اثر موسیقی بر مغز و کارایی انسان

دقت کرده اید بعضی وقت ها حوصلۀ کار کردن ندارید. قدم می زنید، از روش پومودرو استفاده می کنید. حرکتِ کششی انجام می دهید ولی هیچ یک ذره ای شما را تکان نمی دهد. در این شرایط احتمالاً موسیقی تنها چیزی است که می تواند تغییر ایجاد کند. یک آهنگِ لایت مثلاً از نوعِ امبینت (Ambient) با صدای طبیعت (باران، حرکتِ آب و …) تغییراتِ مثبتی در شما به وجود می آورد. این همان چیزی است که از آن تحت عنوانِ معجزۀ موسیقی یاد می کنند. اما آیا پشتِ این حسِ خوب دلایلِ علمی وجود دارد؟ بله و در این مقاله می خواهیم در موردش صحبت کنیم.

علم، موسیقی و مغز شما

مطالعه در بابِ اثراتِ موسیقی روی مغز و احساسات ما از سال ۱۹۵۰ آغاز شد؛ درست زمانی که اطبا شروع به موزیک درمانیِ بیماران در بیمارستان های آمریکا و اروپا کردند. با این حال آدمیان در طولِ اعصار از موسیقی برای برقراری ارتباط و تبادلِ احساسات با یکدیگر استفاده می کرده اند.

امروزه، تحقیقاتِ علمیِ متعددی ثابت کرده موسیقی تاثیر مثبتی روی از بین بردن احساسات منفی چون استرس، اضطراب و افسردگی دارد و حتی مشخص شده موسیقی باعثِ کاهشِ هذیان گویی در سالمندانی که تحتِ عملیات جراحی قرار گرفته اند شده است. طیِ این مطالعات مشخص شده هنگامِ گوش دادن به موسیقی بسته به اینکه شاد هستید یا غمگین در نظر دیگران شاد یا غمگین به نظر می رسید. تمامِ این یافته ها به وضوح نشان می دهد که تأثیرِ موسیقی روی احساسات ما واقعی است و نمی توان آن را صرفاً یک موضوعِ اثرگذار روی افرادِ خاصی قلمداد کرد.

از این منظر که که موسیقی چه تأثیری روی مغزِ انسان می گذارد می توانیم به تحقیقِ معتبرِ neuromusicology اشاره کنیم که به خوبی روی تأثیرِ موسیقی بر شبکۀ عصبیِ مغز مطالعه کرده است. موسیقی واردِ گوشیِ داخلی شده و بسیاری از مناطقِ مغز را درگیر می کند که تعدادی از آن ها روی عملیاتِ شناختیِ ما اثرِ متقابل دارند. (اگر به صورت جزئی تر به این بحث علاقه داشتید می توانید به پایان نامۀ دقیقی که خانمِ Dawn Kent در این رابطه توضیح داده اند مراجعه کنید).

جالب است بدانید تعداد نواحی ای از مغز که بر اثرِ شنیدن موسیقی درگیر می شوند بسته به قدرتِ شنیداری و و تجربیاتِ افراد در حوزۀ موسیقی در افرادِ مختلف متفاوت است. بنابراین میزان اثرگذاری موسیقی بر عملکرد افراد از شخصی تا شخصِ دیگر متفاوت است و در گذرِ زمان حتی ممکن است برای شما نیز متفاوت باشد. یعنی شمای امروز با شمای ۱۰ سال قبل ممکن است اثراتِ متفاوتی از موسیقی بگیرید.

با وجودِ این، طی مطالعاتی چند الگوها و mood عمومی برای موسیقی شناسایی شده که رویِ غالبِ افراد اثرات مشابهی دارند. این می تواند به ما کمک کند تا آهنگِ مناسبی برای کارمان انتخاب کنیم.

