آنچه برای شروع موزیک پروداکشن نیاز دارید

به فرایند ساخت موسیقی از مرحلهٔ ایده پردازی تا مسترینگ آهنگ، موزیک پروداکشن (Music Production) گفته می شود.

موزیک پروداکشن تمرین خوبی برای افزایش خلاقیت موزیسن هاست.

با امکانات امروز شروع این کار چندان سخت نیست ولی تعدد ابزارها و مفاهیم این حوزه می تواند سردرگمی ایجاد کند. در این مقاله قدم های ابتدایی برای شروع حرفهٔ موزیک پروداکشن را برخواهیم شمرد.

موزیک پروداکشن چیست؟

موزیک پروداکشن، فرایند ساخت و آماده سازی کامل یک آهنگ است. در واقع کل چرخهٔ زندگی یک اثر موسیقی را در بر می گیرد – از ترانه سرایی و آهنگسازی گرفته تا تنظیم، میکس و مستر.

با وجود تعاریف مختلف، هر گرش کار در موزیک پروداکشنِ مدرن یک چیز مشترک دارد: ابزارهای دیجیتال.

به لطف فناوری، موزیک پروداکشن بیش از هر زمان دیگری در دسترس قرار گرفته است.

در حال حاضر با کمترین هزینه در طول تاریخ موسیقی، هر موزیسنی می تواند با امکانات ساده ای، استودیوی خانگی خودش را بسازد و وارد حرفهٔ موزیک پروداکشن شود.

در ادامه اطلاعات لازم برای شروع این کار را توضیح خواهیم داد.

موزیک پرودیوسر چه کار می کند؟

موزیک پرودیوسر بر حسب ژانر موسیقی و نوع گردش کار (Workflow) می تواند نقش های مختلفی داشته باشد.

در ضبط صدای رایج، موزیک پرودیوسر نقشی همانند یک کارگردان فیلم دارد. آن ها دیدگاه خود را به صورت هنرمندانه به موزیسین منتقل می کنند.

در طول جلسهٔ ضبط، موزیک پرودیوسر به عنوان یک هماهنگ کننده عمل می کنند و کمک های لازم را انجام می دهد. همچنین ملاحظات فنی خود را دربارهٔ خروجی کارِ موزیسین ها و آنچه مهندسان صدا انجام می دهند ارائه می دهد.

با این حال، واژهٔ پرودیوسر در ژانرهای دیگر موسیقی معنای وسیع تری دارد.

مثلاً در سبک هیپ هاپ و R&B، پرودیوسر اغلب به ملودی سازی گفته می شود که خواننده یا رپر روی آن می خواند.

در سبک EDM، موزیک پرودیوسر و آرتیست غالباً به جای هم به کار می روند؛ دلیلش این است که اغلب آرتیست های این سبک خودشان کار موزیک پروداکشن را انجام می دهند.

امروزه در بیشتر ژانرهای رایج موسیقی مانند راک، ایندی راک و غیره، هنرمندان خودشان کار موزیک پروداکشن را انجام می دهند.

مهم نیست کدام یک از این نقش ها بیشتر به شما می خورد. همین که از یک DAW برای ساخت آهنگ یا ضبط صدا و موسیقی استفاده می کنید یعنی موزیک پرودیوسر هستید.

با این مقدمه برویم سراغ ملزومات موزیک پروداکشن.

۱. نرم افزارها و تجهیزات لازم برای موزیک پروداکشن

برای تولید موسیقی به چند وسیلهٔ اساسی نیاز دارید.

نگران نباشد. تنظیمات مورد نیاز برای کانفیگ یک استودیوی موزیک پروداکشن، تنوع زیادی دارد. برای شروع این کار، نیازی به صرف هزینه های آنچنان نیست.

شما فقط به چند وسیلهٔ ضروری نیاز دارید. منظورم چیزهایی از قبیل کامپیوتر، DAW و وسیله ای برای شنیدن صداست.

در تهران ملودی، مقالات زیادی با موضوع راه اندازی استودیوی خانگی وجود دارد. تمام چیزی که برای موزیک پروداکشن نیاز دارید، موارد اصلی و پایه در استودیوهای خانگی است.

بعد از راه اندازی استودیوی خانگی، بسته به نیاز خود می توانید آپشن های دیگری را به گردش کار خود اضافه کنید.

بسیاری از پرودیوسرها (۹۰ درصد موسیقی پاپ ایران)، کل یک آهنگ را از صفر تا صد داخل همان DAW می سازند؛ ولی تعداد معدودی هم هستند که در کنار DAW از تجهیزات سخت افزاری استفاده می کنند. سینتی سایزر، درام ماشین، افکت پدال از جمله این تجهیزات است.

