راهنمای جامع ضبط گیتار الکتریک
یکی از بزرگترین اصول ضبط صدای گیتار این است که سلیقه ی درستی در صدای گیتار داشته باشید. با این حال بسیاری از صدابرداران و گیتاریست ها برای ضبط صدای گیتار از همین متودهایی استفاده می کنند که در این مقاله به آن ها اشاره خواهیم کرد.
پشت هر صدای خوبی یک گوش خوب وجود دارد. ابزارهایی مانند میکروفن و امپلی فایرها می توانند به شما کمک کنند که صدای مدنظرتان را شکل دهید، اما اگر شما سلیقه ی درستی را در خود پرورش نداده باشید از کجا می خواهید بدانید که صدا را به چه حالتی باید برسانید؟
گرفتن صدای خوب از گیتار تنها به قراردهی میکروفن در یک موقعیت مناسب خلاصه نمی شود، بلکه مجموعه ای از عوامل مختلف روی آن تاثیرگذار هستند.
گوش دادن به موسیقی
شما باید توانایی شنیداری قدرتمندی را در خود پرورش دهید. ما نمی گوییم و به هیچ وجه پیشنهاد نمی کنیم که سعی کنید شبیه موزیسین های دیگر صدا بدهید؛ با این حال اگر قرار است ژانر مشخصی را کار کنید بهتر است بدانید این ژانر چگونه و با چه المان هایی ساخته می شود.
SideChain کردن ریورب اتاق
برای ایجاد چنین چیزی شما می توانید صدای ریورب اتاق را بر حسب صدای درامز SideChain کنید. زمانی که درامز به صدا در می آید شما کمتر صدای ریورب گیتار را خواهید شنید. زمانی که صدای درامز قطع می شود، صدای ریورب گیتار بیشتر شنیده می شود.
لازم نیست این کار را حتما با استفاده از یک پلاگین ریورب انجام دهید. می توانید در استودیو از یک میکروفن مختص به ضبط صدای محیط استفاده کنید و صدای این میکروفن را SideChain کنید.
توجه داشته باشید استایل های مختلف موسیقی نیاز به استایل های متفاوتی در ضبط صداها دارند. روشی که انتخاب می کنید باید بر اساس جلسه ی ضبط و نوع موسیقی انتخاب شود.
رمزگشایی صداهای گیتار
شما باید المان های دیگری که صدای گیتار را می سازند را هم در نظر داشته باشید. در هر تکنیک ضبطی که استفاده کنید با متغیرهای زیادی مواجه خواهید شد.
برای مثال خیلی از مردم فکر می کنند Andy Summers در بسیاری از آهنگ های گروه Police از افکت chorus استفاده کرده در حالی که او در این آهنگ ها از یک Electro Harmonix Electric Mistress Flanger استفاده کرده است.
بله یک flanger! این افکت علاوه بر صدایی که با آن شناخته می شود قادر به تولید افکتی مانند chorus نیز هست. اگرچه که یک flanger می تواند کاراکتری مانند افکت chorus ایجاد کند اما این دو دقیقا یکی نیستند. هرکدام از آن ها کاراکتری متفاوت از یکدیگر دارند و شما باید هر دوی آن ها را امتحان کنید تا متوجه این تفاوت بشوید.
صدایی که شما از گیتار دریافت می کنید نتیجه ی مجموعه ای از متغیرهاست. این طرز تفکری ست که باید از آن پیروی کنید و به خاطر داشته باشید که تغییرات و تنظیمات جزئی می توانند تفاوت زیادی را ایجاد کنند.
امپلی فایرها
اجازه بدهید برای چند لحظه از گروه بیتلز صحبت کنیم. علاوه بر این که گیتارهای آن ها در طول فعالیتشان تغییر کرد، امپلی فایرهایی که استفاده می کردند هم عوض شدند.
در اوایل دهه ی ۶۰ این گروه از گیتارهای Gretsch و Rickenbacker در کنار امپلی فایرهای VOX استفاده می کردند. اما با جلو رفتن حرفه شان از گیتارهایی مانند Fender Stratocaster و Gibson SG استفاده کردند. در دوره ای که آهنگ Let It Be را ساختند، از امپ های دیگری هم استفاده می کردند. در کلیپ آهنگ Let It Be می توانید ببینید که ریورب های Silverface Twin هم استفاده شده است.