موسیقی چگونه روی مغز و احوالاتِ درونی ما اثر می گذارد؟

معمولاً در بیشترِ تحقیقات علمی به اثرگذاریِ مثبتِ موسیقی روی کارایی، خلاقیت و شادمانی افراد هنگامِ انجامِ کار اشاره شده و کمتر تحقیقی چیزی مخالف این گفته است.

البته برای دستیابی به این منافع قوانینی وجود دارد. به عنوانِ مثال غریب به اتفاقِ تمام مطالعاتی که در حوزۀ موسیقی انجام شده همگی اتفاق نظر دارند که گوش دادنِ آهنگ های باکلام یا هر چیزی که در آن صحبت کردن وجود دارد برای اغلبِ افراد باعثی بر هم خوردن تمرکزِ حواسشان می شود. بنابراین توصیه شده از شنیدنِ این آهنگ ها هنگامِ انجامِ کارهای تمرکزی و شدیداً فکری خودداری کنید.

ولی همین موسیقیِ باکلام برای کارهای تکراری و خسته کننده مثل کارهای یدی و ورزش مفید است. دلیلش این است که پرت شدن حواس در آهنگ های باکلام باعث می شود دیرتر خسته شوید و به راحتی حجمِ بیشتری از کار را بدون خستگی انجام دهید.

تاثیرِ موسیقی بر بهبود عملکرد چیزی است که در مطالعاتِ علمی متعدد طیِ سال های مختلف انجام شده است. به عنوان مثال:

در سال ۱۹۷۲، مطالعه ای در نشریۀ Applied Ergonomics منتشر شد که اذعان داشت مردم با شنیدنِ آهنگ، کارهای تکراری را با کارایی بهتری انجام می دهند.

سالِ ۱۹۹۴، نشریۀ آمریکایی American Medical Association طیِ مطالعه ای دریافت جراحانی که در اتاقِ عمل به موسیقی گوش می دهند کارایی و دقتشان در جراحی بالاتر می رود. آهنگ هایی که توسطِ خود شرکت کننده ها انتخاب شده بود تاثیرش بیشتر بود؛ ولی حتی آن آهنگ هایی که توسطِ محققان انتخاب شده بود، باز هم تاثیرش بیشتر از زمانی بود که بدون آهنگ جراحی می کردند.

در سال ۱۹۹۹ مطالعۀ دیگری در نشریۀ علمیِ Neuroscience and behavioral physiology نشان داد که پحش کردن آهنگ های کلاسیک یا راک به شرکت کنندگان کمک می کند اعداد را با سرعت و دقتِ بیشتری تشخیص دهند.

در سال ۲۰۰۵ نیز تحقیقی توسط ژورنالِ Psychology of Music به انجام رسید که نشان می داد برنامه نویسان با شنیدنِ آهنگ، کیفیت و عملکردشان بهبود یافته و حس و حال روانیِ بهتری پیدا می کنند. این مطالعه همچنین حاکی از آن است که موسیقی می تواند روی منحنیِ یادگیری (Learning Curve) افراد، اثرگذاری مثبت داشته باشد.

مثال های بالا به خوبی اثرِ موسیقی را روی کار و عملکرد انسان نشان می دهد و این چیزی است که خودمان بدون تحقیقاتِ علمی هم می توانیم احساس کنیم.

طبقِ مطالعاتِ علمی، برخی از آهنگ های ambient و natural روی بهره وریِ افراد اثربخش تر هستند

آهنگ های امبینت که به خاطرِ ساختارِ موسیقیایی نویزمانندشان ambient noise هم اطلاق می شوند یکی از بهترین ژانرهای موسیقی برای افزایشِ بهره وری هستند.

مطالعه ای در سالِ ۲۰۰۶ در نشریۀ معتبرِ Ergonomics منتشر شد که نشان می داد نویزِ پیوسته، کمترین میزانِ حواس پرتی را برای شرکت کنندگان به دنبال دارد. این در حالی بود که موسیقیِ باکلام بیشترین تاثیرِ منفی را در پرت کردن حواسِ مخاطبان بر جای می گذارد.