۲. ساخت آهنگ در DAW

نرم افزاری که برای تولید موسیقی استفاده می کنید (DAW)، خانهٔ دیجیتال شما برای موزیک پروداکشن است.

در استودیوهای ضبط قدیمی، DAW همان Tape Machine بود که البته کارهای دیگری هم انجام می داد.

نرم افزار DAW محیطی کامل برای تمام مراحل موزیک پروداکشن است.

بسیاری از موزیک پرودیوسرها ترجیح می دهند، ملودی آهنگ را از طریق لوپ ها و کلیپ های داخل DAW در بیاورند (بدون اینکه نیازی به نوازنده داشته باشند).

یکی از مهم ترین نقاط قوت ترانه سرایی (Songwriting) مبتنی بر DAW، ساختارمند کردن قطعات پراکنده آهنگ و چینش آن ها در ارنج نهایی است.

میکس و مستر به کمک DAW و پلاگین ها، هیچوقت اینقدر ساده نبوده است.

DAW الهام بخش شما برای ساخت موسیقی است. اینجا جایی است که تمام اتفاقات لازم برای ایده پردازی، پرورش، ساخت و نهایی کردن آهنگ می افتد.

۳. آهنگسازی و ترانه سرایی

برخی از ترانه سرایان، موزیک پرودیوس می کنند و بعضی از پرودیوسرها ترانه می نویسند. مرز بین این دو مشخص نیست؛ بنابراین دانستن برخی از اصول اولیهٔ ترانه نویسی و آهنگسازی برای موزیک پرودیوسرهای مدرن ضروری است.

موزیک پرودیوسر وقتی اشکالی در کار می بیند ناچار به تصمیم گیری است. این اشکال ممکن است در مرحلهٔ میکس باشد یا تنظیم. مثلاً ممکن است در حین کار با سوالات مختلفی مواجه شوید؛ اینکه آیا تنالیتهٔ آهنگ خوب است یا بد؟ افکت ها چطور؟ ترانه برای این آهنگ خیلی خسته کننده نیست؟ ساختار شروع و پایان آن خوب است؟ در تمام این موارد، ادامهٔ کار منوط به تصمیم گیری شماست و این همانجاست که اطلاعات اولیه از سایر شاخه ها می تواند راهگشا باشد.

۴. طراحی صدا: ساخت صدایی که در سرتان می شنوید

هدفون برای هر استودیوی خانگی مهم است اما میکس با هدفون در طول یک جلسهٔ طولانی می تواند کار خسته کننده ای باشد.

مهندسان صدا، بخش عمدهٔ کارشان را غالباً با مانیتورها می شنوند.

مانیتورهای استودیویی، دستهٔ خاصی از اسپیکرهای مهندسی شدهٔ حرفه ای هستند که صدا را بسیار شفاف، فلت و خنثی پخش می کنند. مانیتورها، صدا را دستکاری نمی کنند و صداقت زیادی در پخش آهنگ دارند.

مانیتورها برخلاف اسپیکرهای معمولی (Consumer Speaker)، صدا را فلت تر یا برای جذبهٔ بیشتر باسی تر نمی کنند. اتفاقاً برعکس، مانیتورهای استودیویی، هر نقصی را در صدا آشکار می کنند؛ بنابراین به راحتی محل بروز مشکل را نشان می دهند. این جزئیات برای کشف مشکلات و شناسایی ضعف های آهنگ ضروری است.

مانیتورهای استودیویی از برندی تا برند دیگر ممکن است تفاوت های ظریفی در صدا داشته باشند. انتخاب یک مانیتور مناسب کاملاً به سلیقهٔ شما برمی گردد. در تهران ملودی مقالات زیادی با موضوع بهترین مانیتورهای استودیویی منتشر شده است. با مطالعهٔ آن ها می توانید اطلاعات خوبی در این باره بگیرید.

۵. سمپل ها، پلاگین ها و میدی: ابزارهای صدای دیجیتال

DAW در رأس اهمیت استودیوی شما قرار دارد؛ ولی اینکه در داخل آن از چه متعلقاتی استفاده کنید اهمیت زیادی دارد و قطعاً تاثیر فراوانی روی گردش کارِ موزیک پروداکشن شما خواهد داشت.

