راهنمای جامع وکال پروداکشن

به موفقیت رسیدن یک ترک موسیقی بستگی زیادی به اجرای وکال آن دارد و رسیدن به یک اجرای بی نقص به مهندس صدا مربوط نسیت، بلکه به روانشناسی ارتباط دارد. در این مقاله تکنیک هایی را به شما معرفی خواهیم کرد که برای گرفتن بهترین اجرای وکال به شما کمک خواهد کرد.

۱- اعتماد به نفس را در وکالیست به وجود بیاورید

بخش زیادی از کیفیت اجرای وکال به اعتماد به نفس خواننده بستگی دارد.
انرژی اتاق برای بعضی از خواننده ها بسیار مهم است. در این حالت خوب است در حین ضبط تعدادی افراد در استودیو حضور داشته باشند تا به خواننده فیدبک بدهند و برای خواننده اتمسفری ایجاد کنند که او حس کند در حال انجام یک اجرای زنده است.
با این حال بیشتر وکالیست ها نمی خواهند در حال ضبط حس این را داشته باشند که کسی آن ها را زیر نظر دارد. ما وقتی داخل ماشین یا در حمام آواز می خوانیم اعتماد به نفس داریم چون می دانیم کسی آن دور و بر نیست که اشکالات ما را بشنود و در این حالت چون ترسی از بد اجرا کردن نداریم، قادر هستیم اجرای بهتری داشته باشیم. متاسفانه نمی شود چنین حالتی را در استودیو شبیه سازی کرد، چون نیاز است علاوه بر خواننده حداقل صدابردار نیز در حین ضبط حضور داشته باشد. ترفندی که شما باید به کار بگیرید این است که سعی کنید یخ خواننده را آب کنید. یک ترک موسیقی را که خواننده ی شما از خواندن آن لذت می برد انتخاب کنید و آن ترک را همراه او بخوانید. این همخوانی را تا جایی ادامه دهید که خواننده ریلکس شود و احساس راحتی کند، سپس کم کم شما از همخوانی کردن با او دست بکشید. مثلا یک خط از آهنگ را با او بخوانید و اجازه بدهید خط بعدی را خودش به تنهایی بخواند، بعد دوباره با او همخوانی کنید و سپس دوباره کنار بکشید. تقریبا همان شکلی که به یک بچه دوچرخه سواری یاد می دهند عمل کنید، شما اول دوچرخه ی او را نگه می دارید تا جایی که او خوب پدال بزند، سپس رهایش می کنید.

۲- تمرکز وکالیست را حفظ کنید

وقتی در حال ضبط چیزی هستیم، شرایط می تواند خیلی سریع پیچیده و استرس زا شود. قطعا در طول ضبط اشتباهاتی به وجود می آید که باعث مضطرب شدن وکالیست می شود و در نتیجه وکالیست عوض این که بتواند خودش باشد، مدام دلهره دارد که خوب بخواند و اشتباه نکند.
در این حالت شوخ طبعی شما ابزار بسیار مهمی برای غلبه بر این شرایط است (حتی اگر موزیکی که ضبط می کنید غمگین باشد). شوخی کردن باعث می شود نگذارید جو سنگین شود و شما با این کار به خواننده یادآوری می کنید که لازم نیست نگران چیزی باشد. شما باید به خواننده این آزادی را بدهید که حس کند هیچ ایرادی ندارد اگر اشتباه کند. البته این به آن معنی نیست که در حین ضبط مدام شوخی کنید. این شوخی ها را برای وقتی نگه دارید که حس می کنید خواننده ی شما دارد از اجرایش ناامید می شود.

۳- همراه شدن با معنای ترانه

کوک خواندن، نوع بیان کلمات یا ریتم، مهمترین نشانه های یک اجرای وکال بی نقص نیستند. مهمترین فاکتور این است که شنونده داستانی که خواننده دارد بیان می کند را باور کند. تفاوت بین یک دمو و یک قطعه ی موسیقی حرفه ای در این است که شنونده جذب داستان آن قطعه شود. اگر فکر می کنید خواننده خودش را در حس موزیک رها نکرده، از او بخواهید راجع به معنی ترانه ای که می خواند با شما صحبت کند. این کار باعث می شود تمرکز خواننده به سمت حس و تصویری که ترانه ی کار ارائه می دهد برود، بدون این که خودشان از این قضیه خبر داشته باشند.
راه دیگر برای این کار این است که از خواننده بخواهید به شما بگوید اگر قرار باشد برای آن قطعه یک موزیک ویدیو بسازد، این ویدیو چطور خواهد بود. این کار باعث می شود خواننده از تخیلش استفاده کند و بهتر خودش را با حال و هوای ترانه همراه کند.