در سالِ ۲۰۱۲ نشریۀ Consumer Research مطالعۀ دیگری منتشر کرد که تأثیرِ موسیقیِ امبینت روی خلاقیتِ افراد را نشان می داد. این مطالعه اذعان داشت که شرکت کنندگان با گوش دادن به موسیقیِ امبینت در ولومِ ۷۰ دسیبل (تقریباً برابر با صدایِ یک جاروبرقی) خلاقیتِ بیشتری از خود نشان می دهند. همچنین مشخص شد که شنیدن آهنگ در ولومِ بالا ( ۸۵ دسیبل، تقریباً برابر با صدایِ یک زباله خرد کن) به صورت محسوسی کارایی و میزانِ خلاقیت افراد را کاهش می دهد.

بعلاوه تحقیقِ دیگری که در سال ۲۰۱۵ توسط نشریۀ آمریکایی Acoustical Society of America منتشر شده نشان می داد گوش دادن به آهنگ های طبیعی یا Natural Music حاویِ اصواتِ طبیعت همچون باران، جریانِ آب و … تاثیرِ مثبتی روی بهبودِ بهره وری کارمندان دارد.

با تحقیقاتِ صورت گرفته به راحتی می توان اثراتِ مثبتِ موسیقی امبینت روی حس و حال درونی و بهبود عملکردِ افراد را دریافت. با همۀ اینها برای افزایشِ بهره وری بهتر است به صورت مدام به آهنگ گوش ندهید. مدتی هم لازم است بدون آهنگ کار کنید. در انتخابِ آهنگ ها به تنوع و ترکیب آن ها توجه کنید. تکرارِ یک سبکِ مشابه می تواند اثر معکوسی روی کارایی شما بگذارد.

بنابراین برای کارهای فکری یا هنگامی که می خواهید مطالب و مفاهیمِ جدید یاد بگیرید بهتر است از موسیقی بی کلام استفاده کنید. اگر به یک کارِ تکراری برخورد کردید آهنگ های باکلام گوش کنید که حسابی حواستان پرت شود و کمتر احساسِ خستگی کنید. و گاهی به مسائلی برخورد می کنید که بسته به پیچیدگی آن ها اصلاً امکان گوش دادن به موسیقی وجود ندارد و باید سکوتِ مطلق برقرار باشد. چه اشکالی دارد. اینجا از معجزۀ سکوت استفاده کنید.

همانطور که می بینید انتخابِ آهنگِ مناسب گاهی می تواند به یک چالشِ تبدیل شود. چاره ای نیست کمی باید وقت بگذارید و هنرمندِ موردِ علاقه تان را پیدا کنید. به محض اینکه متوجه شدید چه آهنگی در چه موقعیتی روی عملکرد شما اثرگذار است یعنی راهتان را پیدا کرده اید. تحقیقات علمی فقط در موردِ اثربخشی آهنگ ها نظر می دهند و به شما آهنگ یا هنرمندی را معرفی نمی کنند؛ چون فاکتورهای مختلفی وجود دارد که از فردی تا فرد دیگر متفاوت است و افزون بر این سلایقِ یک شخص در گذر زمان و تحت تاثیرِ عواملِ مختلف می تواند دستخوش تغییر شود. پس عملاً تنها کسی که می تواند آهنگِ مناسب را برای شما پیدا کند خودِ شما هستید.

برای بهبود عملکردتان دست به کار شوید.
هدفون منتظر شماست…

منبع medium
عضویت در خبرنامه تهران ملودی
عضو خبرنامه ما شوید و مطالب و پیشنهادات ویژه ما را در ایمیل خود دریافت کنید.
نگران نباشید! هر زمان مایل باشید می‌توانید عضویت خود را لغو کنید.
ارسال نظر

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.