آموزش تعمیر سردستۀ شکستۀ گیتار

سردستۀ گیتار (هد استاک)، به دلیل ساختار ظریفش در اغلب گیتارها به خصوص انواع دست دوم مستعد شکستگی است. در واقع نقطۀ ضعف اصلی گیتار به لحاظ مقاومت فیزیکی سردسته است. این موضوع در گیتارهایی که از چوب ماهون ساخته شده اند بیشتر به چشم می خورد که در محصولات شرکت گیبسون به وفور شاهدش هستیم.

اما ببینیم چرا هد استاک اینقدر ضعیف و شکننده است؟

عوامل متعددی در این موضوع نقش دارند: آرایش طولی الیاف چوب، ضعف به خاطر سوراخ دسترسی تراس راد، تیونرهای سنگین و … . با این حساب تقصیرها را خیلی هم نمی شود گردن چوب ماهون انداخت. عوامل بیان شده از گیتاری تا گیتار دیگر متفاوت است. بنابراین در شرایط یکسان ممکن است سردستۀ گیتاری زودتر از دیگری بشکند و این موضوع به عوامل متعددی که به تعدادی از آن ها اشاره شد ارتباط دارد. نگران نباشید به هر دلیلی اگر اولین بار است که هد استاک شما دچار شکستگی شده، می توانید تعمیرش کنید. البته برگرداندن ظاهر به حالت اول کار آسانی نیست ولی تضمین می کنیم که عملکرد سردسته را به روز اولش بازگردانید.

برویم سروقت تعمیر…

لوازم مورد نیاز

• چسب چوب؛
• گیرۀ G؛
• گیرۀ F؛
• نوار چسب کارتن؛
• چند تکه چوب ضخیم؛
• موچین یا انبرک؛
• دستمال رولی؛
• آب پاش؛
• پیک گیتار؛
• پیچ گوشتی چهارسو؛
• آچار ده میلی متر.

مرحلۀ اول

ابتدا تمام سیم ها و تیونرها را باز کنید تا جلوی دست و پای شما خلوت شود. تیونرها به خاطر وزن سنگین ممکن است در حین خشک شدنِ چسب، سردسته را منحرف کنند. قسمت های جدا شده را جایی امن نگه دارید تا بعداً دوباره متصل کنید. سپس سردسته را با احتیاط از جایی که شکسته کاملاً جدا کنید.

مرحلۀ دوم

در تصویر سردسته با الگوی خاصی شکسته است. شکستگی در هر گیتار ممکن است الگوی متفاوتی داشته باشد. نکتۀ مهم اینجاست که باید سردسته را کاملاً جدا کنید و از نزدیک فیبرهای و شکاف های اضافه را از بین ببرید تا برای مراحل چسب کاری آماده شود.

مرحلۀ سوم

مهم ترین نکته در تعمیر شکستگی هد استاک اطمینان از جوش خوردگیِ درست محل شکستگی است. نباید بینشان شکاف یا شیار هوایی وجود داشته باشد. باریکه های چوب در صورتی که همینطور رها شوند بعداً دردسر خواهند شد. این باریکه ها (که در حدو و اندازۀ تار مو هستند) را با موچین جدا کنید. حواستان باشد به قسمت هایی که دو قسمت شکسته را به هم متصل می کند کاری نداشته باشید. مثلاً این ایده به ذهنتان نرسد که سوهان و سمباده بکشید!

مرحلۀ چهارم

یک تکه چوبِ کوچک روی نوک سردسته قرار داده سپس سردسته را در قسمت شکسته شده قرار دهید. حالا ضربۀ کوچکی به تکه چوب انتهایی هد استاک بزنید. این تکه چوب را برای محافظت از هد استاک قرار داده ایم. اگر همه چیز خوب پیش رفته باشد باید چفت شدن دو قطعه را احساس کنید. دقت کنید برای این کار نیازی به ضربۀ قوی ندارید. اگر کار درست انجام شده باشد با یک تقۀ کوچک جا می افتد.

مرحلۀ پنجم

همانطور که می بینید بدون استفاده از چسب همه چیز خوب به نظر می رسد. این آزمایش را همیشه باید قبل از چسب زدن انجام دهید. چفت شدن بافت های چوب در یکدیگر اهمیتی به مراتب بیشتر از چسب کاری دارد. چسب فقط برای استحکام بیشتر به کار می رود. با انگشت خود اطراف شکستگی را لمس کنید، نباید برجستگی و اختلاف بزرگی وجود داشته باشد. باید همه چیز صاف و طبیعی باشد. البته در حد یک دهم میلی متر برجستگی طبیعی است ولی بیشتر از این مقدار خبر از جا نیفتادن سردسته می دهد.

مرحلۀ ششم

قبل از شروعِ چسب کاری، یکبار دیگر ولی با گیرۀ چوب، اتصال هد استاک را بهبود می دهیم. دو عدد چوب را ترجیحاً ابتدا با نوارچسب باندپیچی کنید (در حد یکی دو دور)، سپس در دو طرف سردسته قرار دهید و نهایتاً با گیره های G و با فشار مناسبی آن ها را تحت فشار قرار دهید. این کار باعث می شود، تا دقیقاً هد استاک در مکان خود مستحکم شود. چوب های قرار گرفته در طرفین سردسته باید اندازۀ مناسبی داشته باشند؛ نه خیلی بزرگ و نه خیلی کوچک.

مرحلۀ هفتم

حالا قسمت حساس کار شروع می شود؛ چسب کاری! اشتباهات این مرحله بازگشت پذیر نیست؛ بنابراین با دقت کارِ خود را انجام دهید. دستمال مرطوب یا دستمالی را با آب پاش نمدار کنید و کنارتان بگذارید تا هر وقت لازم شد قسمت های اضافه چسب را پاک کنید. حالا با احتیاط چسب را به جای شکسته گیتار که سردسته روی آن قرار می گیرد بمالید. این کار را بهتر است با انگشت خود بکنید چون انعطاف و دقت بیشتری دارد. مطمئن شوید که تمام سطح شکسته را چسب مالی کرده اید.

مرحلۀ هشتم

از آنجایی که قبلاً هد استاک را با گیره تحت فشار قرار داده بودیم الان به راحتی جا می خورد. آن را در قسمتی که چسب مالی کرده اید وارد کنید و با اندکی فشار جا بیندازید. چسب های اضافی را با دستمالِ مرطوب پاک کرده و اطمینان یابید که دو قسمت کاملاً به هم متصل شده و هیچ اختلاف لبه ای وجود ندارد.

مرحلۀ نهم

به خاطر داشته باشید که موقع چسب کاری زمان بسیار مهم است. سعی کنید قبل از سفت شدن چسب کارتان را سریعاً تمام کنید. هنگام استفاده از دستمال مرطوب زیاده روی نکنید چون هنوز چسب خودش را نگرفته و با رسیدن بیش از حد رطوبت ممکن است حالت چسبندگی اش از بین برود.

مرحلۀ دهم

دوباره سراغ گیره می رویم. دو قطعه چوب پیشین را طبق مراحل قبل در طرفین هد استاک قرار دهید و گیره های G را محکم کنید. با فشار بیشتر چسب اضافۀ بیشتری از لبه ها خارج خواهد شد. در استفاده از گیره هم زیاده روی نکنید. در حدی گیره ها را محکم کنید که از کناره های شکستگی چسب اضافه خارج شود. فشار بیشتر به معنی استحکام بیشتر نیست و ممکن است نتیجۀ عکس بدهد.

مرحلۀ یازدهم

چسب های اضافه را مجددا با یک دستمال مرطوب (رطوبت کم) پاک کنید. چند دقیقه برای گرفتن چسب چوب کافی نیست؛ برای اطمینان بیشتر باید گیتار را جایی امن و در موقعیتی مناسب قرار دهید. از این موضوع اطمینان حاصل کنید که وزن گیره ها روی قسمت شکسته نباشد. این کار را می توانید با کمک گرفتن از یک گیرۀ F و اتصال آن به یک میله (مطابق تصویر) انجام دهید. در همین وضعیت ۴۸ ساعت گیتار را به حال خود رها کنید.

مرحلۀ دوازدهم

بعد از ۴۸ ساعت می توانید گیره ها را باز کنید. با یک پیک گیتار، قسمت های پوسته پوسته شده چسب را از روی سردسته پاک کنید. اکنون گیتار شما آمادۀ نواختن است.