پس گفتن جمله ای مانند “صدای گیتار گروه بیتلز” صحیح نیست. باید ببینید کدام تُن صدا مدنظرتان هست؟ تُن صدایی که در آهنگ Taxman وجود داشت یا صدای گیتاری که در آهنگ “I Saw Her Standing There بود؟
برای این که بتوانید روی گیتارتان به این صداها دست پیدا کنید نیاز است آنالیز دقیقی انجام دهید. در بعضی از وبسایت ها اطلاعاتی درباره ی این که هر گروه در هر آهنگی از چه لوازمی استفاده کرده وجود دارد. مثلا در رابطه با دیوید گیلمور و تُن صداهایی که با گیتارش تولید کرده اطلاعات دقیقی وجود دارد. وبسایت Gilmourish.com نه تنها لوازمی که دیوید گیلمور در هر بازه ی زمانی استفاده کرده است را معرفی می کند بلکه تنظیماتی که گیلمور روی هر کدام از تجهیزات انجام میداده را نیز با مخاطب به اشتراک می گذارد.
تکنیک ضبط صدای گیتار
روی کاغذ شما می توانید همان گیتار، پدال و آمپلی فایری که جیمی هندریکس استفاده می کرده است را داشته باشید، اما گیتارتان هرگز همان صدای جیمی هندریکس را نخواهد داشت. دلیل آن را می توان در میکروفن ریبونی که او استفاده می کرده، فاصله ی میکروفن از امپ، کمپرسور تیوب و اکولایزری که استفاده شده یافت. تمام این عوامل با هم ترکیب شده اند تا آن صدای باشکوه ایجاد شود.
برای جلسه ی ضبط کدام گیتار را باید انتخاب کرد
برای به دست آوردن یک تُن صدای فوق العاده از گیتار باید از همان ابتدا همه چیز درست باشد. اولین المانی که در سیگنال صوتی شما وجود دارد خود گیتار است.
همه ی گیتارها مانند هم صدا نمی دهند. اگر گیتار اشتباهی را انتخاب کنید ممکن است بعدا با مشکلاتی مواجه شوید که به راحتی قابل حل نیستند.
گیتارهای Fender و Gibson کاملا متفاوت از یکدیگر هستند. هرکدام از آن ها کاراکتر بخصوص خودشان را دارند.
در رابطه با این که از کدام گیتار برای جلسه ی ضبط استفاده می کنید خوب فکر کنید. ببینید کاراکتر صوتی آن چگونه است؟ مثلا برای بعضی جلسات شاید لازم باشد از گیتار Gibson ES-335 به دلیل قابلیت ترکیب دو پیکاپ هامباکر استفاده کنید. در این سناریو قطعا نمی توانید چنین کاری را با یک گیتار سینگل کویل انجام دهید.
برای ضبط گیتار از چه کابلی باید استفاده شود؟
این که آیا کابل گیتار روی صدای آن تاثیر می گذارد یا نه، برای سال ها موضوع بحث موزیسین ها بوده است. آزمایش هایی که انجام شده نشان می دهند که کابل قطعا تاثیر مستقیمی روی تُن صدای گیتار دارد. یکی از مهمترین عوامل تاثیر گذار، طول کابل است. یک کابل شش متری نسبت به یک کابل سه متری صدای متفاوتی خواهد داشت حتی اگر برند و مدل آن ها یکی باشد.
اما حقیقتا موضوع فراتر از این حرفاست. کابل های با اندازه های مشابه از برندهای مختلف صدای به شدت متفاوتی از هم دارند. بعضی از کابل ها صدای گیتار شما را روشن تر یا کدرتر می کنند. این که کدام کابل را انتخاب کنید کاملا به سلیقه ی شما بستگی دارد. کابلی که برای پدال بورد استفاده می کنید را هم فراموش نکنید چرا که تاثیر بسیار زیادی روی تُن صدای گیتار دارد.
استفاده از پدال بورد در جلسه ی ضبط
چیزی که بین گیتاریست های جوان رایج شده این است که کاملا به پدال ها برای شکل دادن تُن صدا تکیه می کنند. توصیه می شود به پدال ها به عنوان یک همراهی کننده ی تُن صدا نگاه کنید تا این که به عنوان چیزی که پایه و اساس تُن صدای گیتار را تشکیل می دهد.
