای ساز استفاده می شود مهمترین عامل تعیین کننده ی کیفیت صدای ساز می باشد. همچنین جالب است بدانید خود چوب هم بسته به این که در کدام قسمت ساز به کار می رود کاراکتر مختلفی از خود نشان می دهد. اما نوع چوب، تنها عامل تعیین کننده ی بخش هایی از صدای هر گیتار است. عواملی مانند طراحی، مهارت سازنده ی ساز و کیفیت چوب مورد استفاده هم اهمیت بالایی در تعیین صدای گیتار بیس دارند. با این وجود، انتخاب چوب می تواند عامل تعیین کننده ای در ساخت یک گیتارِ بخصوص و یا گیتاری که منحصرا برای یک هدف خاص ساخته می شود باشد.

چوب توسکا و سرده Ash and Alder

از آنجایی که این دو چوب بسیار به هم شبیه هستند، هر دوی آن ها ساستین (کشش صدا) و تن صدایی بالانس تولید می کنند که دارای رزونانس مناسب و هارمونیک های فراوانی می باشد. مهمترین دلیلی که سازندگان گیتار از این چوب ها استفاده می کنند رنگ و بافت جذاب آن است که زیر پوشش های نامرئی و یا نیمه مرئی به خوبی دیده می شود.

چوب کائوری Agathis

از آنجایی که این نوع چوب نسبتا قیمت پایینی دارد، بیشتر گیتارهای با کیفیت پایین رده از این چوب ساخته می شوند. به لحاظ تن صدا، این چوب صدایی ما بین توسکا و ماهون را تولید می کند و تن صدای آن به شکلی ست که تاکید بیشتری روی فرکانس های میانی مایل به بیس دارد.

چوب ماهون Mahogany

به طور کلی می توان گفت گیتارهای بیسی که از چوب ماهون ساخته می شوند صدای گرم و پُرحجمی دارند. تراکم متوسط و رزونانس پایین چوب ماهون باعث ارتقای فرکانس های بم می شود و attack ِ سیم ها را که در چوب های توسکا شاهد هستیم حذف می کند.

چوب Basswood

این نوع چوب برای بیسیست هایی که انواع مختلفی از ژانرهای موسیقی را اجرا می کنند مناسب است. یکی از ویژگی های جالب چوب نمدار نرمی زیاد آن است که باعث جذب ارتعاشات صدا می شود. این نوع چوب ساستین (کشش صدای) کمتری دارد که آن را برای اجراهای سریع و یا پیاده کردن تکنیک های پیچیده ایده آل می سازد.

چوب افرا Maple

افرا چوبی با تراکم بسیار بالاست که ساستین بسیار زیاد و تن صدایی روشنی را تولید می کند. خیلی از بیسیست ها و مهندسان ضبط صدا طرفدار سرسخت این نوع چوب هستند، چرا که شفافیت و تفکیک نت ها در گیتارهای بیسی که از این نوع چوب استفاده می کنند بالاست.

چهار، پنج یا شش سیم؟

اگر این سوال را می پرسید و نمی دانید به چه تعداد سیم نیاز دارید، بهتر است گیتار بیسی با چهار سیم انتخاب کنید. گیتارهای بیس چهار سیم، قسمت گردنشان از گیتارهای پنج و شش سیم باریک تر است و با فرمت استاندارد می،لا، ر، سل کوک می شوند. این ویژگی موجب می شود که در دست گرفتن و یادگیری نوازندگی با این گیتارها آسان تر باشد. با این حال بعضی از استایل های موزیک هستند که نیاز به گیتارهای بیس پنج سیم دارند. به نظر می رسد که بسیاری از قطعات موسیقی در بعضی از سبک ها مانند موزیک کانتری در گام “سی” نوشته می شوند و با این حساب فرمت کوک سی، می، لا، ر، سل در این سبک ها ایده آل است. صرف نظر از استایل موزیک، گیتارهای بیس پنج و شش سیمه به نوازنده اجازه می دهند که از خلاقیت خود استفاده ی بیشتری کند. اگر قطعات سولوی بیس زیادی اجرا می کنید، یک گیتار بیس شش سیم با فرمت کوک سی، می، لا، ر، سل، دو قابلیت های خلاقانه ی خوبی را در اختیارتان می گذارد.