میدی (MIDI)، زبانی است که به کمک آن می توانید موسیقی را به دنیای دیجیتال وارد کنید. وقتی پیانوی شما متصل به DAW، پلاگین هایی مثل سینتی سایزر یا سمپل ها و درام ماشین را کنترل می کنید، وقتی با دکمه های میدی کنترلر، نت ها را به پیانو رول می فرستید، یا وقتی با پدال افکت ها اتومیشن را کنترل می کنید در حال استفاده از این زبان هستید.

پلاگین ها، سازهای مجازی و افکت هایی هستند که تن و بافت آهنگ را در میکس به وجود می آورند.

هر DAW خودش به صورت سرخود، مجموعهٔ وسیعی از پلاگین های دارد؛ با این حال برای رفع بیشتر نیازها، شرکت های دیگری به صورت اختصاصی پلاگین های حرفه ای تری برای مقاصد مختلف ساخته اند که با کمک آن ها می توانید راحت تر آهنگ بسازید؛ مثلاً پلاگین Spitfire Audio Albion One و Epic Orchestral Toms که برای ساخت آهنگ های ارکسترال و حماسی ساخته شده یا پلاگین معروف نکسوس که مجموعهٔ عظیمی از سازهای مجازی و صداها و افکت هاست.

تعداد پلاگین ها و VST ها زیاد است؛ بنابراین جمع کردن موارد دلخواه که با سلیقهٔ شما سازگار باشد زمان می برد؛ ولی بعد از تکمیل شدن جعبه ابزارتان دیگر خیالتان راحت است. هر بار که DAW را نصب می کنید، لیست پلاگین ها را هم نصب و خیلی سریع کارتان را شروع می کنید.

در کنار پلاگین ها و VST ها، سمپل ها نیز نقش مهمی در موزیک پروداکشن دارند. پلاگین هایی مانند نکسوس، ترکیبی از سازها، سمپل ها و افکت ها و … هستند؛ با این حال برخی از پلاگین ها، به صورت اختصاصی، سمپل ارائه می دهند. سمپل می تواند هر چیزی باشد؛ از قطعات کوتاه گیتار و پیانو گرفته تا ملودی های آماده و لوپ های ریتمیک در ژانرهای مختلف.

سمپل ها در هر ژانری از موسیقی کاربرد دارند و الهام بخشی بسیاری از ایده های موزیک پروداکشن هستند.

۶. میکس آهنگ: ترکیب آهنگ ها با یکدیگر

در فرایند ساخت آهنگ، اغلب نیاز پیدا می کنیم صدا را با میکروفون از دنیای بیرون دریافت کنیم.

تعداد بیشماری از انواع میکروفون ها در مدل ها و برندهای مختلف در بازار وجود دارد. برخی از آنها کاربردهای خاصی دارند و ممکن است مناسب کاربری شما نباشند. در داخل سایت مقالات زیادی با موضوع میکروفون های برتر و راهنمای انتخاب میکروفون وجود دارد. با مطالعهٔ این مقالات به راحتی می توانید برای خرید میکروفون مناسب اقدام کنید.

وقتی از میکروفون حرف می زنیم ناخودآگاه اولین چیزی که به ذهنمان می رسد وکال است. معرفی میکروفون مناسب برای وکال کار ساده ای نیست. هر خواننده ای میکروفون ایده آل خودش را دارد؛ ولی برای شروع می توانید بر اساس ژانر و استایل خوانندگی، میکروفون مناسب را انتخاب کنید.

۷. مسترینگ: ایستگاه آخر موزیک پروداکشن

مسترینگ آخرین مرحلهٔ موزیک پروداکشن است. در این مرحله، میکس شما بعد از پولیش نهایی برای عرضه در بازار آماده می شود. هدف مسترینگ، ایجاد توازن المان ها و لاین های موسیقی و یکسان سازی صداها در تمام طول آهنگ است. تنوع فرمت ها و دستگاه های پخش هیچگاه اینقدر زیاد نبوده است. اصلاً مهم نیست، چند میلیون تومان صرف میکس آهنگ کرده اید یا در فلان استودیوی فوق حرفه ای میکس کرده اید. در هر شرایطی، مسترینگِ و کنترل کیفیِ آهنگ ضروری است.

مسترینگ به شما این اطمینان را می دهد که کاربران روی هر دستگاه با هر فرمتی، صدا را آنطور که می خواهید می شنوند. مسترینگ همچنین این اطمینان را می دهد که صدای تمام ترک های یک آلبوم یکدست شنیده می شود. بدون مسترینگ، آهنگ های یک آلبوم می تواند تفاوت کیفی فاحشی با هم داشته باشند و این احساس که تمام ترک ها جزو یک آلبوم یا تم مشترک هستند از بین می رود.