شاید بپرسید چه فرقی می کند؟ گیتاریست های زیادی وجود دارند که حتی تُن امپلی فایر گیتار را پیش از اتصال به پدال بورد چک نمی کنند. امپلی فایر گیتار نقش مهمی در ساخت یک تُن صدای خوب دارد. قبل از این که تنظیمات پدال را انجام دهید، امپلی فایرهای مختلف و تنظیمات مختلف آن ها را امتحان کنید. وقتی امپلی فایر مناسب را پیدا کردید می توانید پدال ها را هم اضافه کنید تا تُن صدا را کامل کنند. خوب است مشخصات و ویژگی های تمام امپلی فایرهایی که دارید را به خوبی بدانید. شما باید به خوبی بدانید که هر کدام از این امپلی فایرها در ترکیب با هر گیتاری چطور صدا می دهند.
انتخاب میکروفن
ترکیب های زیادی از میکروفن ها مناسب امپ گیتار هستند. میکروفن هایی مانند Shure SM57، AEA A840 Sennheiser 421، Neumann U67 و Sennheiser E906 چند نمونه از این میکروفن ها هستند.
هر سه خانواده ی میکروفن ها، یعنی داینامیک، کاندنسر و ریبون قابلیت استفاده برای گیتار الکتریک را دارند. هرکدام از این میکروفن ها کاراکتر کاملا منحصر به فردی دارند و علاوه بر کاراکترشان، الگوی پیکاپ آن ها نیز متفاوت از یکدیگر است. بعضی از میکروفن ها بسیار جهت دار هستند و بعضی دیگر از میکروفن ها صدای بیشتری را از پشت (figure8) یا اطراف (چند جهته) دریافت می کنند.
بیشتر میکروفن های ریبون دارای الگوی پیکاپ figure8 هستند. میکروفن های مختلفی هستند که توسط صدابرداران مطرح مورد استفاده قرار گرفته اند اما شما نباید تمرکزتان را معطوف این قضیه کنید. میکروفنی که برای آن ها جواب داده لزوما برای نیاز شما مناسب نخواهد بود.
در این جا هم باید صدای ابزاری که استفاده می کنید را به خوبی بشناسید. باید بدانید فلان گیتار که به فلان امپلی فایر متصل شده با کدام میکروفن ترکیب بهتری می سازد و برای این ترکیب بهتر است از چه پری امپی استفاده شود.
مثلا میکروفن Shure SM57 صدای پرانرژی تر و قدرتمندتری دارد و یک میکروفن کاندنسر مانند U87 بیشترین میزان جزئیات و شفافیت را در اختیارتان می گذارد.
بد نیست که برای ضبط امپلی فایر گیتار چند میکروفن مختلف داشته باشید. در بعضی مواقع می توانید این میکروفن ها را به صورت ترکیبی هم استفاده کنید.
برای کابینت گیتار از چند میکروفن استفاده کنیم؟
اگر بخواهید از میکروفن های زیادی برای ضبط استفاده کنید، با مشکلات phase مواجه خواهید شد. قبل از این که میکروفن دوم را بخواهید اضافه کنید مهم است که مطمئن شوید تُن صدای پایه ی شما در حالت مطلوبی قرار دارد. میکروفن دوم صدای میکروفن اول را جذاب تر خواهد کرد و باعث ایجاد صدای چند بعدی تری خواهد شد. اما باید توجه داشته باشید که میکروفن دوم قرار نیست معجزه کند و صدای بد امپلی فایر را به یک صدای خوب تغییر دهد. تبدیل کردن یک تُن صدای بد به یک صدای خوب بستگی به چند عامل مربوط به هم دارد و کمتر پیش می آید که تنها یکی از این عوامل بتواند تغییر قابل توجهی را ایجاد کند. اینجاست که شما باید به کل زنجیره ی سیگنال توجه داشته باشید.
جاگذاری میکروفن
پیش از استفاده از میکروفن شما باید نکاتی را راجع به اسپیکرهای امپ بدانید. صدای اسپیکرها در مرکز، روشن ترین حالت را دارد. هرچه از مرکز دورتر شوید صدا تیره تر می شود. شما باید زمان زیادی را صرف آزمون و خطا در جایگذاری درست میکروفن بکنید، چرا که حتی جابجایی های کوچک می تواند تغییرات بزرگی را ایجاد کند. این هم یک دلیل دیگر بر این است که کارتان را با تنها یک میکروفن آغاز کنید.
وقتی پوزیشن درستی برای میکروفن پیدا کردید وقت آن می رسد که ببینید آیا اضافه کردن یک میکروفن دیگر صدا را کامل تر می کند یا نه. مثلا ترکیب یک میکروفن ریبون با SM57 بسیار خوب جواب می دهد چون یک میکروف کمبود دیگری را جبران می کند.
هربار که میکروفن جدیدی را اضافه می کنید باید نگران مشکلات phase هم باشید. در این حالت صدا در زمان های متفاوتی به هر میکروفن می رسد که این زمان کوتاه به فاصله ی هر میکروفن از اسپیکر بستگی دارد. اگر چند میکروفن out of phase داشته باشید، صدایی که از آن ها می گیرد ضعیف تر از حالتی خواهد بود که تنها از یک میکروفن استفاده کرده باشید. وقتی میکروفن جدیدی اضافه می کنید، با سوییچ phase که روی میکروفن قرار گرفته آزمون و خطا کنید و ببینید کیفیت صدا بهتر می شود یا نه. همچنین عوض کردن مکان میکروفن دوم حتی به مقدار خیلی کم هم می تواند تغییرات زیادی را در phase ایجاد کند.
انتخاب پری امپ برای ضبط گیتار الکتریک
پری امپ های زیادی هستند که برای امپ گیتار الکتریک خوب جواب می دهند. مثلا پری امپ های API فوق العاده هستند و گیتارهای آلبوم Appetite for Destruction از گروه Guns and Roses نیز با همین پری امپ ها ضبط شده است. پری امپ ها و چنل استریپ های Helios هم برای امپ گیتار فوق العاده هستند. این پری امپ ها هم در کارهای گروه هایی مانند Rolling Stones و Led Zeppelin بسیار استفاده شده اند. در آخر شما باید ببینید کدام پری امپ صدایی که مدنظرتان هست را به شما ارائه می دهد.
استفاده از پدال در جلسه ی ضبط
یکی از اشتباهات رایجی که بسیاری از گیتاریست ها در استفاده از پدال مرتکب می شوند gain staging است. اول از همه این که level یا شدت سیگنالی که شما به امپلی فایر وارد می کنید روی تُن صدا تاثیر می گذارد. وقتی قرار است در زنجیره ی سیگنال، دستگاهی را اضافه کنید باید حواستان به این موضوع باشد چرا که هر دستگاهی می تواند gain staging را تغییر دهد.
یکی از اشتباهاتی که گیتاریست ها مرتکب می شوند این است که سیگنال بسیار کمی را از پدال دیستورشن یا overdrive به امپ می فرستند. بخشی از این موضوع به سبب این تصوری است که هنگام روشن کردن پدال گِین اتفاق می افتد. در ابتدا به نظر می رسد صدای سیگنال شما نسبت به زمانی که clean بوده بلندتر شده است، اما بیشتر مواقع این درست نیست چون سیگنال شما فقط بیشتر کمپرس شده و صدای آن بلندتر نشده است.
امپلی فایر بر اساس مقدار سیگنالی که دریافت می کند واکنش نشان می دهد. کم پیش می آید که سیگنال کمی از پدال بورد به امپلی فایر برسد و صدای آن بهتر شود.
اجرا
تجهیزات شما نمی توانند نواقص اجرایتان را برطرف کنند. یک گیتاریست خوب می تواند کاری کند که تجهیزات متوسط فوق العاده صدا بدهند و یک گیتاریست بی کیفیت باعث می شود تجهیزات حرفه ای هم بد صدا بدهند. تجهیزات کار را آسان تر می کنند. نوازنده ها و صدابردارها با تجهیزات ارزان قیمت باید زیاد سر و کله بزنند. به همین خاطر باید از تجهیزات خوب استفاده کرد، اما این تجهیزات خوب نمی توانند تکنیک بد نوازندگی را بپوشانند. تُن صدا کاملا وابسته به تکنیک نوازندگی است. وقتی یک نفر می گوید تُن صدایی شبیه به Jimmy Page می خواهد قرار نیست تنها با استفاده از یک گیتار Les Paul که به Tonebender MKII و Marshall Plexi متصل شده چنین اتفاقی بیفتد. متودها و تکنیک های نوازندگی مشخصی برای دریافت چنین صدایی باید به کار گرفته شود. البته در این بحث باید حواستان باشد که از تقلید صرف دوری کنید.