۴- اجازه دهید وکالیست از خلاقیتش استفاده کند

یکی از اشکالاتی که در صدابرداران کم تجربه دیده می شود این است که زیاد حرف می زنند. اگر شما زیادی روی اجرای خواننده نظر بدهید، باعث می شود خواننده به جای این که با حس ترانه پیش برود، بیش از حد روی مکانیزم خواندنش تمرکز کند. شما باید اجازه بدهید خواننده به حس ترانه برسد و این که مدام او را متوقف کنید و ایرادات کارش را گوشزد کنید مانع از انجام آن می شود.
همه ی ما می خواهیم حس کنیم که بخش مهمی از پروسه ی تولید موزیک هستیم و همیشه این وسوسه وجود دارد که در کار وکالیست مداخله کنیم و بخواهیم او را به مسیری که مد نظرمان است هدایت کنیم. با این حال مفیدترین کاری که شما به عنوان صدابردار می توانید انجام دهید این است که به خواننده اجازه دهید کارش را انجام دهد.

۵- ضبط بعضی از پارت ها را آنقدر تکرار کنید تا نتیجه ی دلخواه بگیرید

قرار نیست تمام پارت های وکال با یک بار ضبط شدن تمام شوند. گاهی اوقات لازم است به وکالیست اجازه دهید یک پارت را چندین بار بخواند و سپس شما بهترین برداشت را انتخاب و استفاده کنید.

۶- وکالیست باید مکانیزم وکالش را بشناسد

این که وکالیست شما بداند چطور باید آواز بخواند کمک زیادی به کار خواهد کرد. اگر وکالیست شما وکالیست قدرتمندی نباشد، حتی اگر تمام تکنیک های دنیا را هم برای ضبط وکال او به کار ببرید نتیجه ای نخواهد داشت. یک وکالیست اگر واقعا می خواهد نتیجه ی خوبی از کارش بگیرید لازم است چند جلسه ی آموزشی وکال شرکت کند و ببیند استادان وکال در رابطه با این که او چطور باید از صدایش استفاده کند به او چه می گویند و سپس آن نکته ها را در استودیو به کار بگیرد. شاید این کار چیز اضافه ای به نظر برسد اما امتحان کردن تمام راه های ممکن برای هرچه بهتر شدن اجرا، چیزیست که تفاوت بین یک وکالیست خوب و یک وکالیست عالی را رقم می زند.
برای شناختن مکانیزم وکال به چند نکته برای وکالیست ها اشاره می کنیم:

الف) گرم کردن صدا:

سعی کنید درجات گام های مختلف را با حروف صدادار و بی صدای مختلف بخوانید، این کار باعث می شود اگر در وکال شما گرفتگی وجود دارد برطرف شود. دهانتان را تا جایی که می توانید باز کنید و حرف “آآآآآ” را تکرار کنید؛ این کار باعث باز شدن سینه و دیافراگم می شود. انجام حرکات کششی، مثل حرکاتی که پیش از ورزش کردن انجام می شود، به شما کمک می کند تا گردن و شانه هایتان را ریلکس کنید.

ب) محل قرارگیری وکال

بخش زیادی از تونالیته ی صدا بستگی به محل قرارگیری وکال دارد. برای مثال وکال بسیاری از آهنگ های دهه ی ۱۹۸۰ که وکال خواننده حالت خمیازه مانندی دارد (کارهای گروه Tears for Fears را چک کنید) را در نظر بگیرید. این حالت وقتی اتفاق می افتد که صدا پشت فک قرار می گیرد. گذشته از این که این استایل آواز خواندن قدیمی شده است، نگه داشتن کوک ملودی در این حالت هم سخت تر است.
وقتی صدا روبروی صورت قرار می گیرد، کوک خواندن راحت تر می شود، صدا روشن تر می شود و کاراکتر صدای منحصر به فرد خواننده بهتر شنیده می شود. خواندن در این حالت نیاز به رزونانس پیدا کردن کل دهان و داخل بینی است که صدای حجیم تری را می سازد. اگر یک وکالیست در جلو قرار دادن صدایش مشکل داشته باشد، انجام این چند نکته می تواند به او کمک کند:
بینی خود را بگیرید و سعی کنید حرف ” ممممم ” را با دهان بسته بخوانید تا جایی که حس کنید بینی شما پر از هوا شده است. اگر هم صدای وکالیست خیلی تو دماغی باشد، باید بینی را رها کند، با دهان بسته حرف “ممم” را ادا کند و سعی کند دندان هایش را به ارتعاش بیاندازد.

