۱۰ نکته مهم برای بهبود اکوستیک اتاق

تجهیزات موسیقی تنها زمانی ارزش خرید دارند که بتوانید در یک اتاق مناسب از آن ها استفاده کنید. شما به اتاق ایزوله و ساکتی نیاز دارید تا بتوانید صدا را به درستی بشنوید یا ضبط کنید. جز این هر تلاشی کنید، بهره برداری کامل نیست. در این مطلب ۱۰ ترفند مفید برای بهبود آکوستیک اتاق معرفی خواهیم کرد.

۱- انتخاب اتاق مناسب

اتاق آکوستیک مناسب فاقد دیوارهای انعکاسی و اجسامی است که صدا را پراکنده می کنند. دیوارها و سقف اتاق ها شیب دار است. این فاکتورها از انعکاس و برخورد صدا با یکدیگر جلوگیری کرده و تجربۀ بی نظیری از شنیدن صدا به ارمغان خواهد آورد. ولی همه می دانیم که چنین شرایطی تنها در حالت ایده آل متصور است. در دنیای واقعی اغلب اتاق های آکوستیک لااقل از یک دیوار مستطیلی و صاف تشکیل شده که مناسب ضبط نیست. با این حال داشتن یک اتاق مناسب (هرچند غیر ایده آل)، بهتر از نوازندگی در یک اتاق معمولی است.

۲- انجام چند کار ساده و مقدماتی

ترفندهای زیادی برای بهبود اکوستیک اتاق وجود دارد. ولی پیش از هرکاری ابتدا باید در اتاق خود از مواد جاذب صدا استفاده کنید تا انعکاس را به حداقل برسانید. چند مبل در دیوار پشت سرِ شنونده قرار دهید. قفسۀ کتاب ها را پر از کتاب کرده و جلوی پنجره های بزرگ را بپوشانید. برای عایق کاری صوتی دیوارها از پنل های آکوستیکی پخش صدا که قیمت ارزانی دارند استفاده کنید. کارتن تخم مرغ یا سایر پوشش های مشابه، انتخاب مناسبی برای این کار نیستند. تا زمانی که یکی از دیوارهای مقابل، جاذب صدا باشد نیازی به نگرانی دربارۀ طرف مقابل نیست. به عنوان مثال با وجود فرش ضخیم زیر پا دیگر نیازی به عایق سقف نیست. هدف اصلی کاهش میزان انعکاس صدا است که با رعایت این چند نکته می توانید به آن دست یابید.

۳- موقعیت مانیتورها

در صورت امکان اسپیکرهای مانیتورینگ را داخل دیوار تعبیه کنید تا میزان انعکاس صدا به حداقل برسد. البته این کار در اتاق های کوچک امکان پذیر نیست چون اندازۀ اسپیکرها تقریبا ۷۰ یا ۹۰ سانتی متر است و برای تعبیه کردن در دیوار به ضخامت و اندازۀ کافی نیاز است. اسپیکرهای مانیتورینگ، معمولاً کاتالوگی به همراه دارند که در آن قید شده در چه فاصله ای از دیوار بهترین کارایی را دارند و حتی بعضی از مدل ها به همراه دیپ سوئیچ هایی عرضه شده که امکان استفاده از فاصلۀ نزدیک تر را هم مقدور می کند. بعلاوه مانیتورها را به لحاظ موقعیت مکانی باید در حالت یکسان و متقارن قرار دهید؛ مثلاً هر دو اسپیکر روی استند مشابه، در قفسه یا روی دیوار قرار بگیرند. به هیچ عنوان جایگری بلندگوها متفاوت نباشد. در غیر این صورت چیزی که می شنوید با چیزی که واقعاً هست متفاوت خواهد بود.

۴- موقعیت مناسب شنونده

یکی از موضوعات مهم در اکوستیک اتاق، محل قرارگیری شنونده است. مهندسان صدا، قانون ۳۸ درصد را پیشنهاد کرده اند؛ یعنی به اندازۀ ۳۸ درصدِ طول اتاق از دیوار جلو فاصله بگیرید. اطمینان یابید که به اندازۀ فاصلۀ دو مانیتور از هم، از آن ها فاصله بگیرید؛ معمولاً دو متر مقدار مناسبی برای تشکیل یک ساختار مثلثی شکل است؛ شما به عنوان رأس مثلث هستید و دو مانیتور در حکم دو گوشۀ آن. ارتفاع مانیتورها از زمین باید به اندازه ای باشد که مقابل سر شما قرار بگیرند طوری که توییترها دقیقاً روبروی گوش شما قرار داشته باشند. در چنین موقعیتی سومین گوشۀ مثلث، اندکی پشت سرِ شما قرار خواهد گرفت.

۵- یافتن مشکلات احتمالی

با چند نرم افزارهای ساده و به کمک یک میکروفون قلمی همه سویه (omni-directional) می توانید اندازه های مختلف اتاق را بگیرید. تعدادی از این برنامه ها داری نسخۀ رایگان نرم افزار Room EQ Wizard یا RØDE FuzzMeasure 4 هستند. با این برنامه می توانید پاسخ فرکانسی و بسیار از پارامترهای دیگر را اندازه بگیرید. هر چه پاسخ فلت تر باشد بهتر است، با شکاف ها و فاصله ها باید برخورد کنید. این برنامه حالت ایستادۀ امواج را نیز اندازه گیری می کند که مشخص می شود امواج در کدام طول موج تقویت و باعث بروز تکانه ها و نهایتاً اکو در صدا می شوند.

۶- بحث فقط فرکانس نیست

شاید فکر کنید همین که یک پاسخ فرکانسی فلت دریافت کنید، نشانۀ یک اکوستیک خوب است ولی اینطور نیست. شما باید reverb time و waterfall را هم آزمایش کنید. در این مرحله با بررسی تعدادی نمودار، میزان دقیق بازتاب و خسارت وارد شده به امواج را مشخص می شود. نمودار waterfall شناسایی بازتاب ها و مشکلات فرکانسی را بسیار آسان می کند. به محض تشخیص مشکل، نوبت رفع آن هاست.

۷- جذب بازتاب ها

مشکل بازخورد فرکانس های بالا و پایین را می توانید با absorber یا جاذب حل کنید. در مراحل ابتدایی می توانید پنل های جاذب در دیوار جلو و عقب کار بگذارید. برای این منظور مواد مختلفی اعم از فوم، پشم سنگ و … وجود دارد که به سادگی بازتاب صدا را جذب و میزان انعکاس فرکانس های بالا را به حداقل می رسانند. برای فرکانس های پایین می توانید از bass trap که اغلب (نه همیشه) در گوشۀ اتاق قرار می گیرد استفاده کنید. این مورد را می توانید در محدودۀ فرکانس های آزاردهندۀ اتاق تنظیم کنید. برای مثال Vicoustic’s Vari Bass به خوبی می تواند در بازۀ ۵۰ الی ۱۰۰ هرتز هر صدایی را خنثی کند. شما می توانید دیوارها را بپوشانید و از bass trap هر جایی استفاده کنید ولی در حالت ایده آل کسی دنبال ایزوله کردن ۱۰۰% اتاق نیست. هدف برقراری توازن صداست.

۸- استفاده از دیفیوزر

نوعی از پنل های آکوستیک، diffusion acoustics یا دیفیوزر نام دارند که برخلاف فوم های جاذب از مواد سختی مثل چوب و پلاستیک ساخته شده اند. دیفیوزر را می توان در انواع مختلف ام دی اف، فوم پلی اورتان و … در بازار یافت. این پنل ها برای تقویت فرکانس و بهبود صدای دو بعدی ساخته شده اند. در واقع بدون وجود آن ها، احساس بی روحی صدا به شما دست خواهد داد. یعنی انگار صدا را فقط در همان جهتی که مانیتور می کنید می شنوید. با جایگیری درست دیفیوزر، تجربۀ خوبی از مانیتورینگ صدا خواهید داشت.

۹- کالیبراسیون

سیستم هایی وجود دارند که با استفاده از آن ها می توانید تجهیزات یا پاسخ فرکانسی اتاق را آزمایش و خطاهای موجود را تشخیص و نهایتاً به فکر چاره بیفتید. این سیستم ها مانع از آن می شوند که اشتباها از فوم های جاذب یا دیفیوزرها استفاده کنید. از جملۀ این نرم افزارها می توان به Genelec’s Loudspeaker Manager software یا IK Multimedia’s ARC اشاره کرد که اتاق شما را آزمایش می کند. برنامه به صورت خودکار تنظیمات لازم برای بهبود پخش فرکانس را انجام داده و ناهنجاری های موجود را حل می کند. این مشکلات گاهی به صورت خودکار و گاهی راهنما محور و به کمک شما صورت می گیرد.

۱۰- استفاده از هدفون

با استفاده از یک هدفون خوب می توانید از دردسرهای اتاق آکوستیک صرف نظر کنید. هدفن راهی مناسب برای اتاق های شلوغ و مکان های پر سر و صداست ( همسایه ها، ساخت و ساز ساختمان و … ). با این حال بسیاری از هدفون ها مثل مانیتورها صدای فلت ندارند. ولی اغلب هدفون های رده بالا با پلاگین هایی عرضه شده اند که وعدۀ فلت کردن پاسخ فرکانسی را به کاربر می دهند.

منبع musictech
عضویت در خبرنامه تهران ملودی
عضو خبرنامه ما شوید و مطالب و پیشنهادات ویژه ما را در ایمیل خود دریافت کنید.
نگران نباشید! هر زمان مایل باشید می‌توانید عضویت خود را لغو کنید.
ارسال نظر

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.