فرت دار و بدون فرت

در انتخاب گیتار بیس، به دو نوع طراحی متفاوت در قسمت فرت بورد بر خواهید خورد: فرت دار و بدون فرت. گردن فرت دار، حالت استاندارد گردن گیتار است که در آن فرت های فلزی، هر نیم پرده ی کروماتیک را از یکدیگر جدا می کند. این ویژگی باعث می شود پیدا کردن نت صحیح بسیار آسان تر باشد، مخصوصا اگر به تازگی، کار با گیتار بیس را شروع کرده باشید. از طرف دیگر گیتار بیس بدون فرت دارای گردنی ست که فرت های فلزی ندارد و مانند ویولن تنها یک چوب صاف وجود دارد. بسیاری از نوازندگان بیس معتقدند که گیتارهای بیس بدون فرت صدای گرمتری دارند، اما باید بدانید که نت هایی که اجرا می کنید کاملا به جاگذاری انگشتانتان بستگی دارد. نوازندگان با تجربه به حافظه ی عضلانی خود تکیه می کنند تا انگشتانشان را در پوزیشن های مناسب قرار دهند. همیشه تمرین زیاد باعث بهتر شدن نوازندگی می شود.

گیتارهای بیس آکوستیک

اگر به دنبال یک گیتار بیس هستید اما نمی خواهید ازآمپلی فایر استفاده کنید، گیتار بیس آکوستیک انتخاب مناسبی خواهد بود. گیتار بیس آکوستیک کاراکتری مشابه گیتارهای آکوستیک شش سیم دارد و صدا را داخل یک بدنه ی تو خالیِ طنین دار تولید می کند. این ویژگی به شما اجازه می دهد تا بدون استفاده از آمپلی فایر، صدایی پُر و گیرا داشته باشید که معمولا بیشتر مناسب موزیک های آکوستیک است. با این حال مدل های مختلفی از گیتارهای بیس الکترو-آکوستیک وجود دارد که با استفاده از آن ها، هم می توانید صدای هالو بادی گیتارهای بیس آکوستیک را داشته باشید و هم قابلیت متصل کردن گیتار به آمپلی فایر را، تا ولوم بیشتری داشته باشید.

پیکاپ های Active و Passive

دو نوع پیکاپ گیتار بیس وجود دارد. پیکاپ های Passive که از زمان پیدایش گیتارهای بیس الکتریک وجود داشته اند، صدایی داینامیک و تُن صدایی گرم را ارائه می دهند. نکته ی منفی این پیکاپ ها این است که کنترل کمی برای تُن صدای ساز را در اختیار نوازنده می گذارند. البته این موضوع لزوما چیز بدی نیست. اگر صدایی حجیم و دارای پانچ می خواهید، پیکاپ های passive برای شما مناسب هستند.

پیکاپ های Active جدیدتر از پیکاپ های passive هستند. بسیاری از بیسیست های مدرن طرفدار این نوع پیکاپ هستند. تُن صدایی که این پیکاپ ها روی گیتار بیس ایجاد می کنند، روشن و شفاف است. به علاوه، پیکاپ های اکتیو دارای یک پری امپ داخلی می باشند که به وسیله ی باتری کار می کند و خروجی صدای بسیار بیشتری را نسبت به پیکاپ های passive تولید می کنند. اگر از این پیکاپ ها استفاده می کنید باید حواستان باشد که باتری های آن را مرتبا عوض کنید.

بدنه ی Bolt-on و Neck Through

در این که کدام یک از این انواع ساخت برای گیتار بیس مناسب تر است بحث های زیادی شده است. طراحی گردن bolt-on، طراحی رایج تری می باشد که در آن قسمت گردن، یک تکه چوب مجزاست که به بدنه ی گیتار متصل شده است. این نوع طراحی مزیت های مهمی دارد که از جمله ی آن ها می توان به قابلیت تعویض قسمت گردن در صورت خرابی آن اشاره کرد.

در طراحی neck-though، در حقیقت چوب گردن گیتار، تمام طول ساز را در بر می گیرد. بدنه های neck-though ساستین بیشتری دارند و به مقدار بیشتری انرژی را منتقل می کنند. این نوع گیتارهای بیس از چند تکه چوب ساخته می شوند که به یکدیگر چسبانده شده اند. یکی از مزیت های این نوع طراحی این است که چوبی که برای این گیتارها استفاده می شود معمولا کیفیت بسیار بالایی دارد که به خودی خود کیفیت ساز را بالا می برد.

گیتارهای بیس جز و پرسیژن

گیتارهای بیس پرسیژن و جز کمپانی فندر بر دنیای گیتارهای بیس حکمفرما هستند که البته بی دلیل هم نیست. لئو فندر بیش از پنجاه سال پیش اولین گیتار بیس الکتریک را ساخت. با وجود این که در این پنجاه سال هر دوی این مدل ها دستخوش تغییرات زیادی شده اند، اما گیتارهای جز و پرسیژنی که امروزه خریداری می کنید هم همان سنت نسخه های ابتدایی را با خود به همراه دارند.

اما تفاوت این دو مدل چیست؟ چه چیزی باعث می شود که یک نوازنده یکی از این دو مدل را به دیگری ترجیح دهد؟ تفاوت های اصلی این دو مدل را می توان در سه مورد خلاصه کرد: بدنه، گردن و پیکاپ ها.

طراحی بدنه

گیتار بیس پرسیژن طراحی اصلی گیتار بیس در سال ۱۹۵۱ به شمار می رفت. ظاهر آن به شکلی بود که تا به آن زمان گیتاری به شکل آن طراحی نشده بود. در سال ۱۹۵۴ گیتار بیس پرسیژن از بدنه ی گیتارهای Stratocaster پیروی کرد که باعث می شد به دست گرفتن این گیتار راحت تر شود. بدنه ی اولین نسخه ی گیتارهای پرسیژن از جنس چوب سرده بود، اما امروزه می توانید این گیتارها را هم با چوب سرده و هم با چوب توسکا تهیه کنید.

گیتارهای بیس جز کمپانی فندر که در سال ۱۹۶۰ عرضه شدند بدنه ای شبیه به گیتارهای Jazzmaster داشتند که چند سال قبل تر از آن ها معرفی شده بود. این نوع طراحی حجمی از بدنه را از سر راه بازوی راست نوازنده بر می داشت. مانند گیتارهای پرسیژن، گیتارهای جز فندر هم با چوب سرده و هم توسکا عرضه می شوند.

گردن شکل C

بیشتر گیتارهای بیس جز و پرسیژن دارای گردنی هستند که کمپانی فندر آن را “شکل C” می نامد. گردن این گیتارها از جنس چوب افراست و فرت بورد آن ها از جنس چوب افرا، رزوود یا چوب pao ferro می باشد. با وجود این شباهت ها، گردن گیتارهای پرسیژن ضخامت یکدستی دارد. در گیتارهای جز، سیم ها از محدوده ی باریکی در خرک آغاز می شوند که بعضی بیسییست ها بر این باورند که این ویژگی باعث راحت تر شدن انگشت گذاری می شود.

پیکاپ های مختلف

گیتارهای پرسیژن از ابتدای ورودشان به بازار دارای پیکاپ سینگل کویل و کاور کرِوم بودند. بعد از گذشت چند سال کمپانی فندر از پیکاپ های اسپلیت کویل استفاده کرد که صدای بیس شفاف تر و پر قدرت تری را ارائه می داد. گیتار JAZZ با دو پیکاپ هامباکر ۸pole عرضه شد که تنوع تُن صدای وسیعی را در اختیار نوازنده قرار می داد و نتیجه ی آن گیتاری شد که بعضی نوازنده ها معتقد بودند صدای شفاف تری دارد و با استفاده از دکمه ی چرخشی آن می توانند تناسب بین دو پیکاپ را تنظیم کنند و تُن صداهای مختلفی از ساز خود بگیرند.

سخت است مفاهیمی مانند “حس گیتار” یا “قابلیت های اجرایی” را با کلمات بیان کرد. در این مقاله سعی شد مفاهیم پایه ای که لازم است در انتخاب گیتار بیس آن ها را مد نظر خود قرار دهید بیان شود.

در انتخاب گیتار بیس چه چیزهایی را مد نظر قرار دهیم

استایل بدنه

گیتارهای بیس الکتریک معمولا Solid Body هستند. البته تعدادی گیتار نیمه هالو بادی هم وجود دارد که برای گرفتن صداهای آکوستیک مناسب هستند.

گردن Neck

انتخاب این که گیتار بیس شما چه نوع گردنی باید داشته باشد بستگی به اندازه ی دست شما دارد. گردن ها دارای شکل های مختلفی هستند، مانند بیضی، گرد، فِلَت بَک، vee و نامتقارن (که در یک طرف نازک تر می باشند).

طول دسته

گردن های بلندتر باعث ایجاد صدای شفاف تری در سیم های پایین می شوند. دسته های کوتاه تر برای بیس های چهار سیم کاربرد دارند و برای کسانی که دست های کوچکی دارند مناسب است.

ماشین های کوک کردن ساز

سَری های ماشین بسته در برابر زنگ زدگی و مواد آسیب زننده ای که در هوا وجود دارد مقاوم هستند و مانند ماشین های کوکِ باز نیاز به رسیدگی و تعویض کردن ندارند.

Intonation

Intonation تعیین می کند که هر چه به سمت قسمت های بالاتر گردن می روید نت ها کوک هستند یا نه. اگر فاصله ی بین فرت ها (معمولا بالای فرت دوازدهم) کم باشد، گیتار نمی تواند کوک صدا بدهد و در نتیجه ساز نه برای اجرا و نه برای ضبط استودیویی قابل استفاده نخواهد بود.

Bolt-on ,Neck-Through

گیتارهای بیس neck through ساستین بیشتری دارند و تفکیک نت ها در آن ها بهتر است. صدای گردن های bolt on دارای پانچ بیشتری می باشد اما احتمال این هست که برخی از پوزیشن های آن ها صدای خوبی نداشته باشد.

فینگر بورد

فینگر بوردهای پوشیده شده (به وسیله ی یک لایه ی خاص) شما را قادر می سازند تا بتوانید صداهای کش دار با ساستین طولانی داشته باشید. فینگر بوردهای بدون پوشش صدای گرم تر و طبیعی تری دارند.

تعداد فرت ها

بیشتر گیتارهای بیس ۲۱، ۲۲ یا ۲۴ فرت دارند. از آنجایی که در بیشتر اجراهای گیتار بیس با نت های پایین تر سر و کار دارید، این مورد کاملا بسته به سلیقه ی شخصی شما می باشد.

پیکاپ

پیکاپ ها حتی از چوب مورد استفاده در گیتار هم تاثیر بیشتری روی صدای ساز دارند. یک پیکاپ می تواند روی گیتارهای مختلف صداهای کاملا متفاوتی تولید کند. البته صدای آن به عمر سیم های گیتار هم بستگی دارد.

چوب

مهمترین سوالی که در مورد چوب گیتار باید از خود بپرسید این است که صدای گیتار را دوست دارید یا نه، چرا که انتخاب چوب تاثیر زیادی روی تُن صدا و وزن گیتار دارد. در این مورد لازم است که نحوه ی استفاده از گیتار بیس را هم در نظر بگیرید (این که می خواهید به حالت ایستاده و در اجراهای طولانی از آن استفاده کنید و یا در استودیو و در حالت نشسته).