ج) حرکات صورت

حرکات دهان می تواند نقش تعیین کننده ای در اجرای وکال شما داشته باشد. خیلی ها توصیه می کنند برای کوک خواندن حالت لبخند به خود بگیرید اما انجام چنین کاری کیفیت صدا را محدود می کند. بهتر است به جای این کار سعی کنید کوک خواندن را با تمرین زیاد یاد بگیرید.
معمولا اجراهای وکالی که خیلی پُر و حجیم هستند زمانی اتفاق می افتند که حرکات دهان کمی اغراق شده است. اگر وکالیستی با انجام این کار مشکل دارد، به جای این کار می تواند تنها آواهایی مانند ” آ، اِ، آه، اوه، اووو، اِه، آی” را اغراق کند. کار دیگری که می تواند موثر باشد تمرین لیپ تریل است با انجام این کار عضلات دهان شل خواهد شد.

د)موقعیت بدن

طرز نشستن یا ایستادن وکالیست بسیار مهم است. بالا دادن شانه یا کشیدن گردن باعث می شود ارتباط صدا با سینه قطع شود، اما اگر گردن و شانه ها حالت ریلکس و طبیعی داشته باشند، دیافراگم شما حرکات کاملی خواهد داشت. راست و کشیده ایستادن، به بالا نگاه کردن و بالا بردن ابرو کارهایی طبیعی و غریزی هستند که هنگام ادای نت های بالا اتفاق می افتند، اما راحت تر می شود نت های بالا را ادا کرد اگر به جای این کارها زانوها را خم کنید و حالت اسکات در ورزش بدنسازی بگیرید. علاوه بر این موارد، حرکت داشتن وکالیست بر اساس موسیقی هم می تواند مفید باشد، حالا این حرکت چه تکان دادن دست ها باشد یا رقص و یا هر حرکت دیگری. هرچیزی که باعث ارتباط فیزیکی شما با موسیقی شود به برقرای ارتباط حسی بهتر شما با موسیقی کمک خواهد کرد.

۷- میکس هدفون مناسبی درست کنید

میکسی که وکالیست در حین ضبط از طریق هدفون به آن گوش می دهد بسیار مهم است. در این میکس بهتر است صدای اینسترومنت ها بیشتر از وکال باشد. همچنین خوب است کاری کنید که وکالیست صدایش را با افکت هایی مانند ریورب، دیلی، اکولایزر، کمپرسور و Auto-Tune بشنود؛ هرچه وکالیست بیشتر حس کند که صدایش به نسخه ی نهایی نزدیک تر است، پرفورمنس بهتری را از خود ارائه خواهد داد.

۸- میکروفن هایتان را بشناسید

یکی از موضوعات مهم در پروداکشن وکال این است که بدانید صداها و میکروفن ها چه کنشی با یکدیگر دارند. با این که می شود با استفاده از اکولایزر صدای وکال را تنظیم کرد، اما حالت ایده آل تر آن است که برای وکال مورد نظرتان میکروفنی پیدا کنید که پس از ضبط نیازی به استفاده از اکولایزر نباشد، یا حداقل صدای ضبط شده نیاز به تنظیمات کمی داشته باشد.
یک راه ساده برای انجام چنین کاری این است که مجموعه میکروفن هایی که دارید را بر اساس گرم ترین صدا تا روشن ترین صدا دسته بندی کنید. میکروفن های ریبونی مانند Coles 4038، RE20 و Neumann U47 صدای کاملا گرمی دارند. میکروفن هایی مانند Telefunken 251 کاراکتر صدایی در میانه های این طیف دارند و میکروفن هایی مانند Neumann U67 و U87 صدای کمی روشن تر و فرکانس های میانی برجسته تری دارند. در انتها هم میکروفن هایی مانند Neumann M149، Sony C-800G صدای بسیار روشنی را به شما ارائه می دهند.
وقتی از تونالیته ی میکروفن آگاه شدید، می توانید آن را با تونالیته ی وکال هماهنگ کنید: شما این انتخاب تونالیته را باید به صورت برعکس انجام دهید. برای مثال وکالیستی را در نظر بگیرید که صدای بسیار روشنی دارد و فرکانس های میانی وکال او برجسته است. اگر برای ضبط وکال او از میکروفن هایی مانند C800G یا Neumann M149 استفاده کنید که صدای بسیار روشنی دارند، ضبط شما صدای هارش و ناملایمی خواهد داشت. صدای این خواننده بهتر با میکروفن هایی که صدای گرمی دارند همراه می شود.
انتخاب پری امپ هم روی این موضوع تاثیر گذار است، اما تاثیر آن کمتر از انتخاب میکروفن خواهد بود. پری امپ ها را باید بر اساس “پری امپ هایی با صدای clean” تا “پری امپ هایی با صدای “saturation”) saturated به معنای دیستورشن خفیف) دسته بندی کنید و سپس همان شیوه ای که در انتخاب میکروفن ها به کار گرفته اید را برای پری امپ هم استفاده کنید. اگر وکالیست شما صدای خیلی نرم و لطیفی دارد شما می توانید از یک پری امپ Neve style استفاده کنید.
بعضی وقت ها لازم است با همان تجهیزاتی که دارید کارتان را راه بیاندازید. اگر میکروفن شما کاملا مناسب صدای وکالیست تان نیست و انتخاب دیگری هم برایتان مهیا نیست، می توانید با تکنیک های جاگذاری میکروفن و تنظیمات گِین پری امپ تا حدودی بر این مشکل غلبه کنید.

پس از ضبط…

وقتی وکالیست استودیو را ترک می کند تازه کار شما شروع می شود. برای هرچه بهتر صدا دادن وکال شما باید ادیت هایی را انجام دهید.
درست کردن زمان بندی ها بخش مهمی از این ادیت ها هستند. گاهی اوقات بعضی سیلاب ها کمی جلوتر یا عقب تر از بیت افتاده است که در صورت نیاز باید آن ها را اصلاح کنید. همچنین مطمئن شوید که بک وکال ها با لید وکال هماهنگ باشند.
مورد دیگری که باید به آن توجه کنید amplitude envelope کلمات و عبارات است. مثلا تاکید روی کادانس های یک عبارت باعث می شود شنونده ترانه را بهتر به خاطر بسپارد. البته وکالیست ها به طور غریزی این کار را انجام می دهند ولی بد نیست شما هم حواستان به این موضوع باشد و اگر دیدید جایی نیاز به تغییر داشت، ویرایش مربوطه را انجام دهید.
همچنین به ابتدا و دنباله ی کلمات توجه کنید. ابتدای کلمات چیزیست که باعث می شود شنونده وکال را تشخیص دهد و آن را درک کند. دنباله ی کلمات جاییست که جزئیات صدا در آن ظاهر می شود. اگر شروع ادای یک کلمه به حد کافی قدرت نداشته باشد یا دنباله ی آن به اندازه ی کافی بلند نباشد شما باید دست به کار شوید و آن را ادیت کنید. معمولا اگر این کار را به صورت دستی انجام دهید نتیجه ی بهتری از کمپرسورها خواهید گرفت.
یکی دیگر از ادیت هایی که باید انجام دهید حذف کردن صداهای ناهنجار مانند کلیک ها، کلیپ ها و رزونانس هاست. این موارد را هم بهتر است به صورت دستی ادیت کنید. برطرف کردن clipping در صدا بسیار دشوار است و شما تا حد ممکن باید سعی کنید در مرحله ی ضبط جلوی پیدایش آن را بگیرید. در غیر اینصورت می توانید از پلاگینی مانند iZotope RX استفاده کنید که عملکرد فوق العاده ای در این موارد دارد. برای حذف رزونانس ها هم باید با استفاده از چند notch filter رزونانس های ناهنجار را حذف کنید.

حرف آخر

هرچیزی که در این مقاله به آن اشاره کردیم یک نوع ابزار است و در صورت نیاز باید بتوانید از آن ها استفاده کنید. این که بدانید چه موقع از این ابزارها باید استفاده شود یک هنر است و بخش بزرگی از این هنر آن است که بدانید چه موقعی “نباید” از این ابزارها استفاده